Yeni partiler, parlamenter sistemi niçin tercih edemez?
Çünkü onlar başkanlık sistemi içinde değer görüyorlar. Yüzde 50+1 oy alma zorunluluğu sistem içinde yüzde birlik partileri bile önemli hâle getiriyor.
Doç. Dr. Nebi MİŞ & SETA Siyaset Araştırmaları Direktörü
Sistem değişiminden bu yana, siyasetin sağında ve solunda yeni partiler kuruldu. İşte en son dün Muharrem İnce CHP’den istifa etti. Memleket Hareketi’ni kısa bir süre içinde partileştireceğini açıkladı.CHP, İyi Parti ve HDP, haftalık olmasa bile aylık periyotlarla AK Parti’den ayrılıp parti kuranların kapısını çalıyor. Gelecek Partisi ve Deva Partisi’nin genel başkanlarına karşı, büyük ihtimam gösteriliyor. Ahmet Davutoğlu’na karşı geçmişte yapılan çok sert eleştiriler sümen altı ediliyor. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, “ortak noktalarımız yüzde 95’in üzerinde” diye açıklama yapmak zorunda kalıyor.
Saadet Partisi’nin Millet İttifakı’ndan kopma ihtimaline karşı, Temel Karamollaoğlu el üstünde tutuluyor. Karşılıklı ziyaretlerle “güven” tazeleniyor. Geçmişi bir tarafa bırakmaktan geleceğe birlikte bakmaktan dem vuruluyor.
Yeri gelmişken belirtelim, siyasi alanda yüzde birlik partilerin bile aktörleştirilmeye çalışılması, başkanlık sisteminden çok ittifak düzenlemesinin bir sonucudur.
Sistemde etkin partilerin başkan seçebilmek için yüzde 50’ye ulaşma zorunluluğu, küçük ve yeni kurulan partileri “kilit” konuma getiriyor.
Yeni kurulan partiler de bunun farkında. Pazarlık güçlerini iyi kullanmak istiyorlar. Onlar için aktörleşme ve siyasette kalıcı olmanın yolu, cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi ve mevcut ittifak düzenlemesinin devamından geçiyor.
Parlamenter sistem içinde, katı ideolojik konumlanmaya sahip olmayan küçük partilerin fazla bir değeri olmaz.
Bugün için Millet İttifakı ve onlara eklemlenmeye çalışan yeni partiler, “güçlendirilmiş parlamenter sistem”e dönmekten bahsediyorlar. Şimdilik mümkün görünmüyor ama, eski sisteme dönülmesi hâlinde ilk seçimlerde yüzde 7 civarında oy alamayan yeni kurulan bir parti kalıcı olamaz. Belki de barajı geçemeyen partiler demek daha doğru olur.
Ne yani, parlamenter sisteme geçildiğinde yeni kurulan partiler, “biz iktidar olamasak bile koalisyonun bir parçası olacağız” diye mi seçmenlerine vaatte bulunacaklar.Mevcut CHP yönetimi, cumhurbaşkanlığı sisteminde tek başına yüzde 50’nin üzerine çıkamayacağını biliyor. Tek başına yüzde 25 oy oranı ile de sistem içinde etkili olamayacağının farkında. Bundan dolayı, CHP’nin oy oranının düşmesi pahasına, İyi Parti ve diğer sağ siyasal alandaki muhalif partileri güçlendirmek için elinden geleni yapıyor. Kılıçdaroğlu ve yönetimi için mevcut durumda CHP’nin oy oranının yüzde 25 olması ya da yüzde 20’nin altına düşmesi çok önemli değil.
Bunun bariz göstergesi, CHP tabanından İyi Parti’ye oy geçişlerini sorun etmemesi. Ulusalcı tabanının rahatsız olduğunu göre göre HDP ve sağ siyasi figürlerle iş tutması…
İyi Parti’nin sistem içinde etkili olması da, Cumhurbaşkanlığı sistemi ile doğrudan ilgilidir. Eski sistem devam etseydi, İyi Parti’nin siyasette etkisi ve oy oranı, bugünkünün yarısına bile erişemezdi. Siyasal alanda da en büyük rakibi, CHP ve Ali Babacan’ın kurduğu Deva Partisi olurdu.
