Yeni partiler, parlamenter sistemi niçin tercih edemez?
Çünkü onlar başkanlık sistemi içinde değer görüyorlar. Yüzde 50+1 oy alma zorunluluğu sistem içinde yüzde birlik partileri bile önemli hâle getiriyor.
Doç. Dr. Nebi MİŞ & SETA Siyaset Araştırmaları Direktörü
Sistem değişiminden bu yana, siyasetin sağında ve solunda yeni partiler kuruldu. İşte en son dün Muharrem İnce CHP’den istifa etti. Memleket Hareketi’ni kısa bir süre içinde partileştireceğini açıkladı.CHP, İyi Parti ve HDP, haftalık olmasa bile aylık periyotlarla AK Parti’den ayrılıp parti kuranların kapısını çalıyor. Gelecek Partisi ve Deva Partisi’nin genel başkanlarına karşı, büyük ihtimam gösteriliyor. Ahmet Davutoğlu’na karşı geçmişte yapılan çok sert eleştiriler sümen altı ediliyor. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, “ortak noktalarımız yüzde 95’in üzerinde” diye açıklama yapmak zorunda kalıyor.
Saadet Partisi’nin Millet İttifakı’ndan kopma ihtimaline karşı, Temel Karamollaoğlu el üstünde tutuluyor. Karşılıklı ziyaretlerle “güven” tazeleniyor. Geçmişi bir tarafa bırakmaktan geleceğe birlikte bakmaktan dem vuruluyor.
Yeri gelmişken belirtelim, siyasi alanda yüzde birlik partilerin bile aktörleştirilmeye çalışılması, başkanlık sisteminden çok ittifak düzenlemesinin bir sonucudur.
Sistemde etkin partilerin başkan seçebilmek için yüzde 50’ye ulaşma zorunluluğu, küçük ve yeni kurulan partileri “kilit” konuma getiriyor.
Yeni kurulan partiler de bunun farkında. Pazarlık güçlerini iyi kullanmak istiyorlar. Onlar için aktörleşme ve siyasette kalıcı olmanın yolu, cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi ve mevcut ittifak düzenlemesinin devamından geçiyor.
Parlamenter sistem içinde, katı ideolojik konumlanmaya sahip olmayan küçük partilerin fazla bir değeri olmaz.
Bugün için Millet İttifakı ve onlara eklemlenmeye çalışan yeni partiler, “güçlendirilmiş parlamenter sistem”e dönmekten bahsediyorlar. Şimdilik mümkün görünmüyor ama, eski sisteme dönülmesi hâlinde ilk seçimlerde yüzde 7 civarında oy alamayan yeni kurulan bir parti kalıcı olamaz. Belki de barajı geçemeyen partiler demek daha doğru olur.
Ne yani, parlamenter sisteme geçildiğinde yeni kurulan partiler, “biz iktidar olamasak bile koalisyonun bir parçası olacağız” diye mi seçmenlerine vaatte bulunacaklar.Mevcut CHP yönetimi, cumhurbaşkanlığı sisteminde tek başına yüzde 50’nin üzerine çıkamayacağını biliyor. Tek başına yüzde 25 oy oranı ile de sistem içinde etkili olamayacağının farkında. Bundan dolayı, CHP’nin oy oranının düşmesi pahasına, İyi Parti ve diğer sağ siyasal alandaki muhalif partileri güçlendirmek için elinden geleni yapıyor. Kılıçdaroğlu ve yönetimi için mevcut durumda CHP’nin oy oranının yüzde 25 olması ya da yüzde 20’nin altına düşmesi çok önemli değil.
Bunun bariz göstergesi, CHP tabanından İyi Parti’ye oy geçişlerini sorun etmemesi. Ulusalcı tabanının rahatsız olduğunu göre göre HDP ve sağ siyasi figürlerle iş tutması…
İyi Parti’nin sistem içinde etkili olması da, Cumhurbaşkanlığı sistemi ile doğrudan ilgilidir. Eski sistem devam etseydi, İyi Parti’nin siyasette etkisi ve oy oranı, bugünkünün yarısına bile erişemezdi. Siyasal alanda da en büyük rakibi, CHP ve Ali Babacan’ın kurduğu Deva Partisi olurdu.
