Dünyanın En Mutlu Ülkesinde İntiharlar Neden Artıyor?

TÜHA HABER / Dünyanın en mutlu ülkesi ama intiharlar her geçen gün artıyor. Yaşam standartları ve gelirleri birçok ülkeye göre çok ileride olan Finlandiya’da Pandemiyle birlikte şiddet ve intiharlar arttı.

Ülke insanları, sağlık sistemini zorlamamak için randevularını iptal ederken  ‘Nasılsın?’ kampanyaları ile intiharların önüne geçilmeye çalışıyor.

Üsküdar Üniversitesi Felsefe Bölüm Başkanı Prof. Dr. İbrahim Özdemir kaleme aldığı ‘Dünyanın En Mutlu Ülkesinde İntiharlar Neden Artıyor?’ başlıklı yazısını (UHA) Uluslararası Haber Ajansı’na değerlendirdi.

Prof. Dr. İbrahim Özdemir, Finlandiya’dan döndüğünden bu yana kendisine en çok, Finlandiya neden dünyanın en mutlu ülkesi? ve Finlandiya’da intihar oranı neden yüksek? iki sorunun sorulduğuna dikkat çekti.

Neden mutlu olduklarının hikâyesini Üsküdar Üniversitesi’nin yayınladığı PsikoHayat Dergisi için yazdığını ifade eden Prof. Dr. Özdemir,  (http://www.psikohayat.com/images/sayilar/pdf/21.pdf) intiharlara gelince o da hayatın bir başka boyutu olduğunu,  sadece Finlandiya’da değil, İskandinav ülkelerinde intihar oranları yüksek ve Finlandiya’daki intiharların ise AB ortalamasından daha fazla olduğunun altını çizdi.

Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Bunun birçok sebebi var: Yalnızlık, kışın sürekli sisli, kapalı ve karanlık havası. Kasım ayı ile başlayan Mart ayına ve bazen Nisan’a kadar süren gerçekten bunaltıcı bir iklim” dedi.

İntiharların en çok Ocak, Şubat ve Mart aylarında olmasının bir sebebinin de bunun olduğunu ifade eden Prof. Dr. Özdemir, İnsanların adeta tükendiğini İstatistiklerin de bunu teyit ettiğini belirtti.

Prof. Dr. İbrahim Özdemir, bir arkadaşının, “Aralık ayında hemen hemen hiç güneş görmedik” diye eklediğini hatırlatarak, özellikle 2000’li yıllarda yükselmeye başlayan intiharların alınan önlemlerle düşmeye başladığını ve Finlandiya’nın 2019-2030 için İntiharı Önleme Stratejisi hazırlamasının çok etkili olduğunu açıkladı.

Pandemi yalnızlığı daha da arttırdı…

Prof. Dr. Özdemir, “Ancak Finlandiya’da COVID-19 krizi sırasında intiharlarda yeniden bir artış oldu. Sağlık yetkilileri, ruh sağlığı bakımına ihtiyaç duyanların buna ulaşamadığından şüpheleniyor. İnsanların sosyalleştiği spor merkezlerinin, kafelerin ve birçok mekânın kapatılması üzerine insanlar yalnızlıkları ile yüze yüze geldiler” diye aktardı.

Emniyetin verilerine göre, 2020 Mart ve Nisan aylarında şüpheli intihar sayısının geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık artış gösterdiğinin altını çizen Prof. Dr. İbrahim Özdemir, yerel yetkililere göre intiharlarda en dramatik artışın ise Mart ve Nisan aylarında Orta Finlandiya bölgesinde görüldüğünü ve  bu bölgede intiharların iki katına çıktığını ifade etti.

Sağlık sistemini zorlamamak için randevularını iptal ettiler…

“İlginç bir durum ise kriz sırasında çok az kişinin yardım için başvurmasıydı” diyen Üsküdar Üniversitesi Felsefe Bölüm Başkanı Prof. Dr. İbrahim Özdemir, Finlandiya’da normalden çok daha az insanın yaz aylarında psikiyatrik tedavi için yardım talep ettiğini söyledi.

Prof. Dr. İbrahim Özdemir,” Pirkanmaa bölgesindeki Tampere Üniversitesi Merkez Hastanesi’ndeki Psikiyatrik Bakım Müdürü Hanna-Mari Alanen’e göre “Psikiyatrik bakım klinikleri korkutucu derecede sessizdi”. “Doktorlar birbirlerine tüm hastaların nerede olduğunu sormaya başladılar.” dediğini hatırlattı.

Benzeri durumun ülkenin dört bir yanındaki sağlık tesislerinde ve dünyanın geri kalanında da görüldüğünü ifade eden Prof. Dr. Özdemir, “Durum daha sonra anlaşıldı: Bireyler, sağlık sistemini zorlamak istemedikleri veya koronavirüs enfeksiyonu kapmaktan korktukları için tıbbi randevularını iptal ediyorlardı” değerlendirmesinde bulundu.

