TÜHA HABER / Türkiye’de son yıllarda ortaya çıkarılan en önemli tarihi eserlerden olan Zerzevan Kalesi, Corona Virüsü salgınına rağmen turistleri ilgisini çekmeye devam ediyor. Bu yıl 120 bin kişinin ziyaret ettiği kalenin 1800 yıllık girişi de normalleşme sürecinde ortaya çıkarıldı.
Diyarbakır-Mardin karayolu üzerinde yer alan ve Roma İmparatorluğu’nun sınır garnizonu olarak bilinen Zerzevan Kalesi’nde 2014 yılında başlayan kazılar 7’nci sezonunda. Dünyanın bulunan en son Mitras Tapınağı’nın da yer aldığı kale 2020 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne girdi.
Geçen yıl yaklaşık 450 bin kişinin ziyaret ettiği kalede Corona virüsü salgınına rağmen hem kazılar hem de turistik ziyaretler devam etti.
Salgının yoğun olduğu 3 ayda kazılara ara verilen kalede bugünlerde hummalı bir çalışma sürüyor. Bir yandan ölçümler yapılıyor, diğer yandan bazı yerlerde titizlikle kazı yapılıyor. Çoğunluğu gönüllülerden oluşan arkeolog grubu bir noktaya yoğunlaşıyor. Arkeologların heyecanla ve titizlikle kazdığı bölgede kalenin 1800 yıllık girişi ortaya çıkarıldı. Giriş kapısının taşlarına ulaşan arkeologlar, girişin tamamını ortaya çıkarmaya çalışıyor.
Kazılarda çalışan arkeologlar arasında “Genç Gönüllüler Projesi” kapsamında 100’e yakın gönüllü de bulunuyor. Türkiye’nin değişik illerinden gelen gönüllüler arasında Kocaeli Üniversitesi’nden Elif Aslı Tarım da var. VOA Türkçe’ye konuşan Tarım, ”Arkeolojide bizim öğrendiğimiz bilgiler tamamı ile teorik bilgi. Bizim bunu pratiğe dökmek için bir alana ihtiyacınız var. Zerzavan’a daha önce gelmiştim ve burada çalışma imkanı olmasını çok istemiştim” dedi.
Kazı yapanlar gönüllülerden biri de 48 yaşındaki Mehmet Kaya. Asıl mesleği sınıf öğretmenliği olan Kaya, aynı zamanda arkeoloji okuyor. Kaya, arkeolojinin çocukluk hayali olduğunu belirterek, daha 10 yaşındayken kendisine kazı çapası yaptığını söyledi.
VOA Türkçe’ye konuşan Kaya, hayalinin 38 yıl sonra gerçek olduğunu vurgulayarak, “Burası benim için bir çocukluk hayaliydi. Katkıda bulunmak, buraya gelmek bir hayaldi benim için. 10 yaşlarındayken kendi kazı çapamı yapmıştım. Bir arkeolog olmaya karar verdiğim zaman bir çapamın olması gerektiğini biliyordum. En azından kendi çapamı kendim yapabilirim diye düşündüm. 3 ay uğraşmıştım bunu yapabilmek için. Sembolik olarak yaptığım kazılarda kullanıyordum. Hayalim bunu gerçek bir kazıda kullanmaktı. Bu da 38 yıl sonra gerçekleşti” diye konuştu.
Kalenin bir bölümünde kazılar sürerken, diğer tarafta ise turistlerin ziyaretleri devam ediyor.Kazı Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun, kalede çalışmaların tüm hızıyla sürdüğünü belirterek, VOA Türkçe’ye şunları söyledi; “Kalenin girişini bulduk, orada şu an kazı çalışmaları yürütülüyor. Bununla birlikte Mitras Tapınağı’nda da çalışmalar var. Aynı zamanda proje çalışmaları var restorasyon proje çalışmalar, nekropol alanında bir çalışma yürütüyoruz. Aslında birçok farklı noktada bütün hızıyla kazı çalışmaları devam ediyor. Aynı zamanda korumaya ve restorasyona yönelik projeler de tüm hızıyla devam ediyor”
Coşkun, Zerzevan Kalesi’ni süren salgına rağmen şimdiye kadar 120 bin kişinin ziyaret ettiğini söyledi. Hedeflerinin yılsonuna kadar 350 bin ziyaretçi olduğunu vurgulayan Coşkun, “Geçen yıl Zerzevan Kalesi’nin 450 bin ziyaretçisi vardı. Bunların önemli bir bölümü yabancı ziyaretçilerdi. Bu yıl pandemi ile sayı düştü. Eğer pandemi olmasaydı 1 milyona yakın ziyaretçi bekliyorduk. Pandemi ile birlikte süreç biraz yavaşladı, ziyaretçi sayısında düşme oldu ama buna rağmen 120 bine yakın ziyaretçi buraya geldi. Yılsonuna kadar bu rakamın 350 bini bulması bekliyoruz. Bu rakam ocaktan ağustos ayına kadar. Mart, nisan, mayıs aylarında kapalıydı zaten. Pandemi başlayana kadar yoğun bir ziyaretçi akını vardı. Haziran ayı ile birlikte normalleşme başlayınca insanların evlerinden çıkarak, açık alanlarda vakit geçirmeye başladılar. Bu nedenle Zerzevan Kalesi’ne çok yoğun bir ilgi oldu. Sadece çevre illerden değil Ankara, İstanbul, İzmir gibi illerden gelenler de oldu” dedi.
Bayram Acet de, Batman’dan ziyaret için gelenlerdendi. Ailesiyle birlikte kaleyi ziyaret eden Acet, VOA Türkçe’ye şunları söyledi; “Tarihi eser olan bir yerimizi görelim istedik. Tarihi bölgenin tarihi bir kalesi, çocuklarımızın da görmesini istiyoruz. Tarihi miraslarımızdan biri burası. Tarihi eserlerimize sahip çıkmak gerekiyor aynı zamanda.”
Kazı Başkanı Doç. Dr. Coşkun, Zerzevan Kalesi ve Mitras Tapınağı’nın UNESCO Dünya Mirası Kalıcı Listesi’ne girmesi için çalışmalara başladıklarını vurgulayarak, bu listeye girmesi haline alanın hem dünya mirası olacağı hem de bilinirliğinin ve gelecek ziyaretçi sayısının artacağını ifade etti.
HABER : Mahmut BOZARSLAN & Diyarbakır (VOA)
[TÜHA Haber Ajansı, 31 Ağustos 2020]
