Bursa Osmangazi’de Cengiz Aytmatov Günleri Başlıyor…

TÜHA / TÜRKUAZ İnternational News Agency

BURSA (Orhangazi), 10 ARALIK 2025 – Bursa Osmangazi Belediyesi, Türk dünyasının ortak değeri olarak kabul edilen dünyaca ünlü yazar Cengiz Aytmatov için 9 gün sürecek ‘Cengiz Aytmatov Günleri’ düzenliyor.

Eserleri 176 dile çevrilerek halkını dünyaya tanıtan ünlü Kırgız yazar, gazeteci, diplomat ve devlet adamı Cengiz Aytmatov’un hayatı ile eserleri, Osmangazi Belediyesi’nin Elif Sanat Kültür ve Kadın Dayanışma Derneği’yle ortaklaşa düzenleyeceği sergi, panel ve kolektif okuma etkinlikleriyle 9 gün boyunca Bursalılarla buluşacak.

‘Cengiz Aytmatov Günleri’, 13 Aralık 2025 tarihinde Panorama 1326 Fetih Müzesi’nde düzenlenecek ‘Sanatlararası Cengiz Aytmatov Sergisi’ ile başlayacak. Cengiz Aytmatov’un Cemile, Toprak Ana, Gün Olur, Asra Bedel, Elveda Gülsarı ve Beyaz Gemi romanlarının incelenerek rölyef, ipek koza, yağlı boya ve çini gibi el sanatlarıyla hazırlanan birbirinden özel eserler sanatseverlerin beğenisine sunulacak.

Sanatlararası Cengiz Aytmatov Sergisi’nin açılışının ardından aynı gün saat 14:00’de Panorama 1326 Fetih Müzesi’nde Prof. Dr. Orhan Söylemez, Doç. Dr. Serap Aslan Cobutoğlu ve Dr. Öğretim Üyesi Ayşe Yılmaz Balkan’ın konuşmacı olarak katıldığı ‘Cengiz Aytmatov Edebiyatında Ütopyacı Arayış ve Umudun Estetiği’, ‘Aytmatov ile Yüz Yüze’ ve ‘Aytmatov’u Anlamak ve Anlatmak’ konulu panel düzenlenecek.

‘Cengiz Aytmatov Günleri’ kapsamında 20 Aralık 2025 saat 13:00’de ise Panorama 1326 Fetih Müzesi’nde Kolektif Okuma etkinliği gerçekleştirilecek. Öğretim Görevlisi Ayşe Energin moderatörlüğünde düzenlenecek etkinlikte Cengiz Aytmatov’un Elveda Gülsarı eseri katılımcılarla birlikte hep beraber okunarak analiz edilecek.

***

Cengiz Aytmatov

(d. 1928 – ö. 10 Haziran 2008) “O uzak çağlardan zamanımıza kadar, sözler sözleri, fikirler fikirleri doğurdu. Ve türküler başka türkülere karıştı. Olaylar ve bu olayların öyküsü bir destana dönüştü.

Manas’ın ve Kırgız aşiretlerini birleştiren, bu birliğin simgesi olan Manas’ın oğlu Semetey’in hikâyeleri, Kırgızların sayısız düşmanlarıyla yaptıkları savaşlar, kahramanlıklar, bize işte böyle ulaştı… Biz bu destana babalarımızın, bütün ecdadımızın seslerini verdik. Bu sesleri hep duyacağız: Çok eski zamanlarda buraları terk eden kuşların uçuşunu, nice zamandır artık toprağı dövmeyen toynakların sesini, savaşta ölen batırların naralarını, ölenler için yakılan ağıtlarımızı, zaferler için sevinç çığlıklarımızı duyacağız. Bu destan, yaşayanların övüncü, hepimizin övüncü için, geçmişi canlandıracak, gösterecektir…”

