Yunanistan adaların durumunu ‘tartışılır’ kıldı

Yunanistan’ın son dönemde Doğu Akdeniz ve Ege’deki kural tanımaz tutumlarına Meis Adası’na turistlerin de bulunduğu sivil feribotla ‘asker’ göndermeyi eklemesi bölgedeki gerilimi bir üst seviyeye taşıdı.

Önce Türkiye’nin Navtex ilan ettiği bölgeye savaş uçakları gönderen ve Türk jetlerinin müdahalesi ile bölgeyi terk eden Yunanistan’ın bu olayın üzerinden 24 saat geçmeden Meis ile ilgili adım atması işin hukuki ve askeri boyutuna dair farklı soruları beraberinde getirdi.

Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uluslararası Hukuk Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Selami Kuran ve Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz yaşananların hukuki, askeri ve stratejik boyutunu değerlendirdi.

Adaların silahlandırılması yeni bir durum değil

Prof. Dr. Selami Kuran’a göre Yunanistan’ın Meis’e asker göndermesi ‘yığınak’ anlamına geliyor ve bu adım her şeyden önce açık bir provokasyon niteliği taşıyor.

“Adaların silahlandırılması meselesi yeni bir durum değil” diyen Kuran, “Yunanlar 1923 Lozan ve 1947 Paris anlaşmalarına aykırı şekilde hareket ediyor ve 1965’ten bu yana inkar politikası şemsiyesinde gizlice askeri yığınak yapıyor” dedi.

[Prof. Dr. Selami Kuran. Foto: İHA]

Uluslararası hukuku net şekilde ihlal ediyorlar

Yunanistan’ın sadece Meis Adası’nda değil 23 adanın 16’sı üzerinde askeri varlık oluşturduğunun altını çizen Prof. Dr. Kuran, şöyle devam etti:

“Bazı adalarda sadece asker bulundurma da değil lojistik yığınak ve teçhizat da var. Tüm bunlar çok ciddi bir uluslararası hukuk ihlali.

Meis’in de dahil olduğu 12 adanın 1947 tarihli Paris Anlaşması ile Yunanistan’a devri temel bir şarta bağlı. Nedir bu şart? Bu adalarda herhangi bir askeri varlık ve silahlanma olmacayak. Yani Türkiye’nin güvenliğini tehdit edecek bir unsur bulunmayacak.

Ama siz eğer adaları silahlandırır ya da son örnekte olduğu üzere Meis’e asker çıkarırsanız Lozan ve Paris’i yok sayar, temel hükümleri açıkça ihlal ederseniz. Bu adım hukuki olarak adaların devrine ilişkin hükmü tartışılır hale getirir.

Uluslararası anlaşmalarda ‘olmazsa olmaz’ maddesi vardır. Taraflardan biri bunu ihlal ederse o anlaşmanın geçerliliği tartışmalı olur ve yeniden masaya yatırılması gerekir. Meis adımı, egemenliği Yunanistan’a devredilmeyen adalarla ilgili yeni bir süreç başlatabilir.”

Kullanım hakkı devredildi

Prof. Dr. Selami Kuran, söz konusu adaların kullanım hakkının devredildiğini vurgulayarak, “Yunanistan’a bu noktalarda egemenlik hakkı verilmedi. Egemenliğiniz olmayan bir alanda bu adımları atıp, uluslararası hukuku çiğnerseniz o zaman bu adaları hukuki açıdan tartışılır hale getirmiş olursunuz ki Atina’nın yaptığı tam olarak budur” dedi.

[Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz. Foto: AA]

Karşımızda gerçeklikten uzak bir devlet var

Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz ise Meis Adası’nın isminin ‘Kızılhisar’ olduğunu ve bu şekilde ifade edeceğini belirterek, Yunan askeri birliklerinin sivil feribotlar ile sevkiyatının siyasi, hukuki ve askeri sonuçları olduğunun altını çizdi.

“Yunanistan, Türkiye’den 2 kilometre uzaklıkta çevresi 25 kilometre civarındaki küçücük adaya 40 bin kilometrekarelik bir yetki alanı istiyor” diyen Gürdeniz, “Dünyada örneği görülmemiş bir iddia ile Yunanistan akıl, hakkaniyet, hukuk ve teamüller dışında bu iddiasını sürdürebiliyor. Karşımızda ne denli irrasyonel bir devlet olduğunu anlatabilmek için bundan daha güzel bir örnek olamaz” ifadesini kullandı.

Yunanistan adalarını savunamaz

Bu adacığın doğu ve batısında bulunan Fener ve Kara adalarının egemenliği Yunanistan’a devredilmeyen ada (EGAYDAAK) statüsünde olduğunu anlatan Gürdeniz, şöyle devam etti:

“Türkiye bu adaların aidiyetini tek taraflı olarak gündeme getirebilir ve fiili uygulamalarda bulunabilir. Yunanistan’ın adaya asker sevkiyatı her iki adaya Türk askeri harekatının beklenebileceği endişesi ile yapılmış olabilir.

Akdeniz’de Yunanistan Türkiye’ye tetiği çeker ise bu ve buna benzer onlarca adaya Türkiye’nin harekât yapması ve ardından Yunanistan’a Ege’de güçlü bir abluka uygulaması kaçınılmaz olur. Sırtını Anadolu’ya dayamış bir Türkiye’ye karşı Yunanistan’ın şansı olmaz. Adalarını savunamaz.”

Atina kendi askerini küçük düşürüyor

Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz, Kızılhisar (Meis) Adası’na sivil feribotlarla asker gönderilmesini ‘trajikomik’ olarak niteledikten sonra şunları söyledi:

“Trajiktir zira iç kamuoyuna hükümet mesaj verebilmek için askerlerini küçük düşürmektedir. Komiktir zira hamlenin askeri stratejik sonucu yoktur. Yunanlılara hatırlatalım 300 Spartalı günümüzde ancak Holywood filmlerinde olur.

Silahsız statüdeki bir adaya asker çıkarmak hukuksuzluğa onay vermektir. Burada ABD ve AB ile Yunanistan’ın diğer dostlarına da sormak gerekir. Türkiye Doğu Akdeniz’de her hamlesini uluslararası hukuka uygun şekilde attığı halde, her gün Türkiye’yi kınıyor ve tehdit ediyorsunuz. Yunanistan’ın Meis Adası’na hakkının 4 bin kat kıta sahanlığı iddiasına tek laf etmiyor; adanın egemenlik devir şartı olan silahsız statüsünü bozmasına ise onay veriyorsunuz.

Buradan bir mesaj da Kızılhisar halkına verelim. Yunanistan hükümetinin sizin üzerinizden kumar oynamasına izin vermeyin. Türkiye olmazsa yaşayamazsınız.”