T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na Açık Mektup
Bu çağrım, T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na, Meclis’e ve tüm karar vericileredir.
Sayın Bakanlık Yetkilileri,
İş dünyasında stratejik yönetim ve kurumsal gelişim danışmanı olarak çalışan bir profesyonel olarak, son yıllarda iş arayanların karşılaştığı bir sorunu artık görmezden gelemiyorum: Hayalet iş ilanları.
Adaylar kara deliklere başvuru yüklüyor
Bir özgeçmişin, geri dönüş alınmadan bir veri havuzuna düşmesi, adayda “değersizlik” hissi yaratıyor. Özellikle enflasyonist koşullarda iş değiştirmeye yönelen nitelikli adaylar, gerçek bir işe alım deneyimi yaşamak istiyor. Ancak karşılaştıkları şey: belirsizlik, sessizlik ve hayal kırıklığı.
Bu nedenle artık bu sorunun adını koymak ve çözüm üretmek zorundayız.
Bu ilanlar, görünürde açık pozisyonlar sunarken aslında hiçbir işe alım niyeti taşımayan: sadece veri toplamak, yatırımcıya büyüme sinyali vermek ya da şirket içi politik nedenlerle yayımlanan ilanlardır. Ve bu uygulama sadece zaman kaybı değil; aynı zamanda umutla başvuran binlerce insanın duygusal olarak yıpranmasına neden olan bir manipülasyon biçimidir.
Ben bu durumu sadece etik dışı değil, aynı zamanda sistemik bir güven krizinin parçası olarak görüyorum. Çünkü bir iş ilanı, bir vaattir. O vaadin arkasında durmayan kurumlar, sadece bireylerin değil, iş dünyasının da itibarını zedeliyor.
Bu nedenle hayalet iş ilanlarını yasaklayan ulusal bir yasanın çıkarılması gerektiğine inanıyorum. Bu yasa sadece iş arayanları korumakla kalmayacak ve aynı zamanda kurumsal şeffaflığı ve sorumluluğu da teşvik edecek.
Artık sadece konuşmak değil, harekete geçmek gerekiyor. Ben, bu sorunu yaşayan binlerce iş arayanın sesi olarak, yasa koyucuların bu konuyu Meclis’e taşımasını öncelik haline getirmesini talep ediyorum. Hayalet iş ilanlarına karşı net ve uygulanabilir çözüm önerilerimi paylaşıyorum:
İş dünyasında güveni yeniden inşa etmek için 6 temel adım
Bu sorunu çözmek için önerdiğim yasa, aşağıdaki 6 temel düzenlemeyi içermelidir:
- İlanlarda işe alım ve başlama tarihi zorunlu olmalı 🔹 Açık pozisyon gerçekten var mı, ne zaman doldurulacak? → Adayın plan yapabilmesi için netlik sağlar. Belirsizliği ortadan kaldırır.
- Pozisyonun niteliği açıkça belirtilmeli 🔹 Yeni bir kadro mu, yoksa yedekleme mi? → Şirketin niyeti netleşir. Hayali kadrolar engellenir.
- İlanın geçmişi görünür olmalı 🔹 Son 2 yılda kaç kez yayımlandı? → Sürekli aynı pozisyonu açan şirketler tespit edilir. Güvenilirlik sorgulanabilir.
- İlan süresi ve başvuru süresi düzenlenmeli 🔹 İlan en fazla 90 gün yayında kalmalı → Aylarca açık kalan ama gerçekte işe alım yapılmayan ilanlar engellenir. 🔹 İlan en az 4 gün başvuruya açık kalmalı → “Bir günlüğüne açıp kapatma” gibi manipülatif uygulamalar önlenir. Adaylara eşit ve makul bir başvuru süresi tanınır.
- Düzenleme 50+ çalışanı olan işletmeler için geçerli olmalı 🔹 KOBİ’leri zorlamadan, büyük ölçekli şirketlere sorumluluk yüklenir.
- İhlal durumunda caydırıcı para cezası uygulanmalı 🔹 Her ihlal için para cezası uygulanmalı → Gerçek bir yaptırım olmadan etik dönüşüm gerçekleşmez.