Sonuç olarak parlamenter sisteme dönülmesi hâlinde, ideolojik konumlanmaları birbirine çok uzak olan partiler ittifak kurmak bir yana çok sert bir siyasi rekabete yönelirler. Bu rekabet de, yeni kurulan partilerin aleyhine olur.
Bu çerçeveden bakıldığında; İyi Parti dâhil yeni kurulan partilerin tümü için “güçlendirilmiş parlamenter sistem”e dönüş söylemi bir taktikten ibarettir. Onlar da biliyorlar ki, mevcut durumda eski sisteme dönüş mümkün değildir. Değilse, siyasette etkin ya da kalıcı olamayacaklarını bile bile parlamenter sisteme dönülmesini talep etmezler.
Yani, yeni kurulan partiler için parlamenter sisteme dönüş, onların siyasi alandan tasfiyesini doğurur.
[TÜHA Haber Ajansı, 18 Mart 2021]
Yorumlar
Benzer Konular
Kamala Harris, Biden’ın kendisini işaret etmesi sonrasında hızlı biçimde Demokratların desteğini arkasına alarak hızlı biçimde kampanya yapmaya başladı. 48 saat içinde partinin ağır toplarının desteğini alan ve 200 milyon doların üzerinde rekor bağış toplayan Harris, bir anda arkasına aldığı rüzgarla tam bir kampanya moduna girdi. Kadir ÜSTÜN, SETA Washington D.C....
5. nesil savaş uçağı üreten 5 ülkeden biri olduk. Prof. Dr. Burhanettin DURAN & SETA Genel Koordinatörü “5. nesil savaş uçağı üreten 5 ülkeden biri olduk.” Bu cümleleri Cumhurbaşkanı Erdoğan, dün Kahramankazan’da Hürjet ve Kaan’ın (Milli Muharip Uçağı) İstikbalin Yüzyılı tanıtım programında söyledi. Türkiye’nin ilk insanlı, süpersonik jet uçağı Hürjet ilk uçuşunu gerçekleştirirken Kaan, pistbaşı yaptı. Hürjet ve Kaan, ülkemizin...
Bu seçimlerin sonucu şunu gösteriyor; iktidara bir mesaj verildiği açık. Ancak, muhalefet çevrelerinin iktidara yönelik analizinde olduğu gibi, AK Parti tamamen düşüşe geçmiş, ANAPlaşma başlamış değil. 2028’e giderken, seçmenin beklentisine yönelik olarak siyasetini güncellediğinde seçmen potansiyeli açısından her anlamda avantajını koruyor. Doç. Dr. Nebi MİŞ & SETA Siyaset Araştırmaları Direktörü...
Amerika’nın Meksika sınırında uzun süredir devam eden mülteci krizi başkanlık yarışının ekonomiden sonra en önemli meselesi haline geldi… Kadir ÜSTÜN, SETA Washington D.C. Koordinatörü Amerika’nın Meksika sınırında uzun süredir devam eden mülteci krizi başkanlık yarışının ekonomiden sonra en önemli meselesi haline geldi. 2010 ile 2020 arasında yıllık 400 bin civarında...
Türkiye’nin bütçe açığı ve kamu borçluluğu birçok ülkeye kıyasla oldukça düşük seviyede. İlave kamu harcamaları ve vazgeçilen kamu gelirleri yoluyla ekonomiye daha fazla destek olabileceğimiz bir hareket alanı oluşturabiliriz. Doç. Dr. Nurullah GÜR & SETA Ekonomi Araştırmaları Direktörü İmalat sanayinde üretim, salgın öncesi seviyeleri aştı. Ancak, hizmetler sektöründe durum farklı....
Erdoğan’ın yirmi yıllık diplomasi tecrübesi ve Türkiye’nin son yıllarda sert ve yumuşak güç anlamında inşa ettiği kapasite çok değerli. Prof. Dr. Burhanettin DURAN & SETA Genel Koordinatörü Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Körfez seyahatinin BAE ayağını tamamladıktan sonra KKTC’deyiz. Bugün Ercan Havalimanı’nın yeni terminalini açacak olan Erdoğan’ın Suudi Arabistan, Katar ve BAE’deki görüşmeleri Körfez ile iddialı...