TÜHA/ TÜRKUAZ İnternational News Agency

Hüsna Kosif, Araştırmacı

ANKARA, 08 EYLÜL 2025  – Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı’ndan (SETA) Araştırmacı Hüsna Kosif, Türkiye Yaşlı Profil Araştırması nedir ve neyi amaçlamaktadır? konusunda TÜHA/ TÜRKUAZ İnternational News Agency’na değerlendirdi.

Hüsna Kosif,  yaşlı nüfusun dünyada ve Türkiye’de her geçen yıl artmasının yaşlılara yönelik stratejik politikaların geliştirilmesini zorunlu kıldığını, ancak yaşlılara yönelik etkin politikaların üretilebilmesi için mevcut durumlarının, sorun ve ihtiyaçlarının tespit edilmesi ve bu kapsamda çözüm önerilerinin geliştirilmesinin hayati önem taşıdığına dikkat çekti.

Kosif, bu ihtiyaçtan yola çıkarak Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (ASHB) ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) iş birliğinde yaşlılarla ilgili kanıta dayalı somut verilerin elde edilmesi ve mevcut verilerin derlenmesi amacıyla Türkiye’de ilk defa Yaşlı Profil Araştırması gerçekleştirildiğinin altını çizdi.

Bu kapsamda 10 Mayıs 2023’te ASHB Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve TÜİK arasında iş birliği protokolünün imzalandığını hatırlatan Hüsna Kosif, “Ardından 15 Ağustos 2023’te sivil toplum, kamu ve diğer alanlardaki uzmanların katılımıyla Türkiye Yaşlı Profili Araştırması çalıştayı düzenlenmiştir. Çalıştaydan çıkan sonuçlar neticesinde araştırmanın anket soruları oluşturulmuştur” dedi.

Kosif, anket sorularının nihai halini alması sonrasında TÜİK bölge müdürlüklerinin bilgisayar destekli yüz yüze görüşme yöntemi ile Türkiye genelinde saha çalışmaları gerçekleştirdiğini hatırlatarak, Araştırma sonuçlarından çıkan bulguların kamuoyuna açıklanması amacıyla 22 Mart 2024’te bilgilendirme toplantısı düzenlendiğini ifade etti.

(SETA) Araştırmacı Hüsna Kosif, şunları söyledi:

“Bu toplantının 18-24 Mart Yaşlılara Saygı Haftası’nda Ankara’daki 75. Yıl Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi’nde gerçekleştirilmesi araştırmaya verilen önemi ifade etmektedir. Ülkemizde bir ilk olan Türkiye Yaşlı Profili Araştırması Bilgilendirme Programı’nda ASHB Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş araştırma bulgularının bir kısmını paylaşmış ve bu araştırmanın Türkiye Yüzyılı vizyonu çerçevesinde yaşlı dostu bir toplum inşa etme çabalarına önemli katkı sağlayacağını belirtmiştir”.

ASHB Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş

Bakan Mahinur Özdemir Göktaş araştırma bulgularından yola çıkarak yaşlılara yönelik sosyal politikaların revize edileceğini dile getirdiğini belirten Hüsna Kosif, araştırmanın Türkiye’de yaşlı nüfusun psikolojik, sosyokültürel ve sosyoekonomik profiliyle yaşam koşullarını detaylı bir şekilde ortaya koyduğunu vurguladı.

Araştırma kapsamında 50 yaş ve üzeri en az bir kişi bulunan 22 bin 640 hanede yaşayan 14 bin 44’ü erkek ve 15 bin 741’i kadın olmak üzere toplamda 29 bin 785 kişinin içerisinde 65 ve üzeri yaştaki 5 bin 232’si erkek ve 6 bin 425’i kadın olmak üzere toplamda 11 bin 657 kişiden demografik bilgiler, çalışma hayatı ve ekonomik durum, sağlık, bağımsız yaşam, bakım ve sosyal yardımlar, çevre, toplumsal hayata katılım, yaşam memnuniyeti, afet ve acil durumlar, yaşlı hakları ve ayrımcılık konularıyla ilgili bilgi edinilmiştir.

