Trump Neden Grönland Diyor? Haritalar, Grafikler ve Arktik’te Güvenliğin Yeniden Tanımı
* Donald Trump’ın Grönland’a dair son çıkışı, ilk bakışta kişisel bir takıntının yeniden gündeme gelmesi gibi görülebilir. Ancak bu kez söylem, önceki “satın alma” tartışmalarından farklı olarak açık bir ulusal güvenlik gerekçesi üzerine kurulmuştur. Trump, Grönland’ı Amerikan güvenliğinin ayrılmaz bir parçası olarak tanımlamaktadır.
-Ferdi Güçyetmez-
* İşte detayı!…
TÜHA / TÜRKUAZ İnternational News Agency
Yazar* Ferdi Güçyetmez, Zürich Üniversitesi
İSVİÇRE, 26 ARALIK 2025 – Zürich Üniversitesi öğr. üyesi ve Avrupa Birliği, Güvenlik ve Arktik Jeopolitiği konularında uzman akademizyen, yazar Ferdi Güçyetmez, Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi (TASAM) için “Trump Neden Grönland Diyor? Haritalar, Grafikler ve Arktik’te Güvenliğin Yeniden Tanımı” başlıklı bir yazı kaleme aldı.
Donald Trump’ın Grönland’a dair son çıkışı, ilk bakışta kişisel bir takıntının yeniden gündeme gelmesi gibi görülebilir. Ancak bu kez söylem, önceki “satın alma” tartışmalarından farklı olarak açık bir ulusal güvenlik gerekçesi üzerine kurulmuştur. Trump, Grönland’ı Amerikan güvenliğinin ayrılmaz bir parçası olarak tanımlamaktadır.
Bu noktada asıl soru şudur: Grönland gerçekten ABD güvenliği için vazgeçilmez mi, yoksa bu yalnızca jeopolitik bir abartı mı? Yanıt, duygularda değil; haritalarda, mesafelerde ve sayılarda yatıyor.
1. Grönland’ın Jeopolitik Konumu ve Önemi Nedir?
Grönland’ın sytratejik değerini anlamak için klasik “küçük devlet–büyük güç“ şablonları yetersiz kalır. Çünkü Grönland, yaklaşık 2,17 milyon km² yüzölçümüyle, Avrupa’daki pek çok büyük devletten daha geniş bir alanı kapsar. Buna karşılık nüfusu 57 bin civarındadır. Bu, olağanüstü bir alan ve kapasite asimetrisi yaratır. Jeopolitik ilgi tam da bu boşlukta doğar.
Coğrafi olarak Grönland, Kuzey Amerika ile Avrupa arasındaki en kısa stratejik hat üzerinde konumlanır. Kıtalararası hava ve füze rotaları açısından bakıldığında, Arktik eksen yalnızca bir “kuzey yolu“ değil; en hızlı yoldur. Bu nedenle Grönland, Soğuk Savaş’tan beri ABD savunma planlamasında istisnai bir konuma sahiptir ve bu konum, günümüz teknolojileriyle daha da önem kazanmıştır.
Harita üzerinde bakıldığında ada, Arktik Okyanusu’ndan Kuzey Atlantik’e uzanan hava, deniz ve füze hatlarının tam merkezinde konumlanmaktadır. Bu konum, Grönland’ı yalnızca bir Arktik bölge değil; aynı zamanda transatlantik güvenlik mimarisinin kuzey kilidi hâline getirmektedir. Financial Times’ın vurguladığı üzere, Arktik’in jeopolitik ağırlığı arttıkça, Grönland “periferik bir ada“ olmaktan çıkıp kıtalar arası bağlantı noktası olarak yeniden tanımlanmaktadır (Financial Times, 2024).