Ek destekleyici adımlar (Yasanın yanında önerilen uygulamalarım)
- Dijital platformlara “ilan geçmişi” görünürlüğü zorunluluğu
- Adaylara başvuru sonrası otomatik bilgilendirme sistemi
- İşverenlerin ilan kapatma gerekçesini belirtme zorunluluğu
- Bağımsız bir “İşe Alım Şeffaflık Endeksi” ile şirketlerin etik puanlaması
- İş arayanlar için “güvenilir ilan” etiketiyle filtreleme imkânı
Bu yasa neden gerekli?
- İşveren markasını korur.
- Nitelikli adayların güvenini yeniden kazanır.
- Sosyal medyada yayılan olumsuz algıyı durdurur.
- Sektörel şeffaflığı ve istihdam güvenilirliğini artırır.
- Ekonomik sürdürülebilirliğe katkı sağlar.
Neden bu kadar kritik?
- Güven, iş dünyasının en değerli sermayesidir. Kaybedildiğinde geri kazanılması zordur.
- Hayalet ilanlar, şirketlerin şeffaflık puanını düşürür, işveren markasını zedeler.
- Nitelikli adaylar uzaklaşır, sosyal medyada yayılan olumsuz algı tüm sektöre yayılır.
- Bugün LinkedIn’de, X’te, forumlarda dolaşan yorumlara bakın: “Başvuruyorsun, cevap yok.” “İlan üç aydır açık, kimseyle görüşülmüyor.” “Gerçekten işe alacaklar mı, belli değil.” Bu yorumlar yalnızca bireysel serzenişler değil; sistemin alarm verdiğini gösteren toplumsal sinyallerdir.
Bu yasa ne sağlar?
- İş arayanlar için adil, öngörülebilir ve güvenilir bir başvuru süreci.
- İşverenler için etik standartların yükselmesi, marka değerinin korunması.
- Sektörler için şeffaflık ve sürdürülebilirlik.
- Ülke için istihdam sistemine duyulan güvenin yeniden inşası.
Uluslararası örnekler ne diyor?
- Kanada Ontario’da 1 Ocak 2026’dan itibaren şirketler, adaylara zamanında bilgi vermek ve hayalet ilanları ortadan kaldırmak zorunda.
- ABD’de New Jersey, Kentucky ve Kaliforniya eyaletlerinde benzer yasa teklifleri gündemde.
- Türkiye’nin bu konuda öncü olması hem iş dünyasında etik dönüşüm hem de uluslararası güvenilirlik açısından stratejik bir adımdır.
İş birliğine hazırım
Sayın Bakanlık Yetkilileri,
Hayalet iş ilanlarının yayınlanmasını ve mülakat sürecinde adayların gölgede bırakılmasını yasaklayan, şeffaflık odaklı ulusal bir yasa çıkarılmalıdır. Bu yasa yalnızca iş arayanları korumakla kalmayacak; işverenleri, sektörü ve ülkenin istihdam güvenilirliğini de güçlendirecektir.
Ben bu çağrıyı yalnızca bir öneri olarak değil; toplumsal bir sorumluluk olarak görün. Bu konuda yasa taslağının hazırlanmasından kamuoyu bilgilendirmesine, iş dünyasıyla diyalogdan dijital platformların düzenlenmesine kadar her aşamada katkı sunmaya, iş birliği yapmaya hazırım.
Hayalet ilanlar, bireylerin değil; sistemin sorunudur. Ve bu sistem ancak birlikte dönüştürülebilir. Bu sadece bir yasa değil; iş dünyasında etik ve güvenin yeniden inşasıdır.
Saygılarımla.
Canan Duman Yönetim ve Kurumsal Gelişim Danışmanı
📌 Bizi takip etmeye devam edin, çünkü gelecek burada şekilleniyor! 🚀
💡 Gelecek sayıda yeniden buluşmak üzere. Future Now topluluğunun güçlü bir parçası olduğunuz için teşekkür ederim! 📩 İletişim: info@cananduman.com
