Ukrayna, Rusya’yı hangi savaş suçlarıyla itham ediyor?

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Rus kuvvetlerinin Herson kentinden geri çekilirken 400’den fazla savaş suçu işlediğini öne sürdü.

Uluslararası Haber Ajansı (UHA) KİEV Temsilcisi ve Aktivist Daria KALENİUK haberinde, Ukrayna’ya göre Şubat ayından beri Rusya, en az 34 bin savaş suçu işledi.

Birleşmiş Milletler ise her iki tarafın da savaş esirlerine işkence ve kötü muamele uyguladığına dair kanıtlara ulaştığını aktardı.

Çok sayıda Ukraynalı asker, taciz, uzun süren dayaklar, köpek saldırıları, elektroşok, cinsel şiddet, çıplak arama, tehdit gibi kötü muamele vakaları aktar

Aynı zamanda Ukraynalı askerlerin de Rus mahkumlara kötü muamelede bulunduğuna dair güçlü suçlamalar var.

Uluslararası Kızılhaç Komitesi’ne (ICRC) göre “savaşın bile kuralları” var.

Bu kurallar Cenevre Sözleşmeleri ve başka uluslararası yasa ve anlaşmalarda belirlenmiş durumda. Askeri güçler, bilerek sivillere saldıramaz, aynı zamanda sivillerin yaşaması için gerekli olan altyapıya saldırı düzenleyemez.

Kimyasal ya da biyolojik silahlar da ölçüsüz ve derin bir acı verdiği için savaş sırasında kullanılması yasak olan silahlar arasında.

Yaralılar ve hastaların tedavi edilmesi zorunlu; buna savaş esiri olma hakkı bulunan yaralı askerler de dahil.

İnsanlığa karşı suç kategorisine giren cinayet, tecavüz, toplu işkence ya da soykırım gibi ciddi suçların işlenmemesi gerekir.

Ukrayna lideri Zelenskiy ise Rusya’nın Herson’da işlediği savaş suçlarına örnek olarak sivillerin cesetlerinin bulunmasını örnek gösteriyor.

Zelenskiy, Rus ordusunun Herson’da da ülkenin diğer bölgelerinde gösterdiği “vahşeti” sergiledeğini söyledi.

Herson’da yaşayan Ukraynalılar, gazetecilere Rusya’nın sivilleri öldürdüğünü ve kaçırdığını anlatıyor, ancak BBC bu iddiaları doğrulayabilmiş değil.

Rusya ise askerlerinin bilerek sivilleri hedef aldığı iddialarını reddediyor.

Toplu mezarlar

Ukrayna Başsavcısı Andriy Kostin, Rusya’nın ülkelerinde potansiyel 34 bin savaş suçu işlediğine dair ellerinde kanıt olduğunu aktardı.

Rusya’nın işgal ettiği kimi bölgelerde toplu mezarlıklar bulundu, bazı sivil cesetlerin işkence izleri taşıdığı görüldü.

Nisan ayında toplu mezarlıklarda Buça’da 400 ceset, Eylül ayında Harkov’da 450 ceset bulundu.

Mart ayında Mariupol’da çocukların sığınması için kullanılan bir tiyatro ve bir hastane bombalandı.

Ukrayna’da şimdiye kadar bir mahkeme bir Rus askerini savaş suçuyla itham etti.

21 yaşındaki Rus tank komutanı Vadim Shishimarin, silahsız bir sivili vurmak suçuyla ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.

Ancak bireysel askerleri savaş suçlarından yargılamak, komutanlardan ya da kıdemli siyasetçilerden daha kolay.

İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden Hugh Williamson, ileride görülecek mahkemeler için emir-komuta zincirini takip etmenin mühim olduğunu söylüyor.

Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC), Rusya’nın Ukrayna’da işlediği savaş suçlarını Kırım’ın ilhakından başlayarak 2013 yılına geri dönerek inceliyor.

ICC Başsavcısı, İngiliz avukat Karim Khan, savaş suçlarının işlendiğine dair inanılır kanıtlar olduğu görüşünde.

ICC’nin şüphelileri tutuklamaya yetkisi olmadığı gibi Rusya mahkemeye taraf olmadığından şüphelileri yargılanmak için göndermesi çok olası değil.

ICC, genelde savaş suçlarını incelemek için mahkemelerinin çok güçlü olmadığı ülkelerin davalarını üstlenebiliyor.

Ancak Ukrayna’da şimdilik yargı sistemi işlemekte, Ağustos sonu itibarıyla savcı 135 şüpheliye savaş suçu işlemesi dolayısıyla dava açtı.

ICC, siyasetçilere agresif bir savaş yürütmek suçlamasıyla dava açabiliyor, ancak Rusya imzacı olmadığı için bunu Devlet Başkanı Vladimir Putin’e karşı işletmek mümkün değil.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, ICC’den bu suçu incelemesini isteyebilir, ancak Rusya, Konsey’in veto yetkisine sahip daimi üyeleri arasında.

University College London’dan Prof. Philippe Sands, dünya liderlerinin bu suçun yargılanması için tek seferlik bir mahkeme kurması gerektiği görüşünde.

Gazeteci *Daria KALENİUK

***

Daria Kaleniuk , Kiev merkezli Yolsuzlukla Mücadele Eylem Merkezi’nin yönetici direktörü olan Ukraynalı bir sivil toplum aktivistidir .  2022 Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sırasında, Kaleniuk, Varşova’daki bir basın toplantısında İngiltere başbakanı Boris Johnson’a Londra merkezli bazı Rus oligarklarının neden yaptırımlarla hedef alınmadığını sorduğunda uluslararası medyada öne çıktı. ve neden Ukrayna üzerinde uçuşa yasak bölge kurulmasını desteklemediği. Kaleniuk, Yaroslav Mudryi Ulusal Hukuk Universitesi’nde hukuk okudu ve Fulbright Yabancı Öğrenci Programı tarafından desteklenen Chicago-Kent Hukuk Fakültesi’nden Mali Hizmetler Hukuku alanında yüksek lisansını yaptı. Daria Kaleniuk, Genç Küresel Liderlerin bir üyesidir. Daria, Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya karşı başlattığı büyük çaplı savaşın ardından, diğer YGL’lerle birlikte, merkezi Polonya’da bulunan Uluslararası Ukrayna Zaferi Merkezi’ni kurdu.