Mahsa Amini protestoları: ‘İran’da Kürt bölgelerine yönelik baskı arttı’

İran’ın Mahsa Amini’nin ölümünün ardından ülke çapına yayılan protestolarda ülkenin batısındaki Kürt bölgelerine yönelik baskılarını yoğunlaştırdığı belirtiliyor. 

Uluslararası Haber Ajansı (UHA)’nın ‘AP, AA’ kaynaklı haberine göre, Çevik kuvvet polisinin İran’ın Kürdistan eyaletinin başkenti Sanandaj’da en az bir mahalleye ateş açtığı bildirildi.

Uluslararası Af Örgütü ve Beyaz Saray, Mahsa Amini’nin ölümüne öfkelenen göstericileri hedef alan şiddeti eleştirdi.

Hengaw İnsan Hakları Örgütü adlı Kürt grup tarafından yayınlanan videoda, Tahran’ın yaklaşık 400 kilometre batısındaki Sanandaj’da “silah sesleri ve karanlık sokaklar” gösterildi. Diğer videoda “çevik kuvvet polisinin pompalı tüfekler taşıdığı ve evlere ateş ettiği” belirtildi.

Uluslararası Af Örgütü, İran güvenlik güçlerini “ateşli silah kullanmak ve insanların evlerine de dahil olmak üzere ayrım gözetmeksizin göz yaşartıcı gaz atmakla” eleştirdi.

İran yönetimi Amini’nin kötü muamele görmediğinde ısrar ederken, ailesi vücudunda çürükler ve diğer dayak belirtileri olduğunu savunuyor.

Üniversite ve lise öğrencileri de gösterilere katılırken, bazı kadınların başörtüsü takmadan sokaklarda yürüdükleri görüldü.

İran: Protestolar “örgütlü ve terörist eylemler”

İran Hükümet Sözcüsü Ali Bahadori Cehromi, şiddet eylemlerine dönüşen ülke genelindeki protestoları, “örgütlü ve terörist eylemler” olarak nitelendirdi.

İran devlet televizyonunun haberine göre, başkent Tahran’da haftalık basın toplantısı düzenleyen Cehromi, ölümlere yol açan ülkedeki protestoları değerlendirdi.

Cehromi, “Bazı örgütlü ve terörist eylemler, düşmanların ve rejim karşıtlarının halkın haklarını, kamu güvenliğini ve ülkenin istikrarını zedelemek için her duruma uygun plan yaptıklarını göstermiştir.” dedi.

Gözaltındaki 1700 kişi serbest bırakıldı

İran Yargı Erki Sözcüsü Mesud Setayeşi, Emini protestolarında 400’ü başkent Tahran’da olmak üzere gözaltına alınan yaklaşık 1700 kişinin serbest bırakıldığını söyledi.

Protestolar sırasında Tahran’da gözaltına alınanlardan 400’ünün serbest bırakıldığını aktaran Setayeşi, “Soruşturma aşamasında yaklaşık 1700 kişi serbest bırakıldı. Tutuklu sayısı asgari düzeyde ve halen gözaltında bulunanlar özel duruma sahip kişiler.” dedi.

Protestolarda bugüne kadar toplam kaç kişinin gözaltına alındığına dair net bilgi paylaşmayan Setayeşi, ülkenin güneydoğusundaki Sistan-Beluçistan eyaletinde 30 Eylül’de cuma namazı sonrası yaşanan ve ölümlere yol açan olaylara karışan kişilerin de tespit edilerek tutuklandığını belirtti.

Bu arada başkent Tahran’daki Allameh Tebatebai Üniversitesinden yapılan yazılı açıklamada, protestolarla ilgili gözaltına alınan öğrencilerden 15’inin serbest bırakıldığı ve gözaltında tutulan 2 öğrencinin de serbest kalması için yetkililerle temas halinde olunduğu ifade edildi.

Öte yandan devlet televizyonunun haberine göre, Polis Teşkilatı Başkan Yardımcısı Kasım Rızayi, gösteriler sırasında şu ana kadar 3 polisin hayatını kaybettiğini, 2 binden fazla polisin de yaralandığını açıkladı.

ABD: Yanlarındayız

Bu arada ABD Başkanı Joe Biden’ın ulusal güvenlik danışmanı Jake Sullivan, “dünya İran’da olanları izliyor” dedi.

Sullivan, Twitter mesajında, “Bu protestocular, haysiyet ve temel haklar talep eden İran vatandaşları. Yanlarındayız ve seslerini susturmak için boş yere şiddet uygulayanları sorumlu tutacağız” ifadesini kullandı.

İran, İngiliz Büyükelçi’yi Dışişleri Bakanlığına çağırdı

İran, Mahsa Emini’nin ölümü sonrasında başlayan protestoların bastırılmasında rol alan bazı İranlı güvenlik yetkililerine yaptırım uygulayan İngiltere’ye tepki olarak, bu ülkenin Tahran Büyükelçisi’ni Dışişleri Bakanlığına çağırdı.

İran Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, İngiltere’nin İranlı yetkililere yönelik “keyfi ve mesnetsiz” yaptırımları nedeniyle İngiliz Büyükelçi Simon Shercliff’in Bakanlığa çağrıldığı ifade edildi.

İngiltere’nin protestolarla ilgili yaptırımlarının “İran’ın iç işlerine müdahale” anlamına geldiği kaydedilen açıklamada, Tahran’ın itiraz protestosunun İngiliz Büyükelçi’ye iletildiği aktarıldı.

Açıklamaya göre, İran’ın yaptırımlara karşılık verme hakkını saklı tuttuğu da Shercliff’e hatırlatıldı. İngiliz Büyükelçi ise durumu derhal Londra’ya bildireceğini ifade etti.

İngiltere, Mahsa Emini’nin ölümünün ardından ülke çapına yayılan protestolara müdahale eden bazı İranlı güvenlik yetkililerine yönelik dün yaptırım uyguladığını duyurmuştu.

Yaptırım listesinde, İran Devrim Muhafızları Ordusu’na bağlı Besic Güçleri Komutanı Gulam Rıza Süleymani, Polis Teşkilatı Başkanı Hüseyin Eşteri, İran Polis Özel Kuvvetler Komutanlığı Başkanı Hasan Keremi de yer aldı.

İran’daki gösteriler

Tahran’da 13 Eylül’de “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra komaya girerek hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki Mahsa Emini’nin 16 Eylül’de yaşamını yitirmesi ülkede infiale yol açmıştı.

Emini’nin 17 Eylül’de memleketi Sakkız kentindeki cenaze töreni sonrasında Tahran ve ülkenin batısındaki kentlerde başlayan gösteriler, daha sonra ülke geneline yayılmıştı.

İran devlet televizyonu, şiddete dönüşen gösteriler sırasında aralarında güvenlik güçlerinin de olduğu 41 kişinin hayatını kaybettiğini açıklamıştı. Norveç merkezli İran İnsan Hakları Örgütü ise gösterilerde şu ana kadar 185 kişinin yaşamını yitirdiğini duyurmuştu.

[TÜHA Haber Ajansı, 12 Ekim 2022]