İlhan KARAÇAY yazdı:

HOLLANDA 16 KASIM 2025

Hollanda’da siyaset, her zamanki gibi yine sakin ama bir o kadar da heyecanlı bir döneme girdi.

Bu ülkenin demokrasi geleneği, seçim sonrası yaşanan sabırlı ve titiz süreçlerle tanınır. Hükümeti kurma görevi, sandıktan birinci çıkan parti liderine hemen verilmez. Önce bir “verkenner”, “informateur” ve “formateur” görevlendirilir.
Bu kişiler, genellikle devletin tecrübeli isimleridir; farklı partiler arasında uzlaşının yollarını arar, ülkenin geleceğini belirleyecek koalisyonun temelini atarlar. Hollanda demokrasisinin gücü de işte bu sabırlı, ince işlenmiş süreçlerde gizlidir.

29 Ekim seçimlerinde ipi göğüsleyen Democraten 66 (D66) Partisi ve genç lideri Rob Jetten, şimdi bu tarihî geleneğin tam merkezinde yer alıyor. Informateur Wouter Koolmees, kendisine tanınan süreyi doldurdu ve topladığı tüm bilgileri bugün Jetten’e sunacak. Artık gözler, Hollanda’nın siyasi geleceğini şekillendirecek bu genç lidere çevrilmiş durumda

Şimdi en çok konuşulan soru şu: Rob Jetten, ülkeyi “ortanın soluna” mı, yoksa “ortanın sağına” mı yaslanarak yönetecek?
Bu tercih, yalnızca kurulacak hükümetin rengini değil, Hollanda siyasetinin geleceğini de belirleyecek. Zira Jetten, artık sadece bir parti lideri değil; yeni kuşağın enerjisini, özgürlükçü anlayışı ve ilerici liberalizmi temsil eden bir figür olarak görülüyor. O, alışılmış kalıpları yıkan, siyasete gençlik ve samimiyet katan bir simge haline geldi.

Ve şimdi, Hollanda’nın koalisyon masasında, bir ülkenin geleceğiyle birlikte yeni bir siyasi felsefe de şekilleniyor: bireysel özgürlükleri önceleyen, ama devletin sosyal sorumluluğunu da göz ardı etmeyen bir anlayış.
İşte tam bu noktada, Hollanda’nın büyük umudu Rob Jetten ve partisi D66’nın yeni yüzünü daha yakından tanımak gerekiyor.

Şimdi gelelim, bu değişimin merkezindeki Rob Jetten ve D66’nın yeni kimliğine…

Hollanda siyaset sahnesinde Democraten 66 (D66) partisi, uzun yıllar “ortanın solu” olarak tanımlanabilecek, reformcu bir çizgide yer almıştı. Ancak günümüzde bu tanımlama giderek yetersiz kalıyor; lider Rob Jetten’in öncülüğünde parti artık kendini daha çok ilerici liberal merkez çerçevesinde konumlandırıyor.

KÖKEN VE İLK DÖNEM

D66, 1966’da Hans van Mierlo tarafından kurulan, Jan Terlouw tarafından sürdürülen ideoloji, özellikle genç kuşaklar arasında, parlementer sistemi canlandırmayı, demokratik kurumları güçlendirmeyi, bireysel özgürlükleri ve toplumsal sorumluluğu aynı anda savunmayı amaçlıyordu.

Yani ne klasik sağın’serbest piyasa ilkeleri’ne, ne de geleneksel solun devletçi anlayışına tam olarak denk düşen bir hareketti: ‘Ortanın solu’ ya da ‘Sosyal liberal’ olarak değerlendirilebilirdi.
Alexander Pechtold ve Fatma Koşer Kaya döneminde de yukrarıda belirlilen çizgiden ayrılınmadı.

JETTEN DÖNEMİ VE YENİ ÇİZGİ

Rob Jetten döneminde D66, bir dizi gelişmeyle kendini tazeledi ve yeniden tanımladı:
Jetten’in açık eşcinsel kimliği, partinin LGBTQ+ hakları, kimlik özgürlüğü, çevresel duyarlılık gibi alanlarda daha cesur bir duruş sergilemesine yol açtı.
Bu yönelimler, D66’yı geleneksel sol partilerle tam olarak aynı çizgiye getirmedi; aksine, “kültürel özgürlükler” alanında sol, “ekonomi ve devlet yapısı” alanında ise daha liberal bir konumu benimsedi.

D66, GroenLinks (Yeşil Sol) ya da Socialistische Partij (SP) gibi partilerle zaman zaman ideolojik uyumsuzluk yaşarken, aynı zamanda Partij van de Arbeid (PvdA) eski liderlerinden Frans Timmermans ile de belirli açılardan mesafeli bir ilişki sürdürdü.

