TÜHA HABER / Dünyada sadece California eyaletindeki Sekoya Ulusal Parkı’nda bulunan dev sekoya ağaçlarını yaklaşan yangın tehlikesinden korumak için yetkililer harekete geçti.
İtfaiyeciler, California eyaletinde halen devam eden orman yangınlarının Sekoya Ulusal Parkı’ndaki bin yıllık ağaçlara ulaşmaması için civardaki bitki örtüsünü ve diğer yanıcı unsurları kontrollu şekilde yakıyor.
Çıkarılan kontrollu yangınlar, hava şartlarının değişmesiyle birlikte kısa sürece ciddi bir risk haline gelebilir. Ancak bu tür yangınlar, risklerine rağmen mahalleleri, konutları ya da hacim olarak dünyanın en büyük ağacı olan General Sherman adlı sekoya ağacı gibi eşsiz kaynakları korumak için sıklıkla başvurulan bir yöntem. Ulusal parkta yaklaşık 2 bin sekoya ağacı bulunuyor. Peki kontrollu yangınlar, orman yangınlarının büyümesini engellemede nasıl kullanılıyor?
Orman yangınlarını körükleyen etkenler
Bir orman yangınının ne kadar büyük olacağı ve hızla yayılacağını üç unsur belirliyor: Arazi yapısı, hava şartları ve ormandaki yanıcı madde miktarı. Ormanın bulunduğu arazi dik yamaçlı bir bölgedeyse yangınlar daha hızlı yayılıyor. Rüzgar ve düşük nem oranı, alevleri körüklüyor. Ormanlık alanlarda ağaçlar dışındaki yanıcı materyal de yangınların büyümesine katkıda bulunuyor.
Arazi yapısı ve hava şartları, kontrol edilemeyen iki etken. Ancak yangın çıkmadan önce ya da yaklaşırken ormanlık alanlardaki yanıcı materyalleri yani yakıtı azaltmak, işe yarayan bir yöntem.
ABD’de tarihsel olarak her 5 ila 30 yılda bir çıkan düşük ya da orta düzeyli yangınlar, ormanlık alanlardaki fazla çalılık ve ölü ağaç kütüklerini temizliyordu. Ancak ABD Orman Hizmetleri Dairesi, 20’nci yüzyılın başında ölümcül yangınlarla mücadele etmek için tüm yangınların, rapor edildikten sonraki gün sabah saat 10.00’a kadar söndürülmesi politikasını uygulamaya başladı.
Bu uygulama, son yüz yıldır ölü ağaçların, devrilen kütüklerin ve çalılıkların birikmesiyle beraber ormanlardaki bitki örtüsünün yoğunlaşmasına sebep oldu. Yoğun bitki örtüsü de dev yangınlara yakıt görevi gördü.
Yangını yangınla yavaşlatmak
Amerika yerlileri, ormanlardaki bitki örtüsünü seyreltmek için yüz yıllardır ateş kullanıyor.
Uygun hava şartlarında yakılan kontrollu ateşler, geçmişin düşük yoğunluklu yangınlarına benziyor ve ormanlık alanlardaki fazla yakıtın kontroldan çıkmadan yok olmasını sağlıyor. Bu bölgelere daha sonra gelen yangınların yoğunluğu düşük oluyor ve daha az hasara yol açıyor.
Aynı yöntem, günümüzdeki dev orman yangınları sırasında da kullanılıyor. İtfaiyeciler rüzgarın değişen yönüne ya da arazinin şartlarına göre büyük yangın bir bölgeye ulaşmadan önce o bölgedeki yakıt fazlasını ortadan kaldırıyor.
Güvenli yangınlar
İtfaiyecilerin kontrollu yangınlar çıkarmaları için ileri düzey eğitimden geçmeleri gerekiyor.
Büyük yangınların ön cephesi ile sekoya ormanı gibi belirli bir alan arasında kalan bölgeyi kontrollu olarak yakmak için öncelikle doğru koşulların oluşturulması ve zamanlamanın iyi ayarlanması gerekiyor.
Kontrollu yangınlar, büyük yangınların yoğunluğunun azaldığı, sıcaklıkların düştüğü ve nem oranının yükseldiği gece saatlerine denk getiriliyor.
Bir yangının yaydığı ısı, tüm yönlerden rüzgar çekiyor. Bu da itfaiyecilerin işini kolaylaştırıyor. Yangın dik yamaçlardan tırmanırken yamacın arka sırtında yakılan kontrollu ateş, kıvılcımların kuru çalıların daha önce yakıldığı alana düşmesini sağlıyor.
Kontrollu yangının yanlış yönde ilerlemesini engellemek için görev yapan ekipler, buldozerlerle yangın hatlarını kesiyor. Havadan atılan yangın önleyici maddeler, alevleri küçültüyor.
Kontrollu yangınlar, rüzgarın aniden yön değiştirmesi ya da yangının yeterince erken çıkarılmaması nedeniyle ters etki de yaratabiliyor.
Sekoya Ulusal Parkı Sözcüsü Rebecca Peterson, “Sahada daha çok yangın çıkarmak, riskleri beraberinde getiriyor. Çözüm yerine daha çok sorun çıkarma riski oluşturuyor” diyor.
Paterson, itfaiyecilerin Perşembe günü sekoya ormanında her ağacı tek tek dolaşarak etraflarında tampon bölge oluşturmak için kontrollu yangınlarla müdahalede bulunduklarını söyledi.
İtfaiyeciler, sekoya ağaçlarının en tanınmışı olan General Sherman ve diğer dev kozalaklı ağaçları yüksek ısıdan korumak için ağaçların gövdesini aluminyum örtülerle sardı.
California eyaletindeki Sekoya Ulusal Parkı, ABD’nin batısında kontrollu yangınlarla koruma altına alınan ilk milli park. Parkta ilk kontrollu yangın, bundan 50 yıl önce çıkarılmıştı.
EK Kaynaklar *Associated Press
[TÜHA Haber Ajansı, 18 Eylül 2021]
