Dijital şiddet artıyor: Kadınlar daha fazla risk altında
* Dijital şiddet, en hızlı büyüyen istismar biçimlerinden biri ve kadınları internet dışına itiyor.
* İşte detayı!…
TÜHA / TÜRKUAZ İnternational News Agency
NEW YORK, 06 ARALIK 2025 – Trolleme ve stalk (ısrarlı takiple taciz), deepfake (yapay zeka
kullanılarak üretilen sahte içerikler) ve doxing’e (sanal ortamda kişisel bilgiye ulaşma/yayma) kadar her yıl milyonlarca kadın ve kız çocuğu tacize maruz kalıyor.
Birleşmiş Milletler’in (BM) dijital teknolojiler konusunda uzmanlaşmış kuruluşu Uluslararası Telekomünikasyon Birliği’ne göre, dünya genelinde internet kullanan yaklaşık 6 milyar insan var ve bu yıl internete giren erkek sayısı, kadın sayısından 280 milyon daha fazla.
BM, kadınların, kız çocuklarının ve toplumun atfettiği geleneksel cinsiyet normlarına uymayan bireylerin cinsiyetleri nedeniyle hedef alınma ve daha ağır ve kalıcı sonuçlar yaşama olasılıklarının daha yüksek olduğunu söylüyor.
BM Kadın Birimi’ne göre dünya genelinde yapılan araştırmalar, kadınların ve kız çocuklarının yüzde 58’inin internette şiddete maruz kaldığını gösteriyor.
Dijital şiddetin beş yaygın biçimi
1. Trolleme
Trolleme, birini üzmek, tepki uyandırmak veya sorun yaratmak amacıyla kasıtlı olarak kışkırtıcı veya saldırgan mesajlar göndermek demek.
Çevrimiçi nefret söylemi ve dezenformasyonun yayılmasını durdurmayı amaçlayan İngiliz-Amerikan sivil toplum kuruluşu Dijital Nefretle Mücadele Merkezi’ne (CCDH) göre iki ana trol türü var.
- Tacizi artırmak için sosyal medyada büyük takipçi kitlesine sahip kamu figürlerini hedef alan troller
- Başkalarına zarar vermekten zevk alan “olumsuz sosyal güç”ten ilham alan troller
İnsanların internette trolleme yapmasının birçok nedeni olabilir ve bu bir trolden diğerine farklılık gösterir.
Troller genellikle hedef aldıkları kişileri üzmekten zevk alırlar, bu yüzden kurbanları tepki verirse bu onları devam etmeye teşvik eder.
Trolleme, yapılan kişide yüksek düzeyde kaygıya ve düşük öz saygıya neden olabilir.
2. Doxing (sanal ortamda kişisel bilgiye ulaşma/yayma)
Kaynak,Getty Images, Hassas kişisel bilgilerin paylaşılması stres yaratabilir ve hatta şiddete yol açabilir
Doxing, genellikle kötü niyetle, bireylere ait özel bilgilerin çevrimiçi olarak yayımlanması anlamına gelir.
Gerçek hayatta takip, tehdit ve hatta fiziksel şiddet gibi sonuçlara yol açabilir.
Harry Potter yazarı JK Rowling, 2021 yılında evinin dışında çekilmiş ve evinin adresini ortaya koyan bir fotoğrafın internette dolaşmasından dolayı mağdur olduğunu söyledi.
Ancak polis daha sonra onu hedef alan aktivistlere karşı herhangi bir işlem yapılmayacağını açıkladı.
Meta’ya ait Facebook ve Instagram, Nisan 2022’den bu yana kamu kayıtlarında veya haberlerde yer alsa bile birinin ev adresini paylaşmayı yasakladı.
Kullanıcılar kendi adreslerini paylaşmaya devam edebilirler ancak başkaları bunu yeniden paylaşamaz.
Bu değişiklik, Meta Denetim Kurulu’nun gizlilik korumalarını güçlendirme ve doxing risklerini azaltma yönündeki önerilerinin ardından yapıldı.
3. Deepfake (yapay zeka kullanılarak üretilen sahte içerikler)
Kaynak,Getty Images,Birçok kadın kendi güvenliğini korumak için internetten uzak duruyor.
Deepfake, yapay zeka kullanılarak gerçek gibi görünen fotoğraf, video veya ses klipleridir.
Eğlence amaçlı veya bilimsel araştırma amaçlı kullanılabildikleri gibi, bazen de kamuoyunu kasıtlı olarak yanıltmak amacıyla politikacılar veya dünya liderleri gibi kişileri taklit etmek için de kullanılabiliyorlar.
Ayrıca, ünlülerin veya sıradan insanların pornografik videolarını veya görüntülerini oluşturmak için de giderek daha fazla kullanılıyorlar.
İngiltere’de polis tarafından yaptırılan yeni bir anket, “dört kişiden birinin, kişinin rızası olmasa bile cinsel deepfake içerikler oluşturmanın ve paylaşmanın yanlış bir şey olmadığını veya bu konuda tarafsız hissettiğini” ortaya koydu.
