ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken G20 toplantısına katılmak üzere Endonezya’nın Bali adasına gitti. Dışişleri bakanlarının katıldığı G20 toplantısında Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, savaşın dünya ekonomisine etkisi, gıda ve enerji güvenliği, iklim değişikliği ve koronavirüs salgını gibi konular ele alındı.
ABD ve Batılı ülkeler toplantıda Rusya’nın işgalini sonlandırması için baskı yaparken G7 ülkeleri, Rusya’ya karşı dışlayıcı bir tutum sergiledi.
Antony Blinken ve Batılı diplomatların Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile bir arada bulunmayı reddetmesi nedeniyle forumun açılışında yapılan geleneksel “aile fotoğrafı” çekimi iptal edildi. Ukrayna’da devam eden savaşa yönelik ağır eleştiriler ve Rusya ve Çin’in muhalefeti nedeniyle genel bir uzlaşının sağlanamadığı toplantıda bugüne kadar her G20 toplantının ardından yayınlanmış olan geleneksel ortak bildiri bu kez yayınlanamadı.
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısından sonra ABD ve Batılı devletler ekonomik ve siyasi yaptırımların yanı sıra Rus diplomatları sınır dışı etme ve Rus heyetlerini uluslararası toplantılarda protesto etme gibi diplomatik baskılarda bulunuyor. Geçen Nisan ayında Washington’da düzenlenen G20 maliye bakanları zirvesinde Rusya heyeti temsilcisi konuşmasını yaptığı sırada ABD, İngiltere ve Kanada heyetleri toplantı salonunu terk etmişlerdi. Başkan Biden da mart ayında yaptığı açıklamada, Rusya’nın G20 üyeliğinden çıkarılması gerektiğini söylemişti. Benzer bir durum 2014’te Rusya’nın Kırım’ı ilhakından sonra da yaşanmış ve Rusya G8’den çıkarılmıştı. Bu yıl yapılacak G20 liderler zirvesine Rusya’nın katılıp katılmayacağı meselesi de benzer şekilde tartışılıyor. Batılı ülkeler Rusya’nın zirveye davet edilmemesi gerektiğini savunurken Kremlin Bali’de yapılacak toplantıya katılmakta kararlı olduğunu söylüyor. G20 dönem başkanlığını yürüten ve bu seneki toplantıya ev sahipliği yapacak olan Endonezya hükümeti ise, bu tartışmalar arasında tarafsızlığını koruyarak uzlaşmacı bir siyaset takip etmeye çalışıyor.
ABD Dışişleri Sözcüsü Ned Price diplomatik temaslarla ilgili bir açıklamada bulunarak Dışişleri Bakanı Blinken’in Bali’de Fransa Dışişleri Bakanı Colonna, Almanya Dışişleri Bakanı Baerbock ve İngiltere Dışişleri İkinci Daimî Müsteşarı Barrow ile bir araya geldiğini duyurdu. Görüşmede Rusya-Ukrayna savaşının ele alındığını bildiren Price, Ukrayna’ya ek güvenlik ve insani yardım çabalarının yanı sıra savaşın gıda güvenliğine etkisinin de değerlendirildiğini aktardı. Price bakanların görüşmede İran’ın nükleer programı ve nükleer anlaşmaya dönüş müzakerelerinin de ele alındığını belirterek, “Bakanlar İran’ın nükleer programındaki gelişmelerin hızıyla ilgili endişelerini dile getirdiler ve anlaşmaya karşılıklı olarak tam uyum sağlanmasına yönelik taahhütlerini yinelediler. İran’ı gereksiz taleplerinden vazgeçmeye ve şu anda mevcut anlaşmayı derhal kabul etmeye çağırdılar” ifadelerini kullandı.
Hindistan Dışişleri Bakanı Jaishankar ile de bir görüşme gerçekleştiren Blinken, artan gıda ve enerji maliyetleri gibi birçok sorunun Rusya’nın eylemlerinden kaynaklandığını belirtti. Blinken yaşanan sıkıntıların “Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırganlığı nedeniyle dramatik biçimde şiddetlendiğini” ifade ederken G20 ülkelerinin çoğunun savaşın ve şiddetin sonlanmasını istediğine dikkat çekti. G20 toplantısında yaptığı konuşmada Rus yetkililere çağrıda bulunan Blinken, “Ukrayna sizin ülkeniz değil. Onun tahılı sizin tahılınız değil. Neden limanları kapatıyorsunuz? Tahılı serbest bırakmak zorundasınız” şeklinde konuştu. Dünyanın dördüncü büyük tahıl ihracatçısı olan Ukrayna, savaş nedeniyle limanlarının çoğu abluka altında olduğundan dolayı ürünlerini alıcılara gönderemiyor. Blinken ayrıca Rusya’nın Dünya Gıda Programına yapmış olduğu katkının yüzde 1’in bile altında kaldığını hatırlatarak bu miktarın çok az olduğu yönünde Moskova yönetimine eleştirilerde bulundu.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov başkanlığındaki Rus heyeti, G20 Dışişleri Bakanları zirvesinde Almanya Dışişleri Bakanı Baerbock’un Moskova’yı eleştirmesi üzerine salonu terk etti. Lavrov ayrıca Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba’nın videokonferans yoluyla yaptığı konuşmayı da dinlemeyerek salonu ikinci kez terk etti. Lavrov, Blinken’ın Rusya’yı kınadığı sırada da salonda değildi. Blinken cumartesi günü Çin Dışişleri Bakanı Yi ile görüşecek. Dışişleri bakanlığı yetkililerinin yaptığı açıklamaya göre Blinken görüşmede Çin’i Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini desteklememesi konusunda bir kez daha uyaracak ve Moskova’nın kapattığı deniz yollarını yeniden açma çabalarını destekleme çağrısında bulunacak.
[TÜHA Haber Ajansı, 15 Temmuz 2022]
