Gıda enflasyonu büyük bir küresel sorun
Enflasyon, salgın sonrasında tüm dünyanın canını acıtan en büyük sorun haline dönüşmüş durumda. Yüksek enflasyon kendini en çok gıda tarafında hissettiriyor. Bazı ülkelerde gıda enflasyonu, manşet enflasyon rakamını geçmiş durumda. Örneğin, Türkiye’de manşet enflasyon yüzde 61 iken, gıda enflasyonu yüzde 70’i aştı. Manşet enflasyonun yüzde 8.5 olduğu ABD’de gıda enflasyonu ise yüzde 8.8.
Doç. Dr. Nurullah GÜR & İstanbul Medipol Üniversitesi Dekan Yardımcısı
Salgın döneminde değişen talep koşulları, artan üretim-taşımacılık maliyetleri ve aşırı hava olayları, zaten bir süredir gıda enflasyonunun yüksek seyretmesine neden oluyordu. Bu kötü dengeye son haftalarda bir de Rusya-Ukrayna arasında cereyan eden savaş girince, gıda enflasyonu kontrolden çıktı.
MARTTA ZİRVE YAPTI
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün hesapladığı küresel gıda fiyatları endeksi, mart ayında 159.3 puana yükselerek tüm zamanların zirvesini gördü. Bitkisel yağlar ve tahıl ürünlerindeki artışın tetiklemesiyle küresel enflasyon yıllık bazda yüzde 33.6 olarak gerçekleşti. Bu durum şaşırtıcı değil. Zira, Rusya ve Ukrayna birlikte küresel buğday ihracatının yüzde 25’ini, Ukrayna ise tek başına ayçiçek yağı ihracatının yüzde 40’ını gerçekleştiriyor. Savaşın başlamasından sonra hem bölgeden gıda ürünleri sevkiyatının azalması hem de vadeli piyasalardaki spekülatif işlemler neticesinde fiyatlar uçuşa geçti. ABD, Brezilya ve Arjantin gibi alternatif üreticiler, Avrupa ve Afrika kıtalarına daha fazla tarımsal sevkiyat gerçekleştirmeye başladı. Ancak, ürünlerdeki kalite farkı, taşımacılık maliyetleri ve uzun bekleme süreleri gibi nedenler yine de enflasyondaki yükselişi engelleyemiyor.
40 MİLYON MUTLAK YOKSUL
Dünya Bankası’nın tahminlerine göre, son dönemdeki yüksek gıda fiyatları, dünya genelinde ilave 40 milyon insanı ‘mutlak yoksul’ statüsüne sürükleyebilir. Gıda enflasyonundan en çok düşük ve orta gelirli ülkeler etkileniyor; çünkü buralarda gıdanın tüketim sepetindeki ağırlığı görece yüksek. Gıdanın hanelerin tüketim sepetindeki ağırlığı gelişmiş ülkelerde yüzde 15-20 bandındayken, bu rakam düşük ve orta gelirli ülkelerde yüzde 35 ila 50 arasında değişim gösteriyor.
Bu rakamlar, gelişmiş ülkelerin durumdan hiç etkilenmediği anlamına geliyor. ABD’den İngiltere’ye kadar tüm gelişmiş ülkelerde gıda fiyatlarında hissedilir artışlar var. Bu tip ülkelerde de özellikle toplumun dar gelirlileri ve orta direği, enflasyonun yakıcı etkilerini oldukça hissediyor. Bir taraftan da dünyanın en büyük gıda şirketlerinin kârlılıklarını yüzde 25 ila 80 arasında arttırdıklarına şahit oluyoruz. Tüm bu yaşananlar, enflasyonun gelir dağılımını bozucu etkisine işaret ediyor.
ÇOK BOYUTLU ÇÖZÜM ŞART
Maalesef gıda enflasyonu bir süre daha yüksek seyretmeye devam edecek. Tarımdaki sorunların bir kısmı yerel ölçekli olsa da bir kısmı da küresel gelişmelerle ilintili. Bununla birlikte, çözüm için tek başına tarım politikaları yeterli değil. İklim değişikliği ve enerji gibi alanlarda da atılması gereken politika adımları var. Sorun çok katmanlı olduğu için çözüm de kaçınılmaz olarak çok boyutlu olmalı.
ngur@medipol.com.tr
[TÜHA Haber Ajansı, 21 Nisan 2022]
Yorumlar
Benzer Konular
Türk vatandaşları en yüksek vize ret oranıyla ABD’ye seyahat edemezken FETÖ üyeleri yeşil kart sahibi. PKK’lıların Avrupa’da izlediği süreç gibi FETÖ üyeleri de ABD’nin vatandaşı olmaya başladı. “Amerikanlaşan” FETÖ, ABD’de, aynen Türkiye’de yaptıkları gibi, on yıllara yayılan “sızma” çabasıyla içten fethetme sürecini aslında başlattı. Bu nedenle, Amerikalı dostlarımıza bazı hatırlatmalar...
İnsan, yaşam öyküsünü anılarında biriktirir. Anılarımızın yaş aldıktan sonra canlanmasını yaşlılığın bir belirtisi olarak gören yaklaşım tarzından söz etmek istiyorum. Aslında insan yaşamı bir bütündür. Yaşlandıktan sonra anılarımızla baş başa kalmamız bu bütünün önemsediğimiz bir parçasını canlı tutmak içindir. İnsan fani bir varlıktır, ölümlüdür. Şu fani dünyadaki ömrünü tamamlamadan anılarında...
Yaşadığımız yüzyılda insanlar, toplumlar, ülkeler yüzyılların deney ve tecrübesiyle neyin doğru neyin yanlış olduğunu üç aşağı beş yukarı tahmin edebiliyorlar. Toplum ve ülke adına karar alıcıların da toplumun ve genel olarak insanlığın yanlış, haksız hukuksuz kararlar almasının da bu nedenle kolay olmayacağı kanaatini taşıyorlar. Ama Tramp bütün beklentileri boşa çıkarırcasına...
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Körfez seyahatinin ilk durağı Cidde’deyiz. Suudi Arabistan, Katar, BAE ve KKTC’yi içeren bu seyahatin ana gündemi ortak yatırımlar ve ticari faaliyetler. Ancak bu seyahatin ekonomiden daha fazlasına karşılık geldiği ve Türkiye- Körfez ilişkilerinde yeni bir döneme geçişin işareti olduğu söylenebilir. Prof. Dr. Burhanettin DURAN & SETA Genel Koordinatörü Geçen hafta Vilnis Zirvesi’nde İsveç...
ABD ile SSCB arasında Soğuk Savaş döneminde yaşanan güç mücadelesinin sonucunun temel belirleyicilerinden birinin, bu iki aktörün müttefiklerinin ekonomik ve askeri kapasiteleri olduğu hatırlanırsa, benzer bir Soğuk Savaş’ın yaşanması durumunda Washington ve Pekin’in müttefiklerinin kimler olduğu, bu yeni mücadelenin nasıl sonuçlanacağı açısından büyük önem arz ediyor. Prof. Dr....
2023 seçimlerine giderken Erdoğan, dış politika, güvenlik, iç siyaset ve ekonomiyi birbirini etkileyen alanlar olarak belirlemedeki liderliğini sürdürecek. CHP belediyelerine yönelttiği eleştirilerden anlaşılan, önümüzdeki aylarda siyasetteki tartışma konularını daha fazla belirleyen taraf olacak. Erdoğan ekonomideki son hamlesi ile pandeminin tüm dünyada ürettiği sorunların Türkiye’deki çözüm adresinin kendisinin olduğunu yeniden seçmen...