TÜHA HABER / SETA bağımsız, tarafsız düşünce ve yayın kuruluşu, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı’ndan Araştırmacı M. Erkut Ayvaz ve Araştırma Asistanı İbrahim Alboğa,  ‘Almanya’nın Koronavirüs salgınına karşı mücadelesi’ başlığı altığında, hazırlamış oldukları Perspektif’de bugün de’Koronavirüs salgını ile mücadelede ‘Federal Almanya’da ekonomiye ilişkin atılan adımlar’a yer vereceğiz. ***

Son dört haftada Frankfurt Menkul Kıymetler Borsası’nda yer alan Alman Birleşik Borsa Endeksi (Deutscher Aktienindex, DAX) benzersiz bir kısa dönem düşüşü yaşamıştır. Böylelikle Alman ekonomisinin bir gerileme döneminin başında olduğuna işaret eden ekonomi uzmanları borsada düşüşün sürmesi durumunda ekonomide sert bir dibe vuruşun kaçınılmaz olduğunu belirtmektedir. Avrupa’nın en güçlü ve dünyanın dördüncü büyük ekonomisine sahip Almanya’nın Koronavirüs salgını ile mücadelede en önem verdiği alanların başında şüphesizekonomi gelmektedir. Krizin başından itibaren Almanya’ya yönelik süreç yönetimi konusunda geç kalındığı ithamlarına ekonomik önlemleri de dahil etmek mümkündür. 

 Zira salgından küçük ve orta halli şirketlerin yanı sıra serbest meslek dalları, sanat alanı ve hizmet sektörünün de en çok etkileneceği varsayılmaktadır. Ancaksalgının bilhassa olumsuz etkilediği sektörler arasında Alman ekonomisinin kilit sektörlerinden otomotiv sektöründe de ciddi kayıpların yaşanması beklenmektedir. Küresel tedarik zincirine bağlı Alman ekonomisinin belkemiği konumundaki otomotiv sektörü ciddi sıkıntılarla karşı karşıya bulunmaktadır. 

Otomotiv sektörünün dünya ekonomisiyle doğrudan irtibatlı olması önlemlerin sadece ulusal kapsamda kalınmasını da zorlaştırmaktadır. Örneğin Alman otomotiv devi Volkswagen’in Çin piyasasının da bir parçası olduğu ve her kaybın Almanya’yıda doğrudan etkilediği gözlenmektedir. Koronavirüs salgınının ilk olarak Çin’de çıkmasıyla birlikte Şubat’ta Çin otomotiv sektörünün yüzde 80’den fazla bir kayba uğradığını bu bağlamda dikkate almak gerekmektedir. Dünya genelinde ise otomotiv sektörünün 2020’de (2019’a kıyasla) yüzde 10 ile yüzde 20 oranında, Batı Avrupa’da yüzde 16 ve Almanya’da ise yüzde 14’lük bir kayıp yaşaması beklenmektedir. Bu sebeple başta Alman otomobil şirketleri Volkswagen, Audi, Opel ve Daimler’deki satışların durgunlaşması ve tesislere parça temin edilmesindeki belirsizlik üretim tesislerinin geçici olarak durdurulmasına sebep olmuştur. İki haftalık bir süreçte sadece bahsi geçen dev şirketlerin aldığı kararların yanı sıra üretimle irtibatlı olan Continental, Bosch vb. büyük şirketler ve daha küçük tedarikçi şirketlerin de etkilenmesi muhtemeldir. Konuyla ilgili açıklama yapan uzmanlar mevcut durumun İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra en büyük kriz olduğuna işaret etmişlerdir. Almanya’da iç ve dış seyahatlerin neredeyse tamamen durdurulması havacılık ve turizm sektörünü de derin bir krizle karşı karşıya getirmiştir. Örneğin Almanhavacılığının amiral şirketi olan Lufthansa 23 bin uçuşunu iptal ettiğini açıklarken uzun menzilli uçuşlarının da yüzde 90’ını iptal etmiştir. Böylelikle mevcut aşamada Lufthansa filosundaki toplam 763 yolcu uçağındansadece 63’üyle sefer yapıldığı açıklanmıştır. Salgınının yaz aylarında da etkili olacağı varsayıldığından acente ve otel işletmeleri de olumsuz bir tablo ile karşı karşıyadır. 

