İZMİR – TÜHA HABER / Son yıllarda küresel çapta yaşanan aşırı sıcaklar insan sağlığını da olumsuz yönde etkiliyor. Bir yandan kavurucu sıcaklar yangınlara neden olup binlerce kişilerin evlerini terk etmesine neden olurken diğer yandan da yoğun dumandan dolayı yaşanan hava kirliliği aşırı ısı artışları ile beraber vücudun hayati organlarına zarar verebiliyor. Bu hastalıklar kanser, felç ve kalp krizi gibi tehlikelere davetiye çıkarıyor.
Vücudun adeta şok olmasına neden olmasına yol açan bu durumlardan en fazla hangi organlarımız zarar görebilir? İşte aşırı sıcaklardan öncelikli olarak korunması gereken gereken dört organ.
Aşırı sıcak günlerde güneş ışınlarına doğrudan maruz kalmak ultraviyole ışınlarının (UV) cilde önemli zararlar vermesine neden olabilir. Vücut ne kadar fazla güneş yanığına maruz kalırsa, kişinin cilt kanserine yakalanma olasılığı da o kadar artar.
Ayrıca aşırı miktarda UV, deri hücrelerinin DNA’sına zarar verebileceği gibi hasar arttıkça hücreler kontrol dışı büyümeye başlayabilir ve bu da cilt kanseri ile sonuçlanabilir.
Yapılan son araştırmalar beyin fonksiyonlarının aşırı sıcaklıklarda yavaşladığını ortaya koydu. Net bir şekilde düşünmenin zorlaşmasının yanı sıra muhakeme hataları sayısının arttığı ve bilişsel işlevlerin gerilediği görüldü. Ayrıca aşırı sıcaklıklar nedeniyle kan ile beyin arasındaki bariyerin parçalanabilmesi riskinin artması beyinde protein ve iyon birikmesine neden olarak iltihaplanmalara yol açabilir. Aşırı sıcakların ruh sağlığını da olumsuz etkilediği ve bu tür günlerde kişilerin kendilerini daha sinirli hissedebileceği de uzmanların altını çizdiği diğer önemli bir konu.
New York’ta yakın zamanda yapılan bir araştırma, sıcak günlerde madde bağımlılığı, ruh hali ve anksiyete bozuklukları, şizofreni ve bunama şikayetleri ile hastanelere başvuran kişi sayısında artış olduğunu işaret etti. Diğer bir çalışma ise intihar oranları ile aşırı sıcaklıklar arasında doğru orantı olabileceğini gözler önüne serdi.
Sıcak havanın diğer bir olumsuz etkisi de akciğerlerde yaşanabilir. Yüksek sıcaklıklara genelde durgun hava eşlik eder. Bu tabloya araçlar, enerji santralleri ve fabrikalardan havaya karışan zararlı dumanlar eklendiğinde insan için çok zararlı olan ozon seviyesi yükselir.
2008 yılında yapılan bir çalışma, sıcaklıklarda yaşanacak her bir derecelik artışta ozon kirliliğinin dünya çapında 22 bin kişinin ölümüne neden olacağını ortaya koydu. Kirlilik nedeniyle akciğer fonksiyonlarının azalması astım riskini de yükseltebilir.
Vücut ısındıkça kan damarları genişler ve bu da kan basıncını düşürür. Beyinde kalp atışı, nefes alma ve kan basıncı gibi hayati süreçleri kontrol eden medulla oblongata, kalbin pompalanan kan miktarını artırmasını ister. Ancak kan basıncı düştüğünde, kalbin kanı vücutta dolaşımını sağlayabilmesi için daha fazla çalışması gerekir, bu nedenle kalp atışı hızlanır.
Kalbin bu süreçte yorulması kalp krizi yaşanmasına neden olabilir.
Uzmanlar, küresel sıcaklıklar arttıkça ölüm oranlarının da artacağını ve bu ölümlerin büyük ölçüde aşırı sıcakların kardiyovasküler sistem üzerinde yarattığı stresten kaynaklanacağını söylüyor.
[TÜHA Haber Ajansı, 19 Temmuz 2022]