(SETA) Araştırmacı Hüsna Kosif,  Türkiye’deki yaşlıların demografik durumuyla ilgili ortaya çıkan bulgular üzerinde de durarak, araştırma kapsamında yaşlıların demografik durumuyla ilgili bilgiler paylaştı.

Hüsna Kosif, “Buna göre Türkiye’de 65 yaş ve üzeri kapsamına giren yaşlı nüfus son beş yılda yüzde 21,4 artmış; 2018’de 7 milyon 186 bin 204 olan yaşlı sayısı 2023’te 8 milyon 722 bin 806’ya yükselmiştir. Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı ise son beş yıl içerisinde yüzde 1,4 artarak yüzde 10,2’ye yükselmiştir. Mevcut yaşlı nüfusun yüzde 44,5’ini erkekler ve yüzde 55,5’ini de kadınlar oluşturmaktadır” dedi.

“Birleşmiş Milletler dünya nüfus tahminleri kapsamında Türkiye’nin dünyadaki en yüksek yaşlı nüfus oranına sahip ülkeler sıralamasında 184 ülke içerisinde 67. sırada yer almaktadır” diyen Kosif,  şöyle devam etti:

“İl bazında değerlendirildiğinde yaşlı nüfus oranının en yüksek olduğu il Sinop iken en düşük olduğu il ise Şırnak olarak açıklanmıştır. Hane bazında değerlendirildiğinde 2023’te Türkiye’deki 26 milyon 309 bin 332 hanenin 6 milyon 458 bin 465’inde (yüzde 24,5) en az bir kişinin yaşlı olduğu belirtilmiştir. Böylece Türkiye’de her 4 hanenin 1’inde en az bir yaşlının yaşadığı görülmektedir. En az bir yaşlının bulunduğu 6 milyon 458 bin 465 hanenin 1 milyon 669 bin 270’inde ise yaşlılar tek başına yaşamaktadır. Tek başına yaşayan yaşlıların yüzde 74,4’ünü kadınlar, yüzde 25,6’sını da erkekler oluşturmaktadır. Tek kişilik yaşlı hane halkı oranının en yüksek olduğu il yüzde 34,4 ile Balıkesir olurken en düşük olduğu il ise yüzde 7,8 ile Hakkari olarak belirtilmiştir”.

(SETA) Araştırmacı Hüsna Kosif, yaşlı nüfusun medeni durumuna bakıldığında 2023’te yaşlı erkek nüfusunun yüzde 1,4’ü hiç evlenmediğini, yüzde 83,7’sinin evli, yüzde 3,9’unun boşanmış ve yüzde 11,1’inin eşi ölmüş olduğu görülürken yaşlı kadın nüfusunun ise yüzde 2,8’inin hiç evlenmediğini, yüzde 46,4’ünün evli, yüzde 4,4’ünün boşanmış ve yüzde 46,4’ünün ise eşi ölmüş olduğunun açıklandığına dikkat çekti.

Yaşlıların eğitim durumu hakkında da bilgi veren Hüsna Kosif, “yaşlılara bakıldığında yüzde 23,4’ünün okuma yazma bilmediği, yüzde 9’unun okuma yazma bildiği fakat herhangi bir okul bitirmediği, yüzde 59,4’ünün ilk, orta veya lise mezunu olduğu, yüzde 8,2’sinin ise lisans ve lisansüstü seviyesinde eğitim aldığı görülmektedir” dedi.

***

Yazar hakkında

Hüsna Kosif

1998 yılında İstanbul’da doğdu. Ortaöğrenimini Çekmeköy Anadolu İmam Hatip Lisesi’nde tamamladı. 2021 yılında Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden mezun oldu. Lise yıllarından itibaren çeşitli STK’larda görev aldı. Ulusal ve uluslararası projelere katıldı ve yürütücülüğünü yaptı.