Yeni partiler, parlamenter sistemi niçin tercih edemez?
Çünkü onlar başkanlık sistemi içinde değer görüyorlar. Yüzde 50+1 oy alma zorunluluğu sistem içinde yüzde birlik partileri bile önemli hâle getiriyor.
Doç. Dr. Nebi MİŞ & SETA Siyaset Araştırmaları Direktörü
Sistem değişiminden bu yana, siyasetin sağında ve solunda yeni partiler kuruldu. İşte en son dün Muharrem İnce CHP’den istifa etti. Memleket Hareketi’ni kısa bir süre içinde partileştireceğini açıkladı.CHP, İyi Parti ve HDP, haftalık olmasa bile aylık periyotlarla AK Parti’den ayrılıp parti kuranların kapısını çalıyor. Gelecek Partisi ve Deva Partisi’nin genel başkanlarına karşı, büyük ihtimam gösteriliyor. Ahmet Davutoğlu’na karşı geçmişte yapılan çok sert eleştiriler sümen altı ediliyor. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, “ortak noktalarımız yüzde 95’in üzerinde” diye açıklama yapmak zorunda kalıyor.
Saadet Partisi’nin Millet İttifakı’ndan kopma ihtimaline karşı, Temel Karamollaoğlu el üstünde tutuluyor. Karşılıklı ziyaretlerle “güven” tazeleniyor. Geçmişi bir tarafa bırakmaktan geleceğe birlikte bakmaktan dem vuruluyor.
Yeri gelmişken belirtelim, siyasi alanda yüzde birlik partilerin bile aktörleştirilmeye çalışılması, başkanlık sisteminden çok ittifak düzenlemesinin bir sonucudur.
Sistemde etkin partilerin başkan seçebilmek için yüzde 50’ye ulaşma zorunluluğu, küçük ve yeni kurulan partileri “kilit” konuma getiriyor.
Yeni kurulan partiler de bunun farkında. Pazarlık güçlerini iyi kullanmak istiyorlar. Onlar için aktörleşme ve siyasette kalıcı olmanın yolu, cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi ve mevcut ittifak düzenlemesinin devamından geçiyor.
Parlamenter sistem içinde, katı ideolojik konumlanmaya sahip olmayan küçük partilerin fazla bir değeri olmaz.
Bugün için Millet İttifakı ve onlara eklemlenmeye çalışan yeni partiler, “güçlendirilmiş parlamenter sistem”e dönmekten bahsediyorlar. Şimdilik mümkün görünmüyor ama, eski sisteme dönülmesi hâlinde ilk seçimlerde yüzde 7 civarında oy alamayan yeni kurulan bir parti kalıcı olamaz. Belki de barajı geçemeyen partiler demek daha doğru olur.
Ne yani, parlamenter sisteme geçildiğinde yeni kurulan partiler, “biz iktidar olamasak bile koalisyonun bir parçası olacağız” diye mi seçmenlerine vaatte bulunacaklar.Mevcut CHP yönetimi, cumhurbaşkanlığı sisteminde tek başına yüzde 50’nin üzerine çıkamayacağını biliyor. Tek başına yüzde 25 oy oranı ile de sistem içinde etkili olamayacağının farkında. Bundan dolayı, CHP’nin oy oranının düşmesi pahasına, İyi Parti ve diğer sağ siyasal alandaki muhalif partileri güçlendirmek için elinden geleni yapıyor. Kılıçdaroğlu ve yönetimi için mevcut durumda CHP’nin oy oranının yüzde 25 olması ya da yüzde 20’nin altına düşmesi çok önemli değil.
Bunun bariz göstergesi, CHP tabanından İyi Parti’ye oy geçişlerini sorun etmemesi. Ulusalcı tabanının rahatsız olduğunu göre göre HDP ve sağ siyasi figürlerle iş tutması…
İyi Parti’nin sistem içinde etkili olması da, Cumhurbaşkanlığı sistemi ile doğrudan ilgilidir. Eski sistem devam etseydi, İyi Parti’nin siyasette etkisi ve oy oranı, bugünkünün yarısına bile erişemezdi. Siyasal alanda da en büyük rakibi, CHP ve Ali Babacan’ın kurduğu Deva Partisi olurdu.
