TÜHA HABER / Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı, Arap ülkeleriyle İsrail arasında başlayan normalleşme sürecinin Orta Doğu bölgesine birçok farklı açıdan önemli faydalar sağlayacağını belirterek, bu olumlu gelişmelerin barış sürecinin boyutuna bağlı olduğunu söyledi.
(TÜHA) TÜRKUAZ Uluslararası Haber Ajansı‘nın ‘EuroNews‘den aktardığı Kerem Congar’ın haberine göre, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile İsrail, ABD eski Başkanı Donald Trump’ın aracılığında 2020 Ağustos’unda “ilişkilerini tamamen normalleştirmek” için anlaşmaya vardıklarını duyurmuş, 5 Arap ülkesinin daha bu adımı atacağı belirtilmişti.
Türkiye, anlaşmaya tepki göstermiş ve BAE’i riyakar davranmakla suçlamıştı.
Suudi Bakan Faysal bin Ferhan Al Suud yaptığı açıklamada, Tel Aviv yönetimiyle Arap ülkelerinin ilişkilerinin normalleşmesi halinde tüm bölgenin ekonomik, sosyal ve güvenlik açısından fayda sağlayacağını ifade ederek, bunun ancak 1967 sınırlarının kabul edilerek Filistin devletinin toprak bütünlüğünün teslim edilmesi halinde mümkün olabileceğini sözlerine ekledi.
Ferhan Al Suud ayrıca Suudi Arabistan ile İsrail arasında 2002’den bu yana görüşmelerin devam ettiğine işaret ederek, bunun Riyad yönetiminin vizyonunun bir parçası olduğunu söyledi ve Arap Barış Girişimine vurgu yaptı.
Bakan Faysal 2020 Aralık ayında “Gerçekleştirmemiz gereken şey, Filistinlilerin kabul edeceği şekilde onurlu ve egemen bir Filistin devletini kabul eden bir barış anlaşmasıdır.” ifadelerini kullanmıştı.
Geçtiğimiz günlerde İsrail ile olan sınır kapılarını yeniden açan Mısır, Tel Aviv ile diplomatik ilişki kuran Arap ülkesi olmuştu.
Mısır-İsrail Barış Antlaşması, Mısırlıların “6 Ekim” İsraillilerin ise “Yom Kippur” olarak isimlendirdikleri, 6 Ekim 1973’te başlayan savaşın ardından imzalandı. Taraflar, antlaşmaya, dönemin Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat’ın İsrail ziyaretinden 16 ay sonra 26 Mart 1979’da imza attı.
İsrail ile bir başka Arap ülkesinin benzer bir adımı atması bundan 15 yıl sonra gerçekleşti. Dönemin İsrail Başbakanı İzak Rabin ve Ürdünlü mevkidaşı Abdusselam el Mecali, 26 Ekim 1994’te 46 yıl süren savaş halini sona erdiren Vadi Arabe Barış Antlaşması’nı imzaladı.
Normalleşmeyle ilgili ikinci atılım dalgası tam 26 yıl sonra geldi ve son birkaç ay içinde 4 Arap ülkesi bu kervana katıldı. Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn, 15 Eylül’de Beyaz Saray’da düzenlenen törende İsrail ile ilişkileri normalleştirme anlaşması imzaladı.
Konuyla ilgili gelişme sonrası Ankara’dan yapılan açıklamada “BAE’nin bu riyakar davramışını tarih de bölge halklarının vicdanı da unutmayacak ve asla affetmeyecektir” ifadelerine yer verilmişti.
BAE’nin İsrail ile normalleşme kararına tepki için Abu Dabi’deki büyükelçisini geri çeken Filistin BAE’yi sert sözlerle kınamıştı. Sözcüsü aracılığıyla açıklama yapan Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, anlaşmanın “Kudüs’e, Mescid-i Aksa’ya ve Filistin’in mücadelesine ihanet olduğu”nu söylemişti.
Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (FHKC) ise, anlaşmayı “Filistin halkının sırtına saplanmış bir hançer” olarak nitelendiriyor.
Türkiye Cumhuriyeti, 1948’de kurulan İsrail devletini 1949 yılında tanıdı. Böylece Türkiye, İsrail devletini tanıyan, halkının çoğunluğu Müslüman ilk ülke olarak tarihe geçti.
Analistlere göre Orta Doğu’da stratejik ilişkilere sahip iki ülke seviyesine yükselen Türkiye İsrail ilişkileri Filistin meselesi dolayısıyla sürekli olarak iniş çıkışlar yaşadı.
Ancak iki ülke arasındaki ilişkiler, Mavi Marmara meselesi dolayısıyla önce geriledi ardından kopma noktasına geldi.
Türkiye, Trump yönetiminin Yüzyılın Anlaşması olarak tanımladığı Orta Doğu Barış Planı’nı, yok hükmünde sayıyor.
[TÜHA Haber Ajansı, 03 Nisan 2020]