Almanya için kritik öneme sahip olan dev sektörlerin yanı sıra küçük ve orta ölçekli şirketlerin de iflasın eşiğine geleceği tahmin edilmektedir. Hizmet sektöründe gastronomi branşı tarihi bir ekonomik buhran ile karşı karşıyadır. Restoran, bar ve eğlence mekanların kapatılması iş yerlerini iflasın eşiğine sürüklemiştir. Münih merkezli ekonomi araştırma merkezi ifo Institut Koronavirüs salgını sebebiyle ekonominin en az iki ay süresince durma noktasına gelmesi durumunda Alman ekonomisine etkisi üzerine bir araştırma gerçekleştirmiştir. Burada varılan sonuçlara göre Alman ekonomisinin yüzde 7,2 ile yüzde 20,6 arasında küçülmesi beklenirken toplamda da 495 milyar avroluk bir zararın oluşacağı tahmin edilmektedir. Önemli bir kıyas olarak 2020 bütçesi ve 362 milyar avro tutarındaki hacmi dikkate alınabilir. Ekonominin bu denli daralması projeksiyonunun bir diğer neticesi iseişsizliğin ilaveten 1,8 milyon civarında artacağı beklentisidir. Ayrıca 6 milyon tam zamanlı çalışanın kriz sebebiyle yarı zamanlı (part time) çalışma sistemine geçeceği tahmin edilmektedir. Tüm bu gelişmeler ışığında Şansölye Yardımcısı ve Maliye Bakanı Olaf Scholz (SPD) Koronavirüs salgının Alman ekonomisine verebileceği zararı sınırlandırmak için bir ekonomi paketini Federal Meclise sunmuştur. Burada Alman Anayasası’nda yer alan borçlanma yasağı yumuşatılarak Koronavirüs salgınına karşı ekonomik mücadele kapsamında 156 milyar avroluk bir borçlanmaya müsaade edilmiştir. Ayrıca 2020 için 33,5 milyar avroluk da vergi kaybı beklenmektedir. Ekonomik yardımların yanı sıra 600 milyar avroluk kredi ve garantilerin de eklenmesiyle birlikte toplamda 750 milyar avroluk bir paket söz konusudur. Maliye Bakanı Scholz bugüne kadar eşi olmayan bir yardım paketiyle krizle mücadele edildiğini vurgulayarak firmalara hızlıca ilk desteği sağlamayı ve ülkevatandaşlarının gelir kaybının en az seviyede tutulmasını sağlamaya çalıştıklarını belirtmiştir. Bu adımlarla Almanya yedi yıldır uyguladığı sıfır borçlanma politikasını terk etmiştir. Uluslararası piyasadan 156 milyar avro net borçlanma yoluna başvuran federal hükümet kurtarma paketi ile Alman ekonomisinde zararı sınırlandırma, istihdamı teşvik etme  ve sağlık sektörünü korumayı amaçlamaktadır. Paket kapsamında zor durumdaki büyük şirketlerin yanı sıra küçük işletmeler, sanatçılar ve serbest çalışanların da bundan faydalanması hedeflenmektedir. Almanya’nın 2008 finans krizinden önlemler alarak çıkmasının yanı sıra yıllardır sıfır borçlanma politikasını uygulaması ve bütçe fazlası vermesi sayesinde Koronavirüs kaynaklı krize karşı daha güçlü bir pozisyonda olduğu varsayılmaktadır. Bu iyimser şartlar ve atılan güncel adımlara rağmen Koronavirüs salgınından dolayı oluşacak zararın Almanya tarihinde çok uzun yıllar hissedileceği tahmin edilmektedir. Atılan güncel adımların ise yalnızca krizin etkisinin geciktirilmesine katkı sağlayacağı muhtemeldir. (bitti) *** 

M. Erkut Ayvaz

Araştırmacı, BerlinErlangen-Nürnberg Üniversitesi (Almanya) siyaset bilimi ve kamu hukuku bölümlerinden 2011 yılında mezun oldu. DAAD bursu ile Duke University (ABD) siyaset bilimi departmanında 2012-2013 arası bir yıllık eğitim aldı. ABD dönüşü 2014’te Erlangen-Nürnberg Üniversitesi siyaset bilimi master programında master tezini bitirmesini müteakip mezun oldu. Çeşitli ulusal gazetelerde yayımlanmış yazıları bulunan Ayvaz, Otto-Friedrich-Universität Bamberg’te (Almanya) doktora çalışmalarını sürdürmektedir. ***

İbrahim Alboğa

Araştırma Asistanı, BerlinFrankfurt Goethe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Etnoloji bölümünde Lisans yapmıştır. Aynı üniversitede Siyaset Felsefesi alanında Yüksek Lisansını tamamlamış ve ERASMUS kapsamında bir sömestr İsviçre’de Bern Üniversitesi’nde uluslararası iklim politikaları ve iklim değişikliğiyle mücadele stratejileri alanında çalışmalar yapmıştır. Çalışma alanları Alman kimliği ekseninde dış politika, Almanya’nın kalkınma ve güvenlik politikaları ve Avrupa Birliği’nin mülteci ve güvenlik politikalarıdır. İbrahim Alboğa SETA Berlin’de Araştırma Asistanı olarak çalışmaktadır.

 [TÜHA Haber Ajansı, 13 Nisan 2020]