Libya’da ateşkes sonrası bu kez askeri heyetler aynı masada

TÜHA HABER / Libya’da 2014’ten geçen ay ilan edilen ateşkese kadar savaşan iki tarafın temsilcileri bugün Cenevre’de, Birleşmiş Milletler (BM) öncülüğünde bir araya geldi.

Libya’da Trablus’taki BM’nin tanıdığı Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) ve Tobruk’taki Temsilciler Meclisi’nin geçen hafta Kahire’de tamamladığı görüşmelerin farklı bir ayağına, dün askeri temsilciler Cenevre’de devam etti.

2014’ten bu yana savaşan UMH’ye bağlı ordu ve Tobruk tarafından desteklenen Halife Hafter’in ordusu, 21 Ağustos’ta ateşkes ilan etmişti. Ateşkes için uzlaşılan şartlar arasında Sirte ve Cufra kentlerinin silahsızlandırılmış bölge ilan edilmesi, 7 aydan fazladır askıda olan petrol üretiminin yeniden başlatılması, 2021’de seçimler yapılması ve yabancı güçler ile paralı savaşçıların ülke topraklarından ayrılması da var.

Kahire’de seçime gidiş süreci masaya yatırılırken olumlu bir adım atılarak ülkedeki en büyük petrol rafinerisi yeniden faaliyete başlamıştı.

Dün de taraflar Cenevre’de Sirte ve Cufra’daki son durum ile ülkedeki yabancı güçlerin ayrılmasının koşullarını görüştü.

UMH’ye bağlı orduyu Türkiye ve Katar destekliyor. Türkiye, Kasım 2019’da UMH ile imzalanan askeri ve güvenlik işbirliği anlaşması kapsamında ülkeye “eğitim ve danışma amaçlı olduğunu açıkladığı” askeri yetkililer gönderiyor.

Hafter’in en büyük destekçileri ise Rusya, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Fransa. BAE’nin fonladığı bir Rus özel şirketi olan Wagner, Libya’ya paralı savaşçı gönderiyor. Hafter silah ve maddi desteği de bu ülkelerden alıyor.

Taraflar birbirini Libya’ya yönelik silah ambargosunu delmekle suçluyor.

14 Ekim’de Avrupa Birliği yetkilileri, Wagner’in sahibi ve Rus devlet başkanı Vladimir Putin’e yakınlığıyla bilinen iş insanı Yevgeny Prigozhin’in, “Libya’daki durumun istikrara kavuşması için açıklanan önleyici adımlar” kapsamında yaptırımların hedefinde olduğunu açıklamıştı.

Tunus’ta taraflar ilk kez aynı masada olacak

Siyasi ve askeri heyetlerin görüşmelerini tamamlamasının ardından hedef, Kasım ayı başında Tunus’ta iki tarafın liderlerini ilk kez aynı masaya oturtmak.

Birleşmiş Milletler’in açıklamasına göre Libya misyonunun başındaki Stephanie Williams, ülkenin her bölgesindeki valiler ve yerel yöneticilerle bir araya geldi. Williams’ın yaptığı görüşmelerde tüm liderlerin Tunus’ta başlayacak sürece destek verdiği ve müzakerelere katılacağı açıklandı.

Daha önce Berlin, Moskova ve İtalya’da yapılan görüşmelerde UMH Başbakanı Fayez el Sarrac ve Trablus hükümetine karşı savaşan Halife Hafter katılmış ancak iki isim, aynı odada ya da aynı masa etrafında bir araya gelmemişti. Görüşmeler arabulucular tarafından yürütülmüştü.

Sarrac Ekim ayı sonunda istifa edeceğini duyurdu. Tunus’ta yapılacak görüşmelerde hem UMH’den, hem de Tobruk’taki meclisi temsilen kimin katılacağı henüz netleşmedi. Yılın başından bu yana sahada güç kaybeden Hafter de henüz katılacağını duyurmadı ancak tüm bu taraflardan üst düzey temsilcilerin katılması bekleniyor.

BM’nin açıklamasına göre hedef “en hızlı şekilde seçimlere gidilmesi.”

Kahire’de anayasa görüşmelerinin ilk ayağı yapıldı

Seçime giden geçiş sürecinin kriterlerini belirlemek için de geçen hafta Mısır’ın başkenti Kahire’de, Trablus’taki Yüksek Devlet Konseyi ve Tobruk’taki Temsilciler Meclisi heyetleri arasında görüşmeler yürütüldü.

11 Ekim’de başlayan ve üç gün süren görüşmelere, 2014’te yeni anayasa oluşturulmasına katkıda bulunması için BM’nin belirlediği 60 kişilik komisyondan temsilciler de katıldı. 2014’ten bu yana bir bakıma işlevsiz kalan komisyonun yeniden devreye girmesi ve görüşmelerin ilk aşamasının tamamlanmış olması, önemli bir adım.

Komisyon, 2017’de bir taslak metin oluşturmuş ancak hiçbir zaman referanduma gidilememişti. Yerel Libya basınına göre taraflar Kahire’de, bu taslak metnin üzerinden bir referanduma gidilmesini görüştü.