NEDEN “SOLCU” DEĞİL?

Elbette Jetten’in D66’sı, bazı “sol” etiketleri taşıyor: eşitlik, özgürlük, toplumsal çeşitlilik gibi. Fakat ekonomik ve devlet yapısı konularında partinin tercihleri, klasik sol partilerden ayrılıyor:

Devletin ekonomik müdahalesi ya da sendikal gücün güçlendirilmesi gibi güçlü “sosyalist” söylemler yerine, daha çok rekabetçi piyasa, yenilikçilik, uluslararası entegrasyon gibi liberal çizgiler ön planda.

Bu yüzden D66 için “liberal sol” tanımı bazı açılardan yönlendirici olsa da, tam olarak solcu bir parti olduğunu söylemek yanıltıcı olabilir. D66, “merkez liberal” ya da “ilerici liberal” olarak adlandırılmayı tercih edebilir.

KİMLİK, STRATEJİ VE SİYASET

Jetten’in eşcinsel kimliği sadece sembolik bir detay değil; D66 için bir stratejik kapsayıcı unsur. Partinin kimlik siyaseti alanındaki aktif bakışı ve kültürel özgürlükler, eşit evlilik, çeşitlilik politikaları, D66’yı sosyal olarak ilerici bir pozisyona taşıyor.

Ancak, ekonomik ve politik alanda bu ilerici kimlikle birlikte, ılımlı-liberal bir pragmatizm de devreye giriyor. Bu yüzden D66, tamamen sol blokta yer almak yerine; ‘sağ-merkez’ ya da ‘merkez sol’ koalisyonlarında yer almayı göze alıyor.

D66, artık “ortanın solu” etiketinin ötesinde bir siyasi yapı. Parti, kültürel ve kimlik özgürlükleri açısından oldukça ilerici bir duruş sergiliyor; ancak ekonomi, devlet yapısı ve koalisyon stratejileri açısından ‘merkez-liberal’ çizgide kalıyor. Rob Jetten bu dönüşümün katalizörü ve sembolü durumunda.

Rob Jetten, Hollanda siyasetinde yeni kuşağın simgesi olarak görülüyor.
Jetten, klasik partilerde rastlanmayan bir açıklıkla hem kimliğini hem fikirlerini ortaya koyuyor. Onun kişisel duruşu, sadece D66’nın değil, genel olarak Hollanda siyasetinin dönüşümünü de temsil ediyor. Artık ideolojik kalıpların yerini kimlik, özgürlük ve pragmatizm ekseninde şekillenen bir siyaset anlayışı almış durumda.

D66 da bu dönüşümün en belirgin laboratuvarı. “Ortadan sola” uzanan bir geçmişin ardından, bugün “merkezin ilerici liberali” olarak yoluna devam ediyor. Ve bu yol, Rob Jetten gibi genç, özgüvenli, kimliğini saklamayan liderlerle daha da dikkat çekici hale geliyor.

Rob Jetten, Hollanda siyasetinde sadece genç bir lider olarak değil, yeni bir dönemin ruhunu temsil eden figür olarak öne çıkıyor. Onun hikâyesi, sıradan bir parti liderinin hikâyesi değil. Genç yaşta siyasete adım atan, kimliğini gizlemeden, aksine kimliğinden güç alarak yoluna devam eden bir isimden söz ediyoruz. Eşcinsel kimliğini saklamayan, bununla övünmeyen ama bunu bir doğallık göstergesi olarak sunan bir lider. Hollanda gibi özgürlükçü bir toplumda bile, siyasette hâlâ cesaret isteyen bir tavır bu.

Jetten, işte bu duruşuyla sadece D66’yı değil, ülkenin siyaset anlayışını da değiştirdi. Onun liderliğinde D66, klasik anlamdaki “ortanın solu” kimliğinden sıyrılarak, daha renkli, daha bireysel ve daha özgürlükçü bir ilerici liberal merkez haline geldi. Artık parti, ekonomik istikrarı savunan ama sosyal özgürlüklerden de asla taviz vermeyen bir konumda. Bu denge, bazılarına göre kararsız bir politika gibi görünse de, aslında Hollanda demokrasisinin tam kalbini yansıtıyor.

Rob Jetten’in partisiyle kurduğu bağ, ideolojik değil, felsefî bir bağ.
O, D66’yı “politik bir platformdan” çok, “özgür düşüncenin modern bir evi” haline getirdi. Bu evde kadın-erkek eşitliği, çevre bilinci, çeşitliliğe saygı ve kimlik özgürlüğü birlikte yaşanıyor. Geleneksel solun devletçi yönüyle değil, birey merkezli bir adalet anlayışıyla hareket ediliyor.

