Paris zirvesi: Yeni küresel finans sistemine doğru ilk adım mı?

* Küresel finans konulu bir zirve, dünya liderlerini, uluslararası kurumları ve STK’ları Paris’te bir araya getirdi. 

* Uluslararası finansta bir politika değişikliğinin başlangıcı olabilir.

TÜHA / TÜRKUAZ İnternational News Agency

” Yeni bir küresel anlaşma zirvesi”, dünyanın yedi ve en gelişmiş 20 ekonomisi olan G7 ve G20’nin düzenli iklim konferansları (COP) ve toplantılarının ardından gelen başka bir uluslararası toplantı olarak görülebilir.

İki gün boyunca, Paris’in merkezindeki borsaya ev sahipliği yapan neoklasik bir bina olan Palais Brongniart, 40 devlet başkanı da dahil olmak üzere yaklaşık 1.500 katılımcıyla dolup taştı.

Zirveye o kadar yoğun katılım oldu ki, çoğu gazeteci akreditasyon alamadı ve olayları çevrimiçi bir canlı yayınla takip etmek zorunda kaldı.

Ancak Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, kapanış basın toplantısında zirvenin bir dönüm noktası olduğunda ısrar etti.

“Bu iki gün, gezegen için yeni bir fikir birliği oluşturmamıza izin verdi. Uluslararası finansal mimari ve yönetişimde köklü bir reforma giden yolu yapılandıran ortak bir siyasi görüşü detaylandıran bir belge hazırladık.”

Macron, “Bu zirve, karşı karşıya olduğumuz çifte zorluğa, yani eşitsizliklere ve iklim değişikliğine karşı mücadeleye yanıtımız konusunda uluslararası toplum üyeleri arasında birlik oluşturmak için tasarlandı ” diye ekledi .

Bazı somut sonuçlar

Toplantının kapanış bildirisine göre gelişmiş ülkeler, 2021’de ilan ettikleri özel çekme haklarının (SDR) 100 milyar dolarını gelişmekte olan ülkelere devretme hedefine ulaştı. SDR’ler, Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından tutulan ve parayla değiştirilebilen para birimine erişim sağlar.

Zirveye katılanlar, 2020 için belirlenen 2015 hedefine – gelişmekte olan ülkelerde iklim eylemini desteklemek için 100 milyar dolar sağlamak – bu yıl ulaşılacağını söylediler. Ayrıca önümüzdeki on yıl içinde 200 milyar dolarlık ek borç verme kapasitesi sözü verdiler. Ve katılımcılar, Zambiya’nın elinde bulunan ve 2020’de temerrüde düşen 6,3 milyar dolarlık borcun yeniden yapılandırılması konusunda anlaştılar. Katılımcılar aynı şekilde yeni bir biyoçeşitlilik fonu kurdular.

REKLAM

Toplantı ‘dönüm noktası olabilir’

Lorraine Üniversitesi’nde ekonomi profesörü ve Paris merkezli İklim Ekonomisi Kürsüsü’nde yardımcı araştırmacı olan Olivier Damette, toplantının gerçekten bir dönüm noktası olabileceği konusunda hemfikir.

“Dünya birden fazla krizle karşı karşıya. Son birkaç yılda yoksulluk ve kamu borcu, aynı zamanda COVID-19 salgını nedeniyle fırladı. Giderek daha fazla gelişmekte olan ülke temerrüde düşmenin eşiğinde, iklim değişikliği etkisini giderek daha fazla gösteriyor ve ulusal ve uluslararası kurumlara olan güven kaybı” dedi.

Damette, “İlk kez, liderler şimdi tüm bu farklı zorluklar hakkında aynı anda konuşmak için bir araya geldiler – önceki zirveler konuları ayrı ayrı ele aldı” diye ekledi.

Mevcut uluslararası finans kurumlarının artık böyle bir durumla başa çıkmak için donanımlı olmadığını vurguladı.

“1944 Bretton Woods anlaşmasından sonra oluşturulan Dünya Bankası ve IMF, ABD ve G7 tarafından yönetilen ABD’de bulunuyor ve çoğunlukla yukarıdan aşağıya bir yaklaşıma sahip” dedi.