Sonuç olarak parlamenter sisteme dönülmesi hâlinde, ideolojik konumlanmaları birbirine çok uzak olan partiler ittifak kurmak bir yana çok sert bir siyasi rekabete yönelirler. Bu rekabet de, yeni kurulan partilerin aleyhine olur.
Bu çerçeveden bakıldığında; İyi Parti dâhil yeni kurulan partilerin tümü için “güçlendirilmiş parlamenter sistem”e dönüş söylemi bir taktikten ibarettir. Onlar da biliyorlar ki, mevcut durumda eski sisteme dönüş mümkün değildir. Değilse, siyasette etkin ya da kalıcı olamayacaklarını bile bile parlamenter sisteme dönülmesini talep etmezler.
Yani, yeni kurulan partiler için parlamenter sisteme dönüş, onların siyasi alandan tasfiyesini doğurur.
[TÜHA Haber Ajansı, 18 Mart 2021]
Yorumlar
Benzer Konular
Ferruh Bozbeyli; 28 Temmuz 2019 tarihinde kaybettiğimiz, Kahramanmaraş Pazarcık ilçesinde 1927 tarihinde doğmuş, Anadolu’nun bağrından gelmiş değerli bir devlet ve siyaset adamıdır. Siyaset, insanların ülkesine hizmet amacıyla görev talep ettiği bir alandır. Politikacı olmak, bir meslek sahibi olmak demek değildir. Siyaset alanında politika yapmak isteyen değişik meslek mensuplarını bir araya...
Biz, en başta kitap olmak üzere yazılı-basılı nesnelerle ilgisi olmayan bir toplum olduğumuz için, Cumhuriyet döneminde bile bütün çabalara rağmen bir okuma kültürü oluşturamamışız. Bu kültür olmadan kitapla, gazete ve dergi gibi yazılı-basılı şeylerle dostluk kurmak söz konusu olmuyor. Okumanın kültürü olur mu? Elbette olur. Bu, uygar bir insanın hayatındaki...
Soğuk Savaşın simgesi Berlin Duvarı, tam 36 yıl önce bugün yıkıldı. İki kutuplu dünya düzeninin resmen gözle görülür bir kanıtı olan duvar yalnızca Almanya’yı değil, aynı zamanda dünya siyasetini de ikiye ayıran bir sınır hattıydı. Yazar* Dilara Dilşah Kaya Soğuk Savaşın simgesi Berlin Duvarı, tam 36 yıl önce bugün yıkıldı....
Türkiye gibi stratejik otonomiye sahip olduğunu gösteren ülkeler daha değerli hale geliyor. Türkiye ile birlikte çalışmanın cazibesi hem küresel güçler hem de çevremizdeki bölgelerdeki ülkeler nezdinde artıyor. Prof. Dr. Burhanettin DURAN & SETA Genel Koordinatörü Rusya’nın Tahıl Koridoru anlaşmasını askıya alması dünya medyasının gündemini meşgul ediyor. Anlaşmanın askıya alınmasından en...
12 Mayıs 2024’te bir “Anneler Günü” daha kutladık. Önümüzdeki Haziran ayında da “Babalar Günü” kutlanacak. Son senelerde bazı sevgileri, saygıları, bağlılıkları, yardım ve destek faaliyetlerini bir güne, bir haftaya sığdırmak moda oldu. Gerçekte her gün, her hafta iyiliklerin, güzelliklerin günü ve haftasıdır. Onları belli gün ve haftalara hapsetmek yanlıştır. Biz...
Ankara’nın Afganistan konusunda öncülük yapmasına katkı verilmeli. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın G20 bünyesinde Afganistan çalışma grubu oluşturulması önerisi ve Türkiye’nin bu grubun başkanlığına talip olması desteklenmeli. Prof. Dr. Burhanettin DURAN & SETA Genel Koordinatörü Taliban’ın geçici hükümetinden Dışişleri Bakanvekili Muttaki başkanlığında bir heyet önceki gün Ankara’daydı. Uluslararası tanınma, insani yardım ve...