İngiltere’de, rıza olmadan samimi fotoğrafların paylaşılması veya paylaşılacağı tehdidinde bulunulması bir suç ve bu konu artık öncelikli olarak 2023 Çevrimiçi Güvenlik Yasası kapsamında ele alınıyor.
Bu, deepfake’ler de dahil olmak üzere üretilmiş veya manipüle edilmiş görüntüleri kapsıyor.
Avustralya ve İrlanda gibi pek çok ülkede de bireyleri özel görüntü istismarından korumak için benzer yasalar bulunuyor.
4. Grooming (uşaklaştırma, istismara hazırlama)
Kaynak,Getty Images,Bazı saldırganlar, genç kızların güvenini kazanmak için çevrimiçi kimliklerini gizliyor
Çocuklar ve gençler internette hedef alınıp yönlendirilebiliyor.
Failler, çocuğa istismarda bulunmak amacıyla onunla güven ilişkisi kurmak için çevrimiçi platformları kullanabiliyor.
Bu istismar çevrimiçi olarak gerçekleşebilir veya fail, istismarda bulunmak amacıyla çocukla şahsen görüşmeyi isteyebilir.
Zararlı içeriklerin başkaları tarafından çevrimiçi olarak kaydedilmesi, yüklenmesi veya paylaşılması durumunda daha fazla suistimal yaşanabilir.
İstismar ister çevrimiçi ister çevrimdışı gerçekleşsin, çocuğun genel refahı üzerinde uzun süreli bir etki bırakabilir; kaygıya, kendine zarar vermeye, yeme bozukluklarına, intihar düşüncelerine ve hatta intihara yol açabilir.
5. Siber zorbalık
Siber zorbalık, diğer adıyla çevrimiçi zorbalık, bir kişinin sosyal medyada, mesajlaşma uygulamalarında, çevrimiçi oyunlarda ve internetteki diğer yerlerde zorbalık davranışıyla karşılaşmasıdır.
Zorbalık hem çevrimiçi hem de çevrimdışı olarak aynı anda gerçekleşebilir ve bazen çevrimiçi zorbalığı yapan kişi, kurban tarafından tanınıyor olabilir.
Gerçek hayatta hiç tanışmadığınız ancak çevrimiçi topluluklardan, oyunlardan veya sosyal medyadan tanıdığınız kişilerden de tacize uğrayabilirsiniz.
Tacizci anonim de olabilir.
Nasıl güvende olunur?
Kaynak,Getty Images,Teknoloji şirketleri ve düzenleyiciler siber suçları azaltmak için adımlar atıyor
BM’ye göre, çevrimiçi taciz mağduru olma riskini azaltabilecek önlemler şunlar:
- Çevrimiçi bir şey paylaşmadan veya göndermeden önce iki kere düşünün; bu sonsuza dek çevrimiçi ortamda kalabilir ve daha sonra size zarar vermek için kullanılabilir.
- Çevrimiçi yayınladığınız bilgileri, özellikle adresiniz ve telefon numaranız gibi kişisel bilgileri sınırlayın.
- Arkadaşlarınızı ve tanıdıklarınızı sizinle ilgili kişisel bilgileri paylaşmamaları konusunda uyarın.
- Sosyal medya uygulamalarınızın gizlilik ayarlarını, bilgilerinizi kimlerin görebileceğini ve içerik seçeneklerini engelleme/gizleme gibi konuları öğrenin.
- Tüm hesaplarınızdaki coğrafi konumu devre dışı bırakın.
- Şüpheli veya tehditkar hesapları bildirin.
Kadınlar için riskler daha fazla
BM, çevrimiçi ve teknoloji destekli şiddeti etkili bir şekilde önlemek için, bunun özgüllüğünü ve kadınlar ve kız çocukları üzerindeki etkisini anlamanın çok önemli olduğunu söylüyor.
BM Kadın Birimi’nin 2021 yılında Arap Ülkeleri bölgesinde yaptığı araştırma, internet kullanan kadınların yüzde 60’ının o yıl çevrimiçi şiddete maruz kaldığını ortaya koydu.
Avrupa’da yapılan bir araştırmada, kadınların çevrimiçi ortamda tacize uğrama olasılığının erkeklere göre 27 kat daha fazla olduğu ortaya çıkarken başka bir analizde ise kadınların yüzde 92’sinin çevrimiçi şiddetin refahlarını olumsuz etkilediğini belirttiği görüldü.
BM’ye göre, siyasetçiler, gazeteciler ve insan hakları savunucuları gibi kamusal hayattaki kadınlar özellikle hedef alınıyor ve riskler, beyaz olmayan kadınlar, LGBTİ+ bireyler ve engelli kadınlar için daha da yüksek.
Kuruluş, tüm kadınlara ve kız çocuklarına yönelik dijital şiddete son vermek için bir kampanya başlattı. Kampanya 10 Aralık’a kadar sürecek.
Kampanya, hükümetleri kişisel bilgileri korumaya ve dijital şiddeti suç saymaya çağırırken büyük teknoloji şirketlerini de zararlı içerikleri kaldırmaya çağırıyor.
Bu haber, BBC gazetecileri tarafından hazırlandı ve kontrol edildi. Bir pilot proje kapsamında çevirisi için yapay zekadan da faydalanıldı.