“Fakat daha fakir ülkeler karar sürecinin bir parçası olmalı – aksi halde neden büyük ölçüde daha zengin ülkelerin neden olduğu iklim değişikliğiyle mücadele etsinler, oysa gelişmekte olan ülkeler önceliklerinin yoksullukla mücadele olması gerektiğini düşünüyorlar?” o devam etti.

Damette, bu zirvenin belirli bir sonucunun, zengin ülkelerin gelişmekte olan ülkeleri gemiye almaları gerektiğini anladığını gösterdiğini düşünüyor.

“Katılımcılar, iklim değişikliğine dayanıklı bir borç hükmünün oluşturulması konusunda anlaştılar, bu çok iyi bir haber, çünkü yoksul ülkeler genellikle iklim değişikliğinin etkisinden en çok etkilenen ülkeler oluyor” dedi.

Paris zirvesinde yeni finansman planı genişletildi

Bu zirveyi hazırlamak için hükümetin danıştığı Paris merkezli düşünce kuruluşu İklim Ekonomisi Enstitüsü’nün proje yöneticisi Claire Eschalier, daha çok aşağıdan yukarıya bir yöntem uygulamanın mantıklı olduğunu düşünüyor.

DW’ye verdiği demeçte, “Finansmanın çoğu geçmişte belirli projelere gidiyordu, oysa daha büyük bir etkiye sahip olmak için daha sistemik bir yaklaşımı desteklemesi gerekirdi.” yön. Bu finansman planı kapsamında, daha zengin ülkeler, geçişin sosyal sonuçlarını ele alırken, fosil yakıta bağımlı gelişmekte olan ülkeleri temiz enerjiye giden yolda finansal olarak destekliyor.

Kasım 2021’den bu yana Güney Afrika, Endonezya ve Vietnam ile üç JETP tamamlandı. Senegal, bu haftaki Paris zirvesinde dördüncü JETP ülkesi oldu.

Eschalier, “Bu, donör ülkelerin gelişmekte olan ülkelerin özel mali ihtiyaçlarına daha fazla odaklanabilecekleri çok ilginç bir pilot program” dedi.

Paris merkezli Wind Capital’de iklim direnci girişim kapitalisti olan Isabelle Albert, zirvenin bazı somut sonuçlar ürettiği konusunda hemfikir.

DW’ye verdiği demeçte, “Amazon yağmur ormanları gibi ekosistemler iklimimizi korumak için çok önemli olduğundan, SDR aktarım hedefine artık ulaşılacak olması ve katılımcıların bir biyolojik çeşitlilik fonu kurmayı kabul etmesi olumlu” dedi.

“Gelişmekte olan ülkeler, 2009’daki COP15’te vaat edilen miktarlar gibi daha zengin ülkelerin diğer taahhütlerini gerçekleştirmeyi beklese de, bu bir miktar güvenin yeniden tesis edilmesine yardımcı olabilir” diye ekledi.

[İklim direnci risk sermayedarı Isabelle Albert, zirvenin doğru yönde atılmış ilk adım olduğunu söylüyor Resim: özel]

“Zirvenin başarılı olup olmadığını tarih gösterecek”

Ancak Albert, toplantının sonucunu değerlendirmek için henüz çok erken olduğunu düşünüyor.

Albert, “Bu, doğru yöne atılan ilk adım, ancak bunun gibi zirveler yol gösterecek – tarih, önümüzdeki aylar ve yıllar, adil bir geçiş sağlayıp sağlayamayacağımızı gösterecek” dedi.

“Bugünkü anlaşmanın, geçen yıl Mısır’da COP27’nin yetersiz sonuçlarının ardından bu yıl Dubai’de yapılacak COP28’in başarılı olmasına yardımcı olacağını umalım.” COP27’de ülkeler, küresel ısınmayı 2030’a kadar 1,5 santigrat derece ile sınırlamak için gerekli önlemleri taahhüt edemedi.

Kenya Devlet Başkanı William Ruto da bu temkinli iyimserliği paylaştı.

Son basın toplantısında “Farklı bir görüşme yapmak istiyoruz ve bu görüşmenin Paris’te başlamasından dolayı mutluyuz” dedi.

Gazeteci* Lisa LOUİS