Yeni partiler, parlamenter sistemi niçin tercih edemez?
Çünkü onlar başkanlık sistemi içinde değer görüyorlar. Yüzde 50+1 oy alma zorunluluğu sistem içinde yüzde birlik partileri bile önemli hâle getiriyor.
Doç. Dr. Nebi MİŞ & SETA Siyaset Araştırmaları Direktörü
Sistem değişiminden bu yana, siyasetin sağında ve solunda yeni partiler kuruldu. İşte en son dün Muharrem İnce CHP’den istifa etti. Memleket Hareketi’ni kısa bir süre içinde partileştireceğini açıkladı.CHP, İyi Parti ve HDP, haftalık olmasa bile aylık periyotlarla AK Parti’den ayrılıp parti kuranların kapısını çalıyor. Gelecek Partisi ve Deva Partisi’nin genel başkanlarına karşı, büyük ihtimam gösteriliyor. Ahmet Davutoğlu’na karşı geçmişte yapılan çok sert eleştiriler sümen altı ediliyor. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, “ortak noktalarımız yüzde 95’in üzerinde” diye açıklama yapmak zorunda kalıyor.
Saadet Partisi’nin Millet İttifakı’ndan kopma ihtimaline karşı, Temel Karamollaoğlu el üstünde tutuluyor. Karşılıklı ziyaretlerle “güven” tazeleniyor. Geçmişi bir tarafa bırakmaktan geleceğe birlikte bakmaktan dem vuruluyor.
Yeri gelmişken belirtelim, siyasi alanda yüzde birlik partilerin bile aktörleştirilmeye çalışılması, başkanlık sisteminden çok ittifak düzenlemesinin bir sonucudur.
Sistemde etkin partilerin başkan seçebilmek için yüzde 50’ye ulaşma zorunluluğu, küçük ve yeni kurulan partileri “kilit” konuma getiriyor.
Yeni kurulan partiler de bunun farkında. Pazarlık güçlerini iyi kullanmak istiyorlar. Onlar için aktörleşme ve siyasette kalıcı olmanın yolu, cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi ve mevcut ittifak düzenlemesinin devamından geçiyor.
Parlamenter sistem içinde, katı ideolojik konumlanmaya sahip olmayan küçük partilerin fazla bir değeri olmaz.
Bugün için Millet İttifakı ve onlara eklemlenmeye çalışan yeni partiler, “güçlendirilmiş parlamenter sistem”e dönmekten bahsediyorlar. Şimdilik mümkün görünmüyor ama, eski sisteme dönülmesi hâlinde ilk seçimlerde yüzde 7 civarında oy alamayan yeni kurulan bir parti kalıcı olamaz. Belki de barajı geçemeyen partiler demek daha doğru olur.
Ne yani, parlamenter sisteme geçildiğinde yeni kurulan partiler, “biz iktidar olamasak bile koalisyonun bir parçası olacağız” diye mi seçmenlerine vaatte bulunacaklar.Mevcut CHP yönetimi, cumhurbaşkanlığı sisteminde tek başına yüzde 50’nin üzerine çıkamayacağını biliyor. Tek başına yüzde 25 oy oranı ile de sistem içinde etkili olamayacağının farkında. Bundan dolayı, CHP’nin oy oranının düşmesi pahasına, İyi Parti ve diğer sağ siyasal alandaki muhalif partileri güçlendirmek için elinden geleni yapıyor. Kılıçdaroğlu ve yönetimi için mevcut durumda CHP’nin oy oranının yüzde 25 olması ya da yüzde 20’nin altına düşmesi çok önemli değil.
Bunun bariz göstergesi, CHP tabanından İyi Parti’ye oy geçişlerini sorun etmemesi. Ulusalcı tabanının rahatsız olduğunu göre göre HDP ve sağ siyasi figürlerle iş tutması…
İyi Parti’nin sistem içinde etkili olması da, Cumhurbaşkanlığı sistemi ile doğrudan ilgilidir. Eski sistem devam etseydi, İyi Parti’nin siyasette etkisi ve oy oranı, bugünkünün yarısına bile erişemezdi. Siyasal alanda da en büyük rakibi, CHP ve Ali Babacan’ın kurduğu Deva Partisi olurdu.
