Rus komutanın istihbarat zafiyeti: Koşu uygulaması ölüme davetiye çıkardı

Rusya Donanması’nda yer alan bir denizaltıyı komutan eden Stanislav Rzhitsk, güne her sabah yaptığı gibi bulundukları liman kentinde yaptığı koşuyla başladı. Aslında bu Komutan Rzhitsk’in rutiniydi. Bir asker olarak sürekli hazır olması gerektiğini ve bu noktada sporun nasıl bir rol oynadığını biliyordu.

Yaptığı antrenmanları sporcular arasında oldukça popüler bir uygulama olan Strava programına kaydediyor ve koştuğu mesafeyi ne kadar sürede aldığı gibi verileri buradan paylaşıyordu.

Bu paylaşımlar kimi zaman kullanıcıların kendi sayfalarında kalsa da kimi zaman herkesin görebileceği şekilde yayınlanıyordu. Komutan Stanislav Rzhitsk de verilerini herkese açık şekilde paylaşan isimlerden biriydi.

Ancak bu kez süreç farklı işledi… Rus medyasında yer alan iddiaya göre, Rzhitsk o sabah yaptığı koşunun verilerini paylaşamadan suikaste uğradı. Suikasti yapanın kim olduğu netlik kazanmasa da bu noktada ilginç bir detay dikkatlerden kaçmadı. Rzhitsk’nin spor programından yaptığı son paylaşımı beğenen isimlerden biri de Ukrayna Askeri İstihbarat Başkanı idi…

[Rus Denizaltı Komutanı, koşu yaptığı yeri rutin olarak kullandığı program üzerinden duyuruyordu.]

Son yıllarda yaşanan kimi benzer olaylar istihbarata karşı koyma noktasında belki de yeni bir yaklaşım sergilenmesi gerektiğini gösteriyor. Aslına bakılırsa Türkiye de dahil olmak üzere halihazırda ülkeler kritik kurumlarda görev yapan personeline bu tür olaylarla karşılaşmaması için neler yapması gerektiğini net bir şekilde anlatıyor.

Yakın zaman öncesine kadar ‘kurum içini’ kapsayan bu öneriler bugün gelinen noktada bireyin gerek iş gerek özel hayatında son derece dikkatli olması gerektiğini bize net şekilde gösteriyor.

Rus Denizaltı Komutanı Stanislav Rzhitsk ilk değil ve belli ki son da olmayacak…

[Rus Komutan’ın suikaste uğradığı gün kameralara yansıyan son görüntüsü.]

Rus askerleri ölüme akıllı telefon götürmüştü

Rusya halihazırda Ukrayna ile ciddi bir savaşın içinde. Böyle bir durumda başta askeri birimler olmak üzere bu süreçte rol oynayan herkesin kurallara harfiyen uyması beklenir. Ancak ölüm riskinin bu kadar yakın olduğu bir ortamda dahi bazen bunu başaramazsınız.

Moskova da tüm yasaklara rağmen bunu kimi dönemlerde başaramadı. Bu yılın hemen başında Ukrayna güçleri Makiivka’daki bir binayı füzelerle vurdu. İçerisi asker doluydu. Rus kaynaklara göre 89 asker hayatını kaybetmişti. Bu sayı bile İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Rusya’nın tek seferde çok sayıda askerini kaybettiği olay olarak tarihe düşüldü. Ukrayna tarafına göreyse bu saldırıda yüzlerce Rus askeri ölmüştü.

Saldırının hemen ardından yayınlanan bazı açık kaynak verilerine göre Ukrayna sadece tek bir veri üzerinden yola çıkıp bu olayı gerçekleştirmişti. Cep telefonlarından gelen sinyaller… Orası bir savaş bölgesiydi ve yerel halkın çoğu evlerini terk edip başka yerlere taşınmıştı. Tek bir binadan aynı anda onlarca cep telefonu sinyali gelmesi Ukrayna’nın burayı hedef alması için yeterli olmuştu.

[Ukrayna’daki Rus askerlerin cep telefonu sinyallerinden elde edilen harita.]

Açık kaynak istihbaratı ciddi sonuçlara neden olabiliyor

Rus Denizaltı Komutanı Stanislav Rzhitsk’i ölüme götüren süreci yukarıda size anlatmıştık… Aslında bu bir ilk değil. Yıllar önce benzer bir fitness programı sayesinde ABD’nin gizli askeri üsleri de açığa çıkmıştı…

Yine aynı programı, yani Strava’yı kullanan bu kez ABD’li askerlerdi ve program üyelerin ısı haritasını web sitesinde herkese açık bir şekilde yayınlıyordu. 2018’de bir güvenlik öğrencisi programı yakından incelediğinde ilginç detaylarla karşılaştı. Örneğin haritada Suriye’ye odaklandı ve ABD askerlerinin bilinen ve gizli konumlarını tespit etti.

[ABD askerlerinin de kullandığı program, çok kritik üslerin ve gizli tesislerin yerini ifşa etmişti.]

Aynı haritayı inceleyen başka bir isim Somali’nin başkenti Mogadişu’da CIA üssünün yakınındaki kumsalda koşu aktivitelerine rastladı. Bir gazeteci ise ABD Özel Operasyon üslerinin Afrika’nın Sahel bölgesinde nerede olduğunu tespit etti. Ayrıca bir Twitter  kullanıcısı Yemen’de bir Patriot füze sisteminin kurulu olduğu konumu buldu.

Çünkü bu noktaların büyük çoğunluğu uçsuz bucaksız çöller, olabildiğince ıssız yerlerdi… Böylesine bir yerde ısı haritası olması hayatın olağan akışına aykırıydı. Ve gerçeğe ulaşmak pek de zor olmadı.

[İzin kağıdını sosyal medyada paylaşan Türk askerine ait bu belge Yunan medyasında gündem olmuştu.]

Türkiye’de de benzer sorunlar yaşanmıştı

Yurt dışında yaşanan örnekler bizi Türkiye’de bu durumun pek de yaşanmadığı yanılgısına düşürmesin. Aslında TSK’nın son derece net ve keskin kurallarına rağmen bazı dönemlerde benzer sorunlar ülkemizde de yaşanıyor.

Bu noktada akla ilk gelen örneklerden biri; 2019 yılında KKTC’de askerlik yapan bir erin izin kağıdını sosyal medyadan paylaşması ve ardından yaşananlar…

Yunan medyası, söz konusu izin kağıdı üzerinde yazan ‘Topçu Birliği’ ibaresinden yola çıkmış ve Ada’ya Türkiye’nin kimsenin haberi olmadan 155 mm toplar getirdiğini öne sürmüştü.

Benzer şekilde Suriye ve Libya başta olmak üzere gerek diğer ülkelerdeki operasyonlarda gerek sınır ötesi terör harekatlarında hem icra edilen görevi hem de personelin can güvenliğini ciddi şekilde tehlikeye atacak bazı paylaşımlar da yapılmıştı.

Söz konusu askerler hakkında kapsamlı soruşturmalar başlatılıp ilgili cezalar uygulanırken, Milli Savunma Bakanlığı benzer hataların tekrarlanmaması için de ciddi çaba sarf etmişti.

***

Yazar hakkında

Setaç aksan, Adana’da 1986 yılında doğdu. Mersin Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo, Sinema ve TV Bölümü mezunu. 2009 yılında Anadolu Ajansında başladığı iş hayatında Star Haber, Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Yeni Şafak gibi kurumlarda görev aldı.

Kasım 2019’dan bu yana TRT Haber’de çalışıyor.