Macaristan’ın vetosunu aşan AB, Ukrayna’ya 1,4 milyar euro askeri ve insani yardım gönderecek

AB ülkeleri, yaptırımlar kapsamında dondurulan Rus varlık ve rezervlerinden sağlanan gelirlerin Ukrayna’ya destek amacıyla kullanılmasını onayladı.

Pazartesi günü Rus varlıklarının serbest bırakılması ve kararın vetodan korunması için bir teklif sunan Borrell, akşam saatlerinde yaptığı açıklama ile Macaristan’ın vetosunun aşılmasının ardından Ukrayna’ya 1.4 milyar euroluk askeri ve insani yardım gönderileceğini duyurdu.

Ukrayna’ya sağlanacak maddi destek, bloğun çok yönlü yaptırım rejiminin bir parçası olarak dondurduğu Rusya Merkez Bankası’nın 210 milyar euroluk varlıklarından gelecek. Bu varlıklar dondurulmasına rağmen Moskova’nın alamadığı gelirleri üretmeye devam ediyor.

AB üye devletleri Mart ayında bu gelirleri ele geçirme ve yüzde 90’ı askeri teçhizat, yüzde 10’u ise yeniden inşa projelerinde kullanılmak üzere doğrudan Ukrayna’nın kasasına aktarma konusunda anlaştı.

1.4 milyar euro, Brüksel’in yakın vadede toplamayı beklediği 2.5 milyar euronun ilk dilimini oluşturuyor.

Yardımın Kiev hükümetine ulaşmasını sağlamak, Ukrayna’nın Rus birliklerinin Doğu’ya yeniden ilerlemesini engellemeye çalıştığı ve Batılı müttefiklerinden ordu stoklarını yenilemelerine yardımcı olmalarını istediği bir dönemde AB’nin bir numaralı önceliği haline geldi.

Borrell bakanlar toplantısının sonunda yaptığı açıklamada, mali zarfın üç hedefine dikkat çekerek, “Ukrayna’ya daha fazla hava savunması, daha fazla mühimmat ve kendi endüstriyel kapasitelerinin geliştirilmesi için daha fazla destek sağlamamız gerekiyor,” dedi.

“(Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin, özellikle enerji altyapısını hedef alarak saldırmaya devam ediyor. Putin’in Ukrayna’nın savunmasız olduğunu kanıtlamak istediği açık ve biz de Ukrayna’yı destekleyeceğimizi kanıtlamak zorundayız,” diye ekledi.

Macaristan vetosunun nasıl bertaraf edildiği hemen anlaşılamadı zira bloktaki tüm dış politika kararları oybirliği ilkesine dayanıyor.

Borrell açıklamasında, “Anladığımız kadarıyla, yasal olarak, bir üye devlet bu (dondurulmuş) varlıkların kullanım kararına katılmadığı için, hangi amaçlara tahsis edileceğine karar vermeye katılma hakkına sahip değil,” ifadelerini kullandı.

“Artık bu tıkanıklık olmadan çalışmalar hızlanacaktır,” diye ekledi.

Günün erken saatlerinde Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto da konuya ilişkin açıklamalarda bulunarak, “Ukrayna için yeni milyarlar. Bu kez Avrupa kurallarını çiğneyerek ve Macaristan’ı dışarıda bırakarak,” demişti.

Ancak Bakanlar, AB’nin üye devletlerin Kiev’e gönderdiği silah ve mühimmatın kısmen geri ödenmesi için kullandığı bütçe dışı bir araç olan Avrupa Barış Fonu (EPF) konusunda yıllardır süren çıkmazı çözmeyi başaramadı.

Macaristan’ın ısrarlı vetosu nedeniyle EPF 6.6 milyar euroluk bir birikime ulaştı ve bu rakam Avrupalılar için bir utanç kaynağı haline geldi.

EPF çıkmazının AB liderleri tarafından bu hafta sonunda Brüksel’de yapılacak yüksek riskli bir zirvede ele alınması bekleniyor.

Gazeteci*Jorge Liboreiro