D66, artık sadece bir parti değil; Hollanda’nın çağdaş yüzü. Rob Jetten de bu yüzün enerjik, dürüst ve kendisiyle barışık temsilcisi. Onun liderliğinde D66, geçmişin “ortanın solu” tanımını geride bırakıp, geleceğin “özgürlükçü merkezi”ne doğru yürüyor. Ve bu yürüyüş, belki de Avrupa siyasetinde yeni bir tarzın kimliğinden güç alan, ideolojiden değil insandan beslenen bir siyasetin habercisi.

                                              *****************

DE COALITIEZOEKTOCHT IN NEDERLAND EN DE HISTORISCHE KANS VAN ROB JETTEN.

DE GROTE HOOP VAN HET LAND VAN DE TULPEN: DE OPENLIJKE HOMO ROB JETTEN EN HET NIEUWE GEZICHT VAN ZIJN PARTIJ D66.

De meest besproken vraag van dit moment is: Zal Rob Jetten het land leiden naar het “centrum-links” of naar het “centrum-rechts”?

Door İlhan KARAÇAY

De Nederlandse politiek is, zoals altijd, opnieuw een periode binnengegaan die tegelijk kalm en spannend is.
De democratische traditie van dit land staat bekend om haar geduldige en nauwgezette processen na de verkiezingen.
De taak om een regering te vormen wordt niet onmiddellijk toevertrouwd aan de leider van de winnende partij.
Eerst worden er een “verkenner”, een “informateur” en tenslotte een “formateur” aangesteld.
Deze personen zijn meestal ervaren staatslieden die zoeken naar de wegen van consensus tussen verschillende partijen en zo de basis leggen voor de toekomstige coalitie.
De kracht van de Nederlandse democratie ligt precies in deze zorgvuldige, geduldige aanpak.

Bij de verkiezingen van 29 oktober kwam de Democraten 66 (D66) partij, onder leiding van de jonge Rob Jetten, als winnaar uit de bus.
Informateur Wouter Koolmees heeft zijn termijn voltooid en zal vandaag al zijn bevindingen aan Jetten overhandigen.
Vanaf nu zijn alle ogen gericht op deze jonge leider, die de politieke toekomst van Nederland zal vormgeven.

De meest gestelde vraag is nu: zal Rob Jetten kiezen voor een coalitie aan de centrum-linkerkant, of juist aan de centrum-rechterkant?
Deze keuze zal niet alleen de kleur van de nieuwe regering bepalen, maar ook de richting van de Nederlandse politiek.
Jetten wordt inmiddels niet alleen gezien als partijleider, maar ook als het symbool van een nieuwe generatie: energiek, open en vertegenwoordiger van het progressieve liberalisme.
Hij is een leider die de traditionele politieke patronen doorbreekt en frisheid en oprechtheid brengt in de politiek.

Aan de coalitietafel van Nederland wordt nu niet alleen de toekomst van het land besproken, maar ook een nieuwe politieke filosofie gevormd:

een benadering die individuele vrijheden centraal stelt, maar de sociale verantwoordelijkheid van de staat niet vergeet.
Precies op dit punt is het belangrijk om de grote hoop van Nederland, Rob Jetten, en het nieuwe gezicht van zijn partij D66 van dichtbij te bekijken.

Laten we nu kijken naar de kern van deze verandering: Rob Jetten en de nieuwe identiteit van D66.

DEMOCRATEN 66 (D66) EN HUN NIEUWE KOERS

De partij Democraten 66 (D66) heeft jarenlang een hervormingsgezinde koers gevolgd die als “centrum-links” kon worden omschreven.
Maar tegenwoordig is die beschrijving niet meer toereikend. Onder leiding van Rob Jetten positioneert de partij zich steeds meer binnen het progressief-liberale centrum.

OORSPRONG EN EERSTE PERIODE

Toen D66 in 1966 werd opgericht door Hans van Mierlo en daarna Jan Terlouw, hadden de partij als doel het parlementaire systeem te vernieuwen, de democratische instellingen te versterken, individuele vrijheden te bevorderen en maatschappelijke verantwoordelijkheid te stimuleren – vooral onder jongere generaties.
Het was geen beweging die volledig aansloot bij de klassieke rechtse principes van de vrije markt, noch bij het traditionele linkse staatsdenken.
Het kon het best worden omschreven als “centrum-links” of “sociaal-liberaal”.
Ook tijdens de periode van Alexander Pechtold en Fatma Koşer Kaya bleef de partij trouw aan deze lijn.

HET TIJDPERK VAN JETTEN EN DE NIEUWE KOERS

Onder Rob Jetten heeft D66 zichzelf vernieuwd en opnieuw gedefinieerd.
Zijn openlijke homoseksuele identiteit zorgde ervoor dat de partij moediger stelling nam in kwesties als LHBTQ+-rechten, identiteit en milieubewustzijn.