Cengiz Aytmatov Dünya Edebiyatının gelmiş geçmiş en büyük yazarlarından biridir. 1928 yılında Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’e bağlı olan ve Talas vadisinde yer alan Şeker Köyü’nde doğar. Babası Törekul Aytmatov, annesi Nagima Hamzayevna Aytmatova’dır. Memur olan babası 1937 yılında Stalin’in temizlik harekâtının kurbanları arasına katılır. Kemikleri 1991 yılında bulunur. Yazarı modern bir kadın olan annesi büyütür. Aytmatov, ilkokula kendi köyünde gider. Babaannesi Ayımkan beş altı yaşlarından itibaren torununu ninniler, masallar, efsanelerle besler.

Aytmatov çok küçük yaşlardan itibaren ozanların atışmalarını dinler, sohbetlerine katılır. Şifahî kültürün çok canlı yaşandığı bu toprakların destanî havası yazarı içten içe kuşatıp zenginleştirir. İkinci Dünya savaşının yokluk yıllarını babasız geçiren Aytmatov, çocuk yaşından itibaren çalışmaya başlar. On yaşında toprağı işler. On dört yaşında şeker köyünde köy sovyeti kolhozu sekreterliğine getirilir. Bir yıl vergi memuru olarak çalışır. Bu sıralarda, erkekler cephede savaşırken, köylerde kadın ve çocukların çektikleri sefalete şahit olur. 1946’da Kazakistan’ın Cambul şehrinde veteriner teknik okuluna gider. Bu okul bitince 1948’de Kırgızistan Tarım Enstitüsüne devam eder. 1953’de buradan veteriner olarak mezun olur.

Aytmatov, Cemile’nin yayımlandığı 1958 yılında Moskova Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ne girer. Aynı yılın sonunda Kruşçev’in anti-Stalinist kampanyası sırasında Sovyet Komünist Partisine ve Yazarlar Birliğine kabul edilir. Çeşitli gazete ve dergilerde muhabirlik ve editörlük yapar.

1963 yılında, İlk Lenin Edebiyat Ödülü’nü,1968 yılında Büyük Sovyet Edebiyat Ödülü’nü kazanır. Aynı yıl Kırgızistan millî yazarı seçilir. Aytmatov, başarılı bir edebiyatçı olması sebebiyle itibar görmüş, devletin çeşitli birimlerinde görev almış, bu sayede rejimin işleyişine tanık olmuş biridir. 1978 yılında Yüksek Sovyet Prezidiumu tarafından “ Sosyalist İşçi Kahramanı” olarak ödüllendirilir. 1983’te Büyük Sovyet Edebiyat Ödülü’nü ikinci kez kazanır.

Gorbaçov döneminde Sovyet Parlamentosu Kültür ve Ulusal Diller Komitesi Başkanlığı ve Sovyet Yazarlar Birliği Sekreterliği görevlerinde bulunmuştur. Sovyetler Birliği dağılmadan önce Gorbaçov’un beş danışmanından biri olan yazar, bağımsızlığına kavuştuktan sonra Kırgızistan’ın Luxemburg, Hollanda ve Belçika büyükelçilikleri görevlerini yürüttü.

Bir film çekimi sırasında rahatsızlanarak Almanya’nın Nuremberg şehrine götürülen Cengiz Aytmatov, 10 Haziran 2008 Salı günü tedavi gördüğü hastanede vefat etti. Aytmatov, milletinin tarih boyunca kazandığı sosyal, kültürel, ahlakî, edebî, askerî yani bütün maddî ve manevi zenginliğini eserlerine yansıtmış, yaşadığı coğrafyanın insanının tarih içinde kazandığı değerleri, acılarını, kahramanlıklarını, tecrübelerini yazıya döküp ölümsüzleştirmiş, halkının içine düştüğü zor durumları eserlerinde en güzel şekilde anlatmış, onların çözümlerine dair ipuçları göstermiş, eserlerinde kendi ifadesi ile ‘tipik insan’ı ortaya koymaya çalışmış bir yazardır.