Kırgızistan’dan Mektup Var!
Değerli okurlar Kırgızistan Temsilcimiz Ayperi BERKMİRZAYEVA ‘Kırgızistan’dan Mektup Var!’ Haber Bülteni köşesinde, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov’un geçtiğimiz hafta Astana’da Kırgızistan’ın Bağımsız Devletler Topluluğu’daki (BDT) yaklaşan başkanlığı konusundaki açıklamalarını aktardı.
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov 14 Ekim’de Astana’da, Bağımsız Devletler Topluluğu Devlet Başkanları Konseyi’nin olağan toplantısında Kırgızistan’ın BDT’deki yaklaşan başkanlığının öncelikli görevlerini açıkladı.
Devlet başkanları, topluluk içindeki işbirliğini derinleştirme konularını, bölgesel ve uluslararası gündemin güncel yönlerini konuştular.
Sadır Caparov konuşmasında, Kazakistan Cumhuriyeti’nin bu yıl BDT’deki başarılı ve verimli başkanlığının altını çizdi.
Ciddi jeopolitik değişimlerin yaşandığı bir dönemde 30 yılı aşkın bir süre önce BDT’nin kuruluşunu hatırlatarak, 8 Aralık 1991 tarihli BDT Kuruluş Anlaşması, 21 Aralık 1991 Alma-Ata Deklarasyonu ve BDT Şartı’na odaklandı. 22 Ocak 1993 tarihli, BDT’nin 15 Nisan 1994 tarihli “Bağımsız Devletler Topluluğu Üyesi Devletlerin Sınırlarının Egemenlik, Toprak Bütünlüğü ve Dokunulmazlığının Gözetimine Dair Moskova Deklarasyonu”nda belirtilen amaç ve ilkeler bunlar, şimdi her zamankinden daha alakalı.
Sadır Caparov, Topluluğun temel ve sarsılmaz ilkesinin, katılan devletler arasında dostluk, iyi komşuluk ve karşılıklı yarar sağlayan işbirliği ilişkilerinin daha da geliştirilmesi ve güçlendirilmesinin halkların temel ulusal çıkarlarını karşıladığı ve halka hizmet ettiği formülasyonunda barış ve güvenliğin ortaya konduğunu kaydetti.
Devlet başkanı, birbirinin toprak bütünlüğüne ve mevcut sınırların dokunulmazlığına saygı gibi önemli bir ilkeye vurgu yaptı. Bu, günümüz ilişkilerinin temel dayanağı olan en önemli anlaşmalardan biridir.
Kırgız tarafının tartışmalı konuların yalnızca barışçıl yollarla, siyasi ve diplomatik yöntemlerle çözülmesi gerektiği konusundaki değişmez tutumuna bağlı olduğunu bir kez daha teyit etti.
Ayrıca Cumhurbaşkanı, 1 Ocak 2023’ten itibaren Kırgızistan’ın BDT’nin başkanlığını devralacağını da sözlerine ekledi. Kırgız tarafı, başkanlığı süresince, BDT alanındaki farklı entegrasyon yapıları arasındaki etkileşimin genişletilmesi ve derinleştirilmesi ile BDT üye devletleri arasında birbirlerinin çıkarlarına saygı temelinde iyi komşuluk ve güvene dayalı ilişkilerin güçlendirilmesine her zaman büyük önem verecektir.
Aynı zamanda devlet başkanı, öncelikli görevlerin iklim değişikliği sorunları, güvenlik ve sürdürülebilir kalkınma konuları ile doğrudan bağlantılı çevre sorunları olduğunu da sözlerine ekledi. Bu doğrultuda, çevre koruma alanında ortak proje ve programların hayata geçirilmesi ve çevre dostu teknolojilerin tanıtılması, yeşil ekonominin payının artırılması için uluslararası kuruluşlarla aktif bir diyalog kurulması gerekmektedir.
Sadır Caparov, BDT ülkeleri arasında ulaşım, iletişim, göç politikası, kültürel ve insani işbirliği, uluslararası girişimlerin uygulanması ve devletlerarası programlar gibi alanlarda ortaklıkları desteklemek ve geliştirmek için çabaları yönlendirmenin de önemli olduğunu kaydetti. Kırgızistan, çeşitli alanlarda Topluluk ülkelerinin mevzuatını daha da yakınlaştırmak için BDT üye devletlerinin parlamentolar arası işbirliğini güçlendirmeye çalışacaktır.
***
11 üyeli Bağımsız Devletler Topluluğu nedir?
Sovyetler Birliği’nden ayrılan devletler tarafından kurulan Bağımsız Devletler Topluluğu, Avrasya bölgesinin en büyük birlikleri arasında yer alıyor.
Sovyetler Birliği’nin son lideri Gorbaçov, kapalı toplumu açık hale getirmeyi, yenilikleri takip etmeyi, savunma harcamalarını azaltmasını ve demokratik hakların vatandaşlara verilmesini hedefledi. Bu amaçtan yola çıkan Gorbaçov, 1987’de ortaya attığı Glastnost ve Perestroyka politikaları sonrası “Doğu Bloku”nun lideri Sovyetler Birliği’nde dağılma evresi başladı.
8 Aralık 1991’de Minsk kentinde Beyaz Rusya(Belarus), Rusya ve Ukrayna Devlet başkanları tarafından kurulan Bağımsız Devletler Topluluğu, 21 Aralık’ta Estonya, Letonya, Litvanya, Ukrayna ve Gürcistan hariç tüm eski Sovyet Cumhuriyetleri tarafından imzalanan anlaşma ile duyuruldu.