Sonuç olarak parlamenter sisteme dönülmesi hâlinde, ideolojik konumlanmaları birbirine çok uzak olan partiler ittifak kurmak bir yana çok sert bir siyasi rekabete yönelirler. Bu rekabet de, yeni kurulan partilerin aleyhine olur.
Bu çerçeveden bakıldığında; İyi Parti dâhil yeni kurulan partilerin tümü için “güçlendirilmiş parlamenter sistem”e dönüş söylemi bir taktikten ibarettir. Onlar da biliyorlar ki, mevcut durumda eski sisteme dönüş mümkün değildir. Değilse, siyasette etkin ya da kalıcı olamayacaklarını bile bile parlamenter sisteme dönülmesini talep etmezler.
Yani, yeni kurulan partiler için parlamenter sisteme dönüş, onların siyasi alandan tasfiyesini doğurur.
[TÜHA Haber Ajansı, 18 Mart 2021]
Yorumlar
Benzer Konular
Öyle bir medeniyet düşünün ki kendi dilinde ülkesinin adı olan Zhōngguó (中国) ona küresel sistemdeki duruşunu ve misyonunu daima dikte eden bir anlam taşısın; “Merkez Ülke“. Aynı şekilde öyle bir medeniyet düşünün ki beş bin yıllık tarihinin kesintisiz bir yükselişle sürdüğünü düşünürken Batı’nın sömürge döneminde yaşattığı duraksamayla halkını sonraki yüzyıllarda...
Son günlerde kısa aralıklarla insanımızı derinden üzen katliam gibi trafik kazaları yaşandı. 20 Ağustosta Gaziantep ve Mardin’de yaşanan trafik kazalarında toplam 36, 22 Ağustosta Muğla’da meydana gelen kazada 5, 24 Ağustos’ta Marmaris’te turistleri taşıyan safari aracının devrilmesi sonucu 5, 25 Ağustos’ta TEM Otoyolunun İstanbul Esenler mevkiinde bir otomobilin ağaca çarpması...
Şiddet olgusu, toplumsal yaşamda girdiği her alanda huzursuzluk, endişe ve güvensizlik taşıyor. Günümüz Türk toplumunda şiddetin girmediği bir alan neredeyse yok gibi… Spor yapmak, özellikle genç kuşağın içinde olduğu veya yakından takip ettiği etkinliklerin başında bulunuyor. Spor, sağlıklı yaşam için olmazsa olmaz etkinliklerin başında yer alıyor. Çok değişik spor dallarında...
DEAŞ saldırısının gösterdiği bir diğer realite, Taliban’ın bile istikrar ve güvenliği sağlayamadığı Afganistan daha büyük bir insani trajediye sürüklenebilir. Prof. Dr. Burhanettin DURAN & SETA Genel Koordinatörü DEAŞ’ın Horasan kolunun önceki gün Kabil Havalimanı’na yaptığı kanlı saldırı istihbarat birimlerinin öngörüsü içindeydi. Tahliyelerdeki tedirgin havanın sebebiydi. Amerikan askerlerinin, Taliban mensuplarının...
27 Kasım’da başlayan ‘Saldırganlığı Caydırma’ operasyonu, bu yazının yazıldığı tarih itibariyle üçüncü gününü dolduruyor. Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) öncülüğünde oluşturulan “Feth-ul Mubin” operasyon odasıyla muhalifler, neredeyse iki buçuk gün içerisinde beklenmedik bir ilerleyiş sağlayarak Halep’in dış mahallelerine kadar ulaştılar. Kutluhan GÖRÜCÜ, SETA Araştırmacı Başlatılan operasyonu şimdilik üç cephe olarak nitelendirirsek,...
Türk solunun halktan kopuk yapısı, ideolojik söylemlerle değil, sosyo-kültürel gerçekliklerle şekillendi. Hüseyin ARSLAN, SETA Araştırmacı Türkiye’de solun iktidara gelememesine dair yapılan değerlendirmelerde en sık dile getirilen sebeplerden biri, solun çok sayıda fraksiyona ayrılmasıdır. Bu görüş hem akademik çevrelerde hem de kamuoyunda zamanla yerleşmiş ve neredeyse bir ön kabul haline gelmiştir....