Deze koers bracht D66 niet volledig op één lijn met de traditionele linkse partijen.
Integendeel, D66 positioneerde zich als links in culturele vrijheden, maar liberaler in economische en bestuurlijke kwesties.

D66 heeft soms ideologische verschillen gehad met partijen als GroenLinks en de Socialistische Partij (SP), en ook met de voormalige PvdA-leider Frans Timmermans bleef de relatie op bepaalde punten afstandelijk.

WAAROM NIET “LINKS”?

Jettens D66 draagt zeker enkele linkse kenmerken, zoals gelijkheid, vrijheid en diversiteit.
Maar op economisch en bestuurlijk vlak wijkt de partij duidelijk af van de klassieke linkse partijen.
In plaats van sterke socialistische retoriek, zoals staatsinterventie of versterking van de vakbonden, benadrukt D66 eerder concurrentiekracht, innovatie en internationale samenwerking.
Daarom kan D66 beter worden omschreven als “centristisch liberaal” of “progressief liberaal” dan als een uitgesproken linkse partij.

IDENTITEIT, STRATEGIE EN POLITIEK

Jettens homoseksuele identiteit is niet slechts een symbool, maar ook een strategisch bindmiddel voor de partij.
D66’s actieve houding ten aanzien van identiteitspolitiek, huwelijksgelijkheid en diversiteitsbeleid plaatst de partij sociaal gezien in een progressieve positie.
Tegelijkertijd combineert D66 dit met een gematigd-liberale vorm van pragmatisme, waardoor de partij bereid is deel te nemen aan zowel centrum-linkse als centrum-rechtse coalities.

D66 is inmiddels uitgegroeid tot een politieke beweging die verder gaat dan het etiket “centrum-links”.
De partij staat sterk voor culturele en individuele vrijheden, maar blijft economisch en bestuurlijk in het centrum-liberale kamp.
Rob Jetten is de katalysator en het symbool van deze transformatie.

Rob Jetten wordt beschouwd als het gezicht van een nieuwe generatie in de Nederlandse politiek.
Hij onderscheidt zich door zijn openheid over zowel zijn identiteit als zijn ideeën.
Zijn persoonlijke houding weerspiegelt niet alleen de evolutie van D66, maar ook die van de Nederlandse politiek in het algemeen.
Ideologische hokjes maken plaats voor politiek gebaseerd op identiteit, vrijheid en pragmatisme.

D66 is het laboratorium van deze transformatie geworden.
Na een verleden dat zich uitstrekte van “centrum-links”, beweegt de partij zich vandaag naar het “progressieve liberale centrum”.
Onder leiding van jonge, zelfverzekerde en open leiders als Rob Jetten wordt deze koers nog opvallender.

Rob Jetten is niet zomaar een jonge politicus, maar een symbool van een nieuw tijdperk.
Hij is iemand die al op jonge leeftijd de politiek instapte, zijn identiteit niet verborg maar er juist kracht uit putte.
Hij is een leider die zijn homoseksuele identiteit niet verbergt, er niet mee pronkt, maar haar presenteert als iets vanzelfsprekends.
Zelfs in een vrijzinnige samenleving als Nederland blijft dat een moedige houding.

Met zijn leiderschap heeft Jetten niet alleen D66, maar ook het politieke klimaat van het land veranderd.
Onder zijn leiding heeft de partij zich bevrijd van het klassieke “centrum-linkse” profiel en is ze een kleurrijk, individueel en vrijzinnig progressief centrum geworden.
D66 streeft naar economische stabiliteit, zonder in te leveren op sociale vrijheden.
Voor sommigen lijkt dat een wankel evenwicht, maar in feite weerspiegelt het precies de kern van de Nederlandse democratie.

De band tussen Jetten en zijn partij is eerder filosofisch dan ideologisch.
Hij heeft van D66 niet slechts een politieke organisatie gemaakt, maar een “modern huis van vrij denken”.
In dat huis leven gendergelijkheid, milieubewustzijn, respect voor diversiteit en vrijheid van identiteit samen.
Niet het staatsgerichte linkse denken, maar een op het individu gebaseerde rechtvaardigheid vormt de leidraad.

D66 is tegenwoordig meer dan een partij; het is het moderne gezicht van Nederland.
Rob Jetten is de energieke, eerlijke en zelfbewuste vertegenwoordiger van dat gezicht.
Onder zijn leiding laat D66 het oude etiket “centrum-links” achter zich en beweegt het richting het “vrije centrum van de toekomst”.
Deze koers kondigt een nieuwe politieke stijl aan in Europa – een politiek die haar kracht haalt uit identiteit, niet uit ideologie, en die zich voedt met de mens in plaats van met het dogma.

Yorum Gönder