Topluluğa üye ülkeler Ukrayna, Belarus, Azerbaycan, Ermenistan, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan bu topluluğa üyedir. Türkmenistan 2005 yılında tam üyelikten çıkarak gözlemci üye olurken, Rusya’nın 2009 yılında Osetya’yı işgal etmesi sonrası Gürcistan birlikten ayrıldı. Ukrayna BDT tüzüğünü imzalamadığı için hukuki olarak BDT üyesi değil fakat topluluğun kurucusu ve katılımcısıdır.
Yapısı Yılda iki kez toplanan Devlet Başkanları Konseyi, topluluğun en üst mecrası olarak faaliyet gösteriyor. Dönem Başkanlığı bu yıl Rusya’da olduğu için Konsey Başkanı Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin. Başbakan ve Dışişleri Bakanları Konseylerinin de başkanları, dönem başkanı olan ülkelerin yetkililerinden oluşuyor. – Başbakanlar Konseyi – Dışişleri Bakanları Konseyi- Savunma Bakanları Konseyi- Ekonomi Mahkemesi- Ekonomi Konseyi- Parlamentolararası Meclis- Sınıf Muhafız Kuvvetleri Komutanlığı.
Amaçları Ülkeler arasında siyasi ve askeri ilişkilerden çok ekonomik, çevre, insani, kültür ve diğer alanlarda işbirliği amaçlanıyor. Hedeflerin en başında devletler arası işbirliği ve bütünleşme yer alıyor. Askeri harcamaların azaltılması, nükleer ve diğer kitle imha silahlarının yok edilmesi ve tam silahsızlanma amaçlanmakta. Üye ülkeler arasındaki sorunlarda tartışma ve çatışmaların barışçıl yollarla topluluk çatısı altında çözülmesi hedefleniyor. En önemli faaliyeti ise üye ülkelerin vatandaşlarına birlik içinde serbest iletişim, temas ve dolaşım konusunda yardım sağlaması. Bu konuda Avrupa Birliği’nin “Schengen Vizesi” uygulaması hedeflense de uygulamaya koyulamadı.
***
‘Kırgızistan’dan Mektup Var!’ Haber Bülteni köşesinde, tekrar buluşmak dileğiyle hoşça kalınız!
Gazeteci * Ayperi BERKMİRZAYEVA & Bişkek
[TÜHA Haber Ajansı, 17 Ekim 2022]
Yorumlar
Benzer Konular
TÜHA HABER / Bangladeş’te bir camide meydana gelen patlamada en az 13 kişi hayatını kaybetti. Patlamanın gaz sızıntısından kaynaklandığı tahmin ediliyor. (TÜHA) Türkuaz Uluslararası Haber Ajansı’nın (Reuters)’e dayandırdığı haberine göre, Bangladeş’te cuma gecesi bir camide meydana gelen patlamada en az 13 kişinin hayatını kaybettiği, 30 kişinin ise yaralandığı açıklandı. İtfaiye...
ABD’de 2024 başkanlık yarışında Cumhuriyetçi Parti’den aday adayı olan ve yeterli desteği alamadığı için yarıştan çekilen Nikki Haley, İsrail’in kuzeyine yaptığı ziyarette bir top mermisinin üzerine “Bitirin onları” yazdı. TÜHA / TÜRKUAZ İnternational News Agency TÜHA Haber’in EuroNews’e dayandırdığı haberine göre, İsrail parlamentosu üyesi ve İsrail’in eski BM Temsilcisi Danny...
TÜHA HABER / Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Rus S-300 hava savunma sisteminin üzerindeki kartın, içindeki 30/40 bin dram (Ermenistan para birimi) tutarındaki altın için bir subay tarafından çıkartıldığını söyledi. Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, ülkesinin hezimetiyle sonuçlanan 44 günlük Karabağ Savaşı sonrası itiraflarda bulunmaya devam ediyor. Ermenistan, Azerbaycan topraklarını neredeyse 30 yıla...
TÜHA HABER / ABD Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) Başkanı Rochelle Walensky, ABD’de yeni vaka sayılarının son beş haftadır düşüşte olduğunu bildirdi. 7 günlük vaka sayısı ortalamasının geçen hafta yüzde 22 düşerek günde 68.000’e gerilediğini belirten Walensky, hastaneye yatma oranında da Ocak ayının başından bu yana düşüş olduğunu kaydetti....
HARTUM-TÜHA HABER / Sudan ordusundan bir askeri yetkili Salı günü yaptığı açıklamada, ordunun darbeyle iktidarı ele geçirmesinin ardından gözaltına alınan Sudan Başbakanı Abdullah Hamdok ve eşinin Hartum’daki evlerine dönmelerine izin verildiğini açıkladı. Hamdok’un serbest bırakıldığına ilişkin açıklama, uluslararası toplumun darbeyi kınaması ve General Abdel-Fattah Burhan’ın Pazartesi günü iktidarı ele geçirmesinin...
MOSKOVA – TÜHA HABER / Rusya, kontrolü altına aldığı Ukrayna’nın Herson ve Zaporijiya bölgelerinde yaşayanlara vatandaşlık vermeye başladı. TÜRKUAZ Uluslararası Haber Ajansı (TÜHA)’nın haberine göre, Rusya, işgal ettiği Ukrayna’nın Herson bölgesinde yaşayanlara Rus vatandaşlığı vermeye başladı. Rus haber ajansı TASS Cumartesi günü Herson’da 23 Ukrayna vatandaşına törenle Rus pasaportu verildiğini...