İsrail ve Suriye ateşkeste anlaştı: Suriye güçlerine Süveyda’ya sınırlı erişim izni verildi

TÜHA/TÜRKUAZ İnternational News Agency

ANKARA,  20 TEMMUZ 2025 – ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi ve Ankara Büyükelçisi Tom Barrack cuma günü yaptığı açıklamada, İsrail ile Suriye’nin ateşkes konusunda anlaştığını duyurdu. Anlaşma, çoğunlukla Dürzilerin yaşadığı bölgede günler süren ve 300’den fazla kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların ardından geldi.

Çarşamba günü İsrail, Şam’a hava saldırıları düzenlemiş ve ülkenin güneyindeki hükümet güçlerini vurmuştu. İsrail, bu saldırıların ardından güçlerin geri çekilmesini talep ederek, Lübnan ve İsrail’de de üyeleri bulunan, küçük ama etkili bir azınlık olan Suriye Dürzilerini korumayı amaçladığını açıkladı.

Tom Barrack

ABD’nin Ankara Büyükelçisi Tom Barrack, X hesabından yaptığı paylaşımda, “Dürzilere, Bedevilere ve Sünnilere silahlarını bırakmaları ve diğer azınlıklarla birlikte yeni ve birleşik bir Suriye kimliği inşa etmeleri için çağrıda bulunuyoruz,” ifadelerini kullandı.

Barrack, İsrail ile Suriye’nin Türkiye, Ürdün ve bölgedeki diğer komşuların desteğiyle ateşkeste anlaştığını duyurdu.

Suriye’nin Süveyda vilayetinde, yaklaşık bir haftadır Bedevi aşiretler ile Dürzi grupları arasında çıkan çatışmalar nedeniyle şiddet olayları sürüyordu.

Bu şiddet olaylarını takiben, İsrail’den Suriye’nin başkenti Şam’daki askeri karargahın girişini hedef alan bir hava saldırısı gerçekleşti.

İsrail yönetimi, insansız hava aracı (İHA) ile düzenlenen operasyonu Süveyda’daki Dürzi gruplar ile Suriye ordusu arasında devam eden çatışmalarla ilişkilendirdi.

Cuma günü erken saatlerde ise bir İsrailli yetkili, İsrail’in önümüzdeki iki gün boyunca Suriye güçlerine ülkenin güneyindeki Süveyda bölgesine sınırlı erişim izni verilmesini kabul ettiğini açıkladı.

Suriye cumhurbaşkanlığı cuma günü geç saatlerde, yetkililerin güneyde çatışmaları sona erdirmek için özel bir güç konuşlandıracağını, bunun yanı sıra istikrarı yeniden tesis etmek ve şiddetin geri dönmesini önlemek için siyasi ve güvenlik önlemleri de alınacağını açıkladı.

Şam, bu hafta başında çatışmaları bastırmak için hükümet güçlerini bölgeye gönderdi, ancak bu güçler Dürzilere karşı yaygın ihlallerde bulundukları suçlamasıyla karşı karşıya kaldı ve çarşamba günü varılan ateşkes anlaşması uyarınca geri çekilmeden önce İsrail’in hava saldırılarına maruz kaldı.

İsrail, Suriye birliklerinin ülkenin güneyine konuşlandırılmasına izin vermeyeceğini defalarca söylemişti, ancak cuma günü, bölgedeki yeni çatışmaları sona erdirmek için onlara kısa bir süre tanıyacağını açıkladı.

İsmini vermek istemeyen bir yetkili, gazetecilere “Suriye’nin güneybatısında devam eden istikrarsızlık nedeniyle, İsrail önümüzdeki 48 saat boyunca (Suriye) iç güvenlik güçlerinin Süveyda bölgesine sınırlı girişine izin vermeyi kabul etti,” dedi.

Suriye’nin yeni yöneticilerini neredeyse hiç gizlenmeyen cihatçılar olarak tanımlayan İsrail, İsrail’in kendi Dürzi azınlığının çağrıları ile cesaretlenerek, bölgedeki Dürzi topluluğunu saldırılardan korumaya söz verdi.

Cuma günü erken saatlerde Süveyda’ya daha fazla saldırı düzenledi.

ABD, hükümet güçleri ile Dürzi savaşçılar arasında daha önce sağlanan ateşkesi güvence altına almak için müdahale etti ve Beyaz Saray Perşembe günü ateşkesin devam ettiğini açıkladı.

ABD ile daha sıcak ilişkiler kurmak için çalışan Suriye lideri Ahmed eş-Şara, İsrail’i Suriye’yi bölmeye çalışmakla suçladı ve Dürzi azınlığı koruyacağına söz verdi.

Reuters muhabirleri, Suriye içişleri bakanlığına ait bir konvoyun Süveyda’nın doğusunda bulunan Daraa vilayetindeki bir yolda durduğunu aktarırken, bir güvenlik kaynağına göre bu güçler Süveyda’ya girmek için son onayı bekliyor.

Ancak bölgedeki Reuters muhabirleri, cuma günü binlerce Bedevi savaşçının hâlâ Süveyda’ya akın ettiğini ve bu durumun şiddet olaylarının hız kesmeden devam edeceğine dair endişelere yol açtığını bildirdi.

İnsan hakları ihlalleri

Suriye İnsan Hakları Ağı, pazar gününden bu yana çatışmalarda 321 kişinin öldüğünü, bunların arasında sağlık personeli, kadınlar ve çocuklar da olduğunu belirtti. Öldürülenler arasında tüm taraflarca gerçekleştirilen infazlar da vardı.

Suriye acil durum bakanı, 500’den fazla yaralının tedavi edildiğini ve yüzlerce ailenin şehirden tahliye edildiğini söyledi.

Süveyda vilayetinin kuzey ve batısında çatışmaların sürdüğünü belirten yerel halk ve yerel haber kuruluşu Sweida24’ün yöneticisi Ryan Marouf, bölgede gıda ve su kıtlığı yaşandığını, kente günlerdir elektrik verilmediğini aktardı.

Güvenlik nedeniyle yalnızca adının verilmesini isteyen 28 yaşındaki bölge sakini Mudar, “Dört gündür elektrik yok, yakıt yok, yiyecek yok, içecek yok, hiçbir şey yok. Çatışmalar hiç durmadı. İnternet ve telefon hattı neredeyse yok, haber almakta zorlanıyoruz,” ifadelerini kullandı.

BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, çatışmalar sırasında yaygın insan hakları ihlallerine dair güvenilir raporlar bulunduğunu, bunların arasında infazlar ve kaçırmalar olduğunu açıkladı.

Kurumun açıklamasına göre, salı günü kayıtlara geçen bir olayda, geçici yönetimle bağlantılı kişiler bir aile toplantısına ateş açtı ve en az 13 kişiyi hukuka aykırı şekilde öldürdü; aynı gün altı erkek evlerinin yakınında infaz edildi.

BM Mülteciler Yüksek Komiserliği de cuma günü yaptığı açıklamada, çatışmaların engellediği insani yardımların ulaştırılabilmesi için tüm taraflara erişim izni verme çağrısında bulundu.

Öte yandan, İsrail’in Suriye’nin yeni İslamcı ağırlıklı yönetimine duyduğu derin güvensizlik, ABD’nin yaklaşımıyla ters düşüyor. ABD, İsrail’in Suriye’ye yönelik son saldırılarını desteklemediğini açıkladı.