Aksakallar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım, “Semerkant’ta İstanbul Zirvesi’nin stratejik kararları tamamlandı”

Aksakallar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım, “11 Kasım 2022’de medeniyetimizin kadim merkezlerinden olan Semerkant’ta gerçekleştirilen Türk Devletleri Teşkilatı Zirvesi ikili ve çok taraflı ilişkilerimizde yeni bir yükseliş dönemini başlattı” dedi.

Aksakallar Konseyi Başkanı Prof. Dr. Burhanettin Duran, Türkiye’nin saygın, bağımsız, tarafsız düşünce ve yayın kurulu olan SETA Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı’nın Genel Koordinatörü Prof. Dr. Burhanettin Duran’ın ‘Kriter Aylık Siyaset Toplum ve Ekonomi Dergisi’nde sorularını cevaplamaya devam ediyor.

Dokuzuncu zirvesi Özbekistan’da gerçekleştirilecek olan Türk Devletleri Teşkilatı’nın 2040 Vizyonu ve 2022-2026 Stratejik Yol Haritası çalışmaları çerçevesinde bu sene neler yapıldı ve gelecek için plan nelerdir? Aksakallar Konseyi’nin bu planlamadaki rolü nedir?

11 Kasım 2022’de medeniyetimizin kadim merkezlerinden olan Semerkant’ta gerçekleştirilen Türk Devletleri Teşkilatı Zirvesi ikili ve çok taraflı ilişkilerimizde yeni bir yükseliş dönemini başlattı. Bu Özbekistan’ın ev sahipliğinde düzenlenen ilk Türk Devletleri Teşkilatı Zirvesi oldu. Liderlerimiz bir araya geledi, önemli kararlar alındı. Tarihi İstanbul Zirvesinde alınan stratejik kararları tamamlayan mahiyette önemli kararlar oldu bunlar. “Ticareti Kolaylaştırma Stratejisi”, “Hizmetler ve Yatırımlar alanında Serbest Ticaret Anlaşması”, “Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması”, “Uluslararası Kombine Ulaştırma Anlaşması”, “Türk Yatırım Fonunun Kurucu Anlaşması” Zirvede devlet başkanlarımızın onayına sunuldu. Ayrıca, İstanbul Zirvesinde onaylanan “Türk Dünyası 2040 Vizyonu” belgesi çerçevesinde hazırlanan “2022-2026 Strateji Belgesi” de liderlerimiz tarafından Semerkant Zirvesinde onaylandı.

Türk Dünyası 2040 Vizyonu (Vizyon 2040), üye devletlerin dayanışması, gelişimi ve sektörel yakınlaşması için uzun vadeli bir bağlam sunmakta. Siyasi açıdan, üye devletlerin dış politikalarda uyum oluşturması, uluslararası konularda bir grup olarak hareket etmesi ve küresel siyaset sahnesinde karşılıklı desteği sağlaması öngörülmektedir. Ekonomik açıdan, üye devletlerin ticari iş birliğinin derinleştirilmesi, Türk yatırım alanının oluşturulması, dijital entegrasyonun gerçekleştirilmesi, ulaşım ve enerji bağlantısının genişletilmesi, ülkelerin bölge içi hareketliliğinin sağlanması beklenmektedir.

2026 STRATEJİSİNDE YER ALAN HEDEFLER, TEŞKİLATIN KURULUŞUNDAN BU YANA EN İDDİALI OLANLARDIR

Bu bağlamda 2040 Vizyonu, üye devletler arasında yeni ve daha dinamik bir ortaklığa işaret etmektedir. Vizyonun uzun vadeli hedeflerini takiben, Türk Devletleri Teşkilatı’nın gelecekteki çalışmaları beş yıllık strateji programları etrafında yapılandırılacak ve destekleyici eylem planları ile kolaylaştırılacaktır. Bunların ilki, “2022-2026 Strateji Belgesi”dir. 2026 Stratejisinde yer alan hedefler, Teşkilatın kuruluşundan bu yana en iddialı olanlardır. Bu nedenle, 2022-2026 ufkunun Türk Devletleri Teşkilatı’nın çalışmalarında önemli bir kilometre taşını temsil etmesi beklenmektedir. Strateji 2026’nın faaliyetlerimizi daha sistematik, daha öngörülebilir ve Zirve deklarasyonları ile daha uyumlu hale getirme şansı sunduğunu da belirtmek isterim.

Bu minvalde, bizler de Aksakallar Konseyi olarak misyonumuzu daha iyi yerine getirmek ve amaçlarımıza ulaşmak adına gerekli koşulları sağlamak için mümkün olan her türlü çabayı göstereceğiz. Konseyimiz, tüm üye devletlerin ortak çıkarlarına hizmet etmeye ve onlarla daha sağlam ve daha şeffaf ilişkiler kurmaya devam edecektir.

