Mahremiyet; aile içinde, bir sırdaş grupta, iki kişi arasında ya da bireyin özel yaşamına dair; bilgi, belge ve görüntülerin açığa çıkmaması, korunmasıdır.
Günümüzde mahremiyet sınırının aşıldığına, gizli kalması gereken bilgi, belge ve özel görüntülerin ifşa edildiğine dair haberlere güncel basında veya sosyal medyada gözlemlemekteyiz.
Toplumsal yapıda ailenin korunması, ahlaken sağlıklı bir genç kuşak oluşması mahremiyet ilkelerine uygun davranmakla mümkün olabilir.
Sırların ifşa edildiği, özel yaşamın ihlal edildiği, mahrem bilgi ve görüntülerin açıkça servis edildiği bir ortamda ahlaken yücelmeden söz edemeyiz.
Güncel basının magazin sayfalarında, bazı TV kanallarında özellikle sanatçıların özel yaşamları adım adım izlenmekte mahremiyet sınırları adeta zorlanmaktadır. Bazı sanatçıların kendi özeline giren resim ve görüntüleri reklam etme uğruna sosyal medyada servis etmeleri de mahremiyet ihlali anlamına gelir.
Eğitim sisteminde herhangi bir sınavın cevap anahtarının ele geçirilmesi, sosyal yaşamda kişinin rızası hilafına özel yaşamının haber konusu yapılması mahremiyet ihlali demektir.
Mahremiyet; günlük yaşamda bireye ait özel yaşamı, bilgi ve sırdaş düşüncelerini ve bedenini korumalı, ahlaken güvence altına almalıdır.
Mahremiyet eğitimi, aileden başlamalı, yetişmekte olan çocuklara bedeninin korunmasına ve aile sırlarının gizli kalmasına ilişkin uyarılar zamanında yapılmalıdır.
MAHREMİYET İHLALLERİ
Günlük hayatta mahremiyetin ihlal edildiğine ilişkin basına ve sosyal medyaya değişik örnekler yansımaktadır.
Uzun yıllardır birlikte yaşayan evli bir çiftin herhangi bir nedenle ayrılmaya karar vermelerinin ardından eşlerden birinin evliliklerine ilişkin gizlenmesi gereken sırları ifşa etmesi, evliliklerine dair mahremiyetin ihlali anlamına gelir.
İstihdam edildiği şirketinden veya kurumundan disiplinsiz davranış ya da başka bir nedenle ayrılmak zorunda kalan bir kişinin emek verdiği bu şirket veya kurumu hakkında kötüleyici açıklamalarda bulunması, sahip olduğu bilgi ve belgeleri başka bir şirketle paylaşması da mahremiyetin ihlali edilmesi demektir.
Özellikle emniyet veya resmi güvenlik kuruluşundan ya da sivil toplum kuruluşundan ayrılmak zorunda kalan bir kişinin de sır olarak kalması gereken bilgi ve belgeleri açıklama yoluna gitmesi de mahremiyet ihlalidir.
İnsanlar arasında iletişim kurarken veya dost meclisinde sohbet ederken, karşımızdaki insanı kendi özeline dair bilgi edinmek amacıyla sorularla cevap vermeye zorlamakta bir nevi mahremiyet ihlali demektir.
Bu ve benzeri örnekleri çoğaltmak mümkün olup daha da fazlasını içeren mahremiyet ihlali örneklerine günlük yaşamda rastlamaktayız.
Mahremiyetin korunması demek insanın özel yaşamının korunması, toplumsal yaşama olumsuz etki yapacak kötü davranışların üzerinin örtülmesi demektir.
İSLAM DİNİ VE MAHREMİYET
Toplumsal yaşamın sağlıklı işlemesi açısından son derece önemli olan bu konuya İslam dininin bakışını değerlendirmemizde de yarar bulunmaktadır.
İslam dinine göre izin alınmaksızın gayri ahlaki yönden insanların özeline girmek çirkin ve hayasız bir davranıştır.
Buhari’den rivayet edilen bir hadise göre, Peygamberimiz bir başkasının evine izin alınmadan girilmemesi gerektiğini ifade etmiş, ayrıca bir evin gizlice gözetlenmesini de şiddetle yasaklamıştır.
Bir başka hadise göre de Cenabı Allah’ın başkasının ayıbını örten kimsenin dünyadaki ayıplarının da örteceği buyrulmaktadır.
Mahremiyet bir bakıma konut dokunulmazlığı, bedene fiziksel müdahaleden kaçınma ve gizli konuşmaları ifşa etmemek şeklinde de açıklanabilir.
İslam dinine göre, eşle cinsel yakınlaşma nedeniyle açıklanan sırlar bir nevi teşhircilik olup, ahlak dışı olarak nitelendirilmiştir. Mahremiyet konusunda İslami ve insani bir endişe taşımak gerekir.
Aile içinde yaşananları bir başkasına anlatmak, aile içi emanete ihanet etmek demektir.
İslam dininde Ayet ve hadislerle mahremiyetin sınırları çizilmiş ve bu sınırları he Müslümanın uyması istenmiştir.
Mevcut Anayasa’mızda kişi ve konut dokunulmazlığı ile ailenin korunmasına ilişkin hükümler, mahremiyetin korunması amacına yöneliktir.
Toplumsal yaşamın her alanında özellikle günümüzde çok kullanılan sosyal medyada mahremiyet ilkelerine saygı duyarak hareket etmek, insani ve toplumsal duyarlılığımızı artırdığı gibi ahlaken yücelmemize de vesile olacaktır.
Atıf ÖZGEN
(*) İDD Kurucu ve Yönetim Kurulu Üyesi
e mail: ozgenatif@gmail.com
[TÜHA Haber Ajansı, 08 Ağustos 2021]