Ev içi şiddet arttı…

“Pandemi sürecinde karşılaşılan diğer bir olgu ise ev içi şiddetin artış göstermesiydi” diyen Prof. Dr. İbrahim Özdemir, Ülkenin dört bir yanındaki kolluk kuvvetlerinin de bu yılın ilk üç ayında aile içi şiddetin arttığını belirttiklerini ve evlerden gelen şikâyetlerde yaklaşık 3 binden daha fazla artışın olduğunu kaydetti.

Prof. Dr. Özdemir, “Dünya Sağlık Örgütü (WHO), dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen ve etkilemeye devam eden koronavirüs salgınının neden olduğu ve olacağı akıl sağlığı krizi tehdidi hakkında bir uyarıda bulunmuştu. Anlaşılan bu uyarı yeterince ciddiye alınmamış. Ya da alınan tedbirler yetersiz kalmış” şeklinde konuştu.

İntiharı önlemek için ‘Nasılsın?’ kampanyası…

Geçtiğimiz Mart ayında Mieli, Helsinki ve Kuopio şehirlerinde intihar önleme merkezleri açıldığını ve örgüt geçen sonbaharda intiharla mücadele için “Nasılsın?”  kampanyası başlattığını belirten Prof. Dr. İbrahim Özdemir, insanların bir arkadaşının veya aile üyesinin kendilerine zarar vermeyi veya daha kötüsünü düşündüğüne dair işaretleri belirlemeyi öğrenmelerine yardımcı olmayı amaçlandığına dikkat çekti.

Üsküdar Üniversitesi Felsefe Bölüm Başkanı Prof. Dr. İbrahim Özdemir, şöyle devam etti:

“Program, insanları endişelendikleri kişilere şu basit soruyu sormaya teşvik ediyor: “Nasılsın?”

Mieli, akıl sağlığı sorunları konusunda yardıma ve desteğe ihtiyacı olan, intihar etmeyi düşünen veya olabilecek birini tanıyan kişilere Fince, İsveççe, İngilizce, Arapça ve diğer dillerde destek ve yardım sunuyor.

Bireyler, telefonla Mieli’nin SOS Kriz Merkezi ile iletişime geçebiliyor. Ancak pandemi döneminde bu hizmetlere ulaşımda sorunlar yaşanıyor.

Yetkililer yoğun talebe cevap veremiyor. Ya da yeterli cevabı veremiyorlar. Üç aylık, çok güçlü depresyon geçiren bir gencin ifadeleri çok anlamlı:

“Sonunda hastaneye kaldırıldım. Hayatım tam perişan bir haldeydi. İşim yoktu, arkadaşlarımdan ve ailemden soyutlanmıştım, gerçekten kötü durumdaydım. Daha sonra altı aylık bir depresyona girdim ve bu beni tamamen çaresiz bıraktı. Hayatıma son vermek istedim. Durumumu araştırdım ve muhtemelen bipolar olduğum sonucuna vardım. Bu yüzden yardım için ilgili sağlık kuruluşuna gittim.

Bakım ünitesi tarafından benim için sağlanan bakım hizmeti neredeyse tamamen ilaçlara dayanıyordu. Bunu reddettim.

Danışman psikiyatrist, hemşireler, bakım ekibi ile bir dizi görüşme yaptım. Hiç kimse bana diyetimin kalitesi hakkında soru sormadı, alkol tüketimimi sorgulamadı (haftada yaklaşık 40 litre bira).

Biraz egzersiz yapmamı önermedi. Arkadaşlarımı ziyaret edip onlara takılmam tavsiye edilmedi.

Sadece intihara meyilli olup olmadığımı bilmek istediler ve bana yardım etmek için sadece ilaç — lityum — önerdiler.

Aldığım izlenim, bu profesyonellerin aslında benim hastalığımdan korktukları ve bana gerçek bir yardım sunacak kadar yeterince anlayış ve bilgiye sahip olmadıklarıydı.”

Yaşama dair anlamsızlık intihara sürükleyebiliyor…

Prof. Dr. İbrahim Özdemir, makalesinin son bölümünde şunlara yer verdi:

“Görüldüğü gibi bu gencin en büyük sorunu hayatında bir anlamın olmaması. Çoğu kez sanıldığı gibi maddi refah düzeyi yeterli olmayabiliyor.

Ünlü varoluşçu nörolog ve psikiyatr Viktor Frankl İnsanın Anlam Arayışı kitabında buna dikkat çekmişti.

Bir Amerikan üniversitesinde intihar girişiminde bulunan 60 öğrenci üzerinde yapılan anket dikkatini çekmişti. Bu öğrencilerin yüzde 85’i, intihar girişimlerine gerekçe olarak “yaşamın anlamsız gözükmesini” göstermişti.

Frankl için daha da önemli olan, yaşamı anlamsız gören bu öğrencilerin yüzde 93’ünün “aktif bir sosyal yaşamları vardı, akademik performansları yüksekti ve aileleriyle ilişkileri iyiydi.”