ORTAK ALFABENİN EN YAKIN ZAMANDA OLUŞTURULMASI İÇİN ÇALIŞMALARIMIZ SÜRÜYOR 

Türk dünyasında merak edilen diğer bir konu da ortak alfabe meselesi. Ortak alfabeye geçiş süreciyle ilgili şimdiye kadar neler yapıldı? Devam eden gelişmelerle birlikte önümüzdeki dönem için nasıl bir yol çiziliyor?

Takdir edileceği üzere ortak alfabe büyük bir hassasiyetle üzerinde durduğumuz çok mühim bir meseledir. Ortak alfabeye geçişle kültür hayatımızın yadsınamaz düzeyde zenginleşeceğini ve ortaklaşacağını öngörmekteyiz. Bu nedenle Türk Dil Kurumunun kuruluşunun 90. yıl dönümü vesilesiyle bu yıl, Türk Dünyası Kültür Başkentimiz Bursa’da gerçekleştirilen “Türk Dünyası Ortak Alfabe Çalıştayı”nın sonuçları hepimizi heyecanlandırmıştır. Bizzat iştirak ederek oturum başkanlığını icra ettiğimiz bu anlamlı etkinlikte Türk devletlerden gelen bilim insanlarının aktif katılımı ile ortak alfabeye geçiş süreçlerinin hızlandırılması ve uygulamanın yaygınlaştırılmasına yönelik bir ortak irade ortaya çıkmış ve bilimsel sunum ve tartışmalar neticesinde Türk Devletleri Teşkilatına sunmak üzere aşağıdaki kararlar alınmıştır:

1. a) Türk dünyası ortak alfabenin uygulamaya geçilmesi çalışmaları için Türk Devletleri Teşkilatı bünyesinde “Ortak Alfabe Komisyonu” kurulması komisyonun ilk toplantısının Ekim ayı içerisinde Kırgızistan’da yapılması uygun olacaktır.
2. b) Bu komisyon TDT ülkelerinin dil ile ilgili resmi kurumlarınca önerilecek ikişer üyeden oluşmalıdır.
3. c) Kurulacak bir komisyonun TDT Aksakallar Konseyine ortak alfabe ve ondan üretilecek ulusal alfabeler ile ilgili rapor hazırlanması.
4. d) Bu komisyonun TDT ülkelerinde ortak alfabe konusunda yapılan çalışmaları gözlemlenmesi ve Aksakallar Konseyi’ne rapor vermesi.

Ayrıca 1991’de Marmara Üniversitesinde yapılan sempozyumda kabul edilen “34 harf ortak Türk alfabesi”nin yapılacak ulusal alfabelerde esas alınması tavsiye edilmiştir.

Bu manada biz de Aksakallar Konseyi olarak İsmail Gaspıralı Bey’in “Dilde, Fikirde, İşte Birlik” sözünden hareketle “dilde birlik” ülküsünün hayata geçirilmesi adına ortak alfabenin mümkün olan en yakın zamanda oluşturulması için yapılan çalışmaları yakından takip ediyor ve gerekli adımları atıyor olacağız.

Orta Asya’nın şu anda görünen en önemli sorunu SSCB’den kalan sınır meseleleri… Ve bu sorunlar geçtiğimiz dönemde Kırgızistan ile Tacikistan arasında yaşandığı gibi aniden çatışmalara dönebiliyor. Aksakallar Konseyi’nin ya da Türk Konseyi’nin bu sorunlarla ilgili görüşmeleri, müdahaleleri oluyor mu?

Elbette oldukça geniş ve tarihsel açıdan derinlikli bir Türk dünyası coğrafyasına sahibiz. Bizler yalnızca sınır sorunlarının değil devletlerarası tüm meselelerin barışçıl ve diplomatik yöntemlerle çözülmesini istiyoruz ve çözümün de ancak bu anlayıştan geçtiğine inanıyoruz. İstikrarın ve huzurun formülü muhatapların birbirlerinin haklarını da gözettiği barışçıl müzakerelerden geçmektedir. Ne yazık ki geçtiğimiz ay Kırgızistan ile Tacikistan arasında yükselen tansiyonda sivillere karşı silah kullanımı söz konusu oldu. Arzumuz bu tür hadiselerin vuku bulmaması. Bu manada müzakereler sonucunda iki tarafın karşılıklı güveninin güçlenmesine ve muhtemel çatışmaların önlenmesine vesile olacak gerekli adımların atılmasından memnuniyet duyarız.