Avrupa’nın aşırı sağı Donald Trump’ın zaferinden faydalanabilir mi?

Amerikalı milyarderin Beyaz Saray’a dönüşü ve radikal söylemleri, Avrupa’da aşırı sağın seçimlerdeki kazanımlarını yansıtıyor.

TÜHA / TÜRKUAZ İnternational News Agency

Bu haberin orjinalinin yayınlandığı dil İngilizce

TÜHA Haber’in Avrupa Temsilcisi Gazeteci Tuba Nur TÜRKEL’in ‘EuroNews’e dayandırdığı haberinde, Avrupa’nın aşırı sağcı liderleri açısından Donald Trump’ın ABD başkanlık seçimlerini kazanması, fikirleri ve söylemleri açısından bir puan daha anlamına geliyor.

Macaristan Başbakanı Viktor Orban, bunu “dünyanın çok ihtiyaç duyduğu zafer” olarak nitelerken, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni iki “kardeş ülkeden” söz etti.

Almanya’da aşırı sağcı AfD partisinin eş başkanı ise, “bu seçimi Hollywood değil, emekçi Amerikalılar belirledi” dedi.

Avrupa’daki bu partiler, Amerikalı milyarderle göçmen karşıtlığı, ekonomideki kötü gidişat algısı, seçkinlerin dışlanması ve uluslararası kurumların küçümsenmesi noktasında aynı fikirde

Avrupa Politika Merkezi analisti Javier Carbonell, “Trump’ın zaferinin AB’deki aşırı sağ için sonuçları olacak” diyor.

“Aşırı sağın daha normalleştiğini hisseden ya da bu tür partilere oy vermekten daha mutlu olan seçmenler üzerinde zincirleme bir etkisi olduğunu biliyoruz” diye ekliyor.

“Bu da elbette bu partilerin Avrupa Birliği’ndeki gücünü arttıracaktır.”

Ona göre Donald Trump’ın geri dönüşü siyasi arenada “dezenformasyon” ve “intikam” söylemini biraz daha normalleştiriyor.

Ancak AB Avrupa Direktör Yardımcısı Sophie Pornschlegel’e göre ABD’de yaşananların AB’de tekrarlanması mümkün değil.

“Örneğin ABD’dekinden daha az kutuplaşmış bir seçim sistemimiz, farklı demokratik yapılarımız ve farklı seçim yasalarımız var. Ancak bu, aslında liberalizme ve demokratik pozisyonlara sırtımızı döndüğümüzü gösteren belirli pozisyonları güçlendirme riski taşıyor.”

AB’de aşırı sağın yükselişi

Aşırı sağ, 2024’te AB’nin siyasi manzarasında bir yer edindi. Haziran seçimleri sonrasında şu anda Avrupa Parlamentosu’nda 187 üyeleri var. Bunlar üç gruba ayrılıyor:

İlk grup, Fransa’daki Ulusal Birlik (Rassemblement National), Macaristan’daki Fidesz, İspanya’daki Vox ve İtalya’daki Lega’yı içeren Patriots for Europe hareketi.

İkincisi, İtalya’nın Kardeşleri (Frères d’Italie) ve Hukuk ve Adalet Partisi’ni içeren Avrupalı Muhafazakarlar ve Reformistler.

Son olarak, üçüncü grup, Almanya için Alternatif’in (AfD) hakim konumda olduğu Egemen Uluslar Avrupası.

Bu eğilim AB üye ülkelerinde de gözlemlenebiliyor. Temmuz ayında Fransa’da yapılan erken parlamento seçimlerinin ardından Marine Le Pen’in partisi Ulusal Birlik, Ulusal Meclis’teki üçüncü büyük siyasi güç haline gelerek saflarını genişletti.

Aşırı sağ Avusturya Özgürlük Partisi (FPÖ) Eylül ayında yapılan parlamento seçimlerini muhafazakarları geçerek kazandı.

Siyasi senkronizasyon

295 delegeye dayanan ve halk oylamasını kazanan Donald Trump’ın zaferi, Atlantik’in iki yakasında bir senkronizasyon eğiliminin habercisi olabilir mi?

Karşılaştırmanın belirli sınırları var, zira Avrupa’daki aşırı sağcı partiler seçim ortamında kendilerine yer edinmek için farklı stratejilere başvuruyor.

Sophie Pornschlegel, “Bunu özellikle Avrupa seçimleri sırasında veya hemen öncesinde, Ulusal Birlik’in bir şeytanlaştırma stratejisi izlediğinde, yani seçmenlerin merkezinde daha fazla pozisyon kazanmaya çalıştığında gördük” diyor.

Buna karşılık, “AfD’nin (Almanya) eskisinden çok daha radikal hale geldiğini” vurguluyor. “Bu yüzden bu aşırı sağ partiler arasında bazı farklılıklar var.”

“Çok büyük bir kültürel değişim yaşandı ve bu kültürel değişime karşı bir tepki var.”

Bu popülist dinamiği destekleyen başka olgular ve unsurlar da olduğunu ileri sürüyor: “Ekonomi ve otomasyon büyük sorunlar yaratıyor, tıpkı birkaç yıl önce yaşadığımız enflasyon ve borç krizi gibi.”

AB’nin parçalanma riski

Avrupa Birliği açısından, Avrupa’da popülist güçlerin yükselişi, 27 üye ülkenin çıkarlarını gelecek Amerikan başkanına karşı savunmak için ortak bir yanıtın geliştirilmesini tehdit ediyor.

Örneğin Donald Trump, yurtdışında üretilen tüm ürünlere yüzde 10 ila yüzde 20 arasında gümrük vergisi koymayı planlıyor. Ayrıca ABD’nin Ukrayna’ya verdiği desteği geri çekmekle tehdit etti.

Milyarder iş insanı, gayrısafi yurtiçi hasıla’nın (GSYİH) bir payı olarak savunma harcamaları için asgari yüzde 2 eşiğini karşılamayan ülkeler söz konusu olduğunda NATO’nun sağladığı koşulsuz dayanışmayı da sorgulayabilir. NATO, Avrupa güvenliğinin merkezi unsuru konumunda.

Pornschlegel, sözlerini şöyle özetliyor: “Gerçekten de ne Avrupa’nın ne de üye devletlerdeki popülist ve milliyetçi partilerin çıkarlarına uygun olmayan pozisyonlar var.”

“Sonuçta Trump onların müttefiki değil, transatlantik ilişkilerinin düşmanıdır” diye uyarıyor.