Sonuç olarak parlamenter sisteme dönülmesi hâlinde, ideolojik konumlanmaları birbirine çok uzak olan partiler ittifak kurmak bir yana çok sert bir siyasi rekabete yönelirler. Bu rekabet de, yeni kurulan partilerin aleyhine olur.
Bu çerçeveden bakıldığında; İyi Parti dâhil yeni kurulan partilerin tümü için “güçlendirilmiş parlamenter sistem”e dönüş söylemi bir taktikten ibarettir. Onlar da biliyorlar ki, mevcut durumda eski sisteme dönüş mümkün değildir. Değilse, siyasette etkin ya da kalıcı olamayacaklarını bile bile parlamenter sisteme dönülmesini talep etmezler.
Yani, yeni kurulan partiler için parlamenter sisteme dönüş, onların siyasi alandan tasfiyesini doğurur.
[TÜHA Haber Ajansı, 18 Mart 2021]
Yorumlar
Benzer Konular
PKK’nın silah bırakması, ilk başta güvenlik risklerinin azalması ve toplumsal huzurun güçlenmesi açısından olumlu bir gelişme olarak algılanacak. Elbette bu durum, başlı başına büyük bir değişim olacak. Ne var ki bu gelişme, Türkiye’deki siyasetin büyük kısmını ‘çıplak’ ve ‘hazırlıksız’ bırakma potansiyeline de sahip. Çünkü siyaset, büyük oranda, çatışmanın ürettiği refleksler...
Kız öğrencilerin üniversitelerde türbanla okuyabilme, kadınların kamusal alanda türbanla memur olabilme talepleri ve buna karşı çıkma çabaları/tartışmaları/polemikleri ve eylemleri 1980’lerden 2010’lu yılların ortalarına kadar yaklaşık 35 yıl ülkenin ana gündemiydi. Toplum bu konuyla ilgili olarak ne kadar çok kavgalara ne kadar çok eylemlere şahit oldu. 27 Mayıs 1960 darbesinden sonra...
Güvenlik çalışmalarına ilgi duyanlar güvenlik algısında ve durumlarında sürekli dönüşüm yaşandığını bilir. Önceleri devletlerin referans alındığı güvenlik algısında artık birey, aile, toplum, hatta sonraki nesilleri de kapsayan bir “derinleşme” söz konusu. Güvenliğin kapsamı bağlamında toprak ve egemenlik haklarına yönelik askeri tehditlerin ötesine geçmiş durumdayız. Nitekim salgın hastalıklar, su baskınları, orman…...
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın çarşamba günkü grup toplantısında CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu’na yönettiği 10 soru 2023 seçimlerinin muhtemel tartışma gündeminin parametrelerini gösteriyor. Prof. Dr. Burhanettin DURAN & SETA Genel Koordinatörü Öncelikle Erdoğan’ın son sorusunda “Yüreğin yetip 2023’te cumhurbaşkanı adayı olacak mısın?” demesi Kılıçdaroğlu ve 6’lı masaya bir meydan okuma olması sebebiyle iktidarın yeni bir...
Hasan Kalyoncu Üniversitesi öğretim üyesi ve SETA bağımsız, tarafsız düşünce ve yayın kuruluşu Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı Araştırmacısı Murat ASLAN, Rusya-Ukrayna Savaşının Bir Yılı dolayısıyla yapmış olduğu Analizinde, savaş uzadıkça savaşın sonuçlarının olumsuz yönleriyle kendini hissettirdiğine dikkat çekiyor. Murat ASLAN, tarafların zafer umudunun savaşı beslerken Batılı ülkeler ile...
Türkiye Cumhuriyeti Diyanet İşleri Başkanlığı her yıl 1-7 Ekim haftasını Camiler ve Din Görevlileri Haftası olarak değerlendiriyor. Söz konusu hafta bu yıl da çeşitli faaliyet ve programlarla değerlendirilecektir. Bu haftanın güzel hizmetlere vesile olmasını dileriz. Biz de bu hafta vesilesiyle Diyanet İşleri Başkanlığı ile ilgili düşüncelerimizi ifadeye koyacağız. Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı,...