Bu bağlamda Grönland’ın önemi, Soğuk Savaş döneminde geliştirilen GIUK Gap (Greenland–Iceland–United Kingdom) kavramsallaştırmasıyla doğrudan ilişkilidir. GIUK Gap, Sovyet denizaltı unsurlarının Atlantik’e çıkışını izlemek ve dengelemek amacıyla NATO tarafından kritik bir savunma hattı olarak tasarlanmıştı. Bugün denizaltı teknolojileri, hipersonik sistemler ve uzay destekli gözetleme kapasitesi gelişmiş olsa da, bu hattın stratejik değeri ortadan kalkmamış; aksine yeniden önem kazanmıştır. Politico ve GIS Reports, Rusya’nın Arktik’te artan askerî faaliyetleri ve Çin’in bölgeye yönelik diplomatik ve ekonomik nüfuzu düşünüldüğünde, GIUK hattının NATO açısından tekrar merkezi bir rol üstlendiğini vurgulamaktadır (Politico Europe, 2024; GIS Reports, 2024).
Grönland’ın jeopolitik değerini artıran bir diğer unsur, füze ve uzay güvenliği bağlamında üstlendiği roldür. Kıtalararası balistik füzelerin (ICBM) uçuş rotaları dikkate alındığında, Rusya’dan ABD ana karasına yönelik olası tehditlerin en kısa güzergâhı Arktik üzerinden geçmektedir. Bu coğrafi gerçeklik, Grönland’ı ABD’nin erken uyarı ve uzay gözetleme sistemleri açısından vazgeçilmez kılmaktadır. Reuters’ın aktardığı üzere, Washington’da Grönland artık yalnızca “askerî bir ileri üs“ değil; nükleer caydırıcılığın zaman boyutunu üreten bir güvenlik platformu olarak değerlendirilmektedir (Reuters, 2025b).
***
Yazar hakkında
“Ferdi Güçyetmez, İsviçre’de öğretim üyesi ve yazardır.
Zürich Üniversitesi ve Cenevre Üniversitesi’nde uluslararası ilişkiler ve siyaset bilimi üzerine eğitimler aldı. İsviçre Bern Üniversitesinde siyaset bilimi üzerine yüksek lisans yaptı. Dünyanın sayılı üniversiteleri arasında olan Oxford Üniversitesinde misafir öğretim üyesi olarak çalıştı ve İsviçreli bilim ekibi ile Avrupa Politikaları üzerine araştırmalar yaptı. Doktora çalışmasına “Uluslararası İlişkiler’de Jeopolitik ve Siyasi Politikalar” üzerine İsviçre’de devam etmektedir. Birleşmiş Milletler, Dünya Ticaret Örgütü, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği, Uluslararası Göç Teşkilatı ve Avrupa Parlamentosu’na konuşmacı olarak katıldı ve bildiriler sundu. Avrupa Birliği, Güvenlik ve Arktik Jeopolitiği konularında Üniversite kürsüsü ve enstitü de ders vermektedir. Jeopolitik alanlarında bilimsel makale ve kitapları bulunmaktadır.”
Yorumlar
Benzer Konular
Birkaç haftadır süren tartışma ve yapılan açıklamalar, Türkiye’nin Suriye politikasını değiştirme hazırlığında olduğuna dair kuvvetli bir izlenim uyandırıyor. Prof. Dr. Murat YEŞİLTAŞ, Dış Politika Araştırmaları Direktörü Birkaç haftadır süren tartışma ve yapılan açıklamalar, Türkiye’nin Suriye politikasını değiştirme hazırlığında olduğuna dair kuvvetli bir izlenim uyandırıyor. Önce Dışişleri...
TÜHA HABER / Hangi ülke kaç doz aşılama uygulamış, nüfusunun yüzde kaçını aşılamış, tüm bu bilgiler bir tık uzağımızda. Ama nedense Twitter gibi mecralardaki yalan yanlış algı operasyonlarının peşine takılıp giden milyonlar var. İlk değil bu son da olmayacak. Hüseyin Alptekin & SETA Araştırmacı, Strateji Araştırmaları, İstanbul Başlık yanıltıcı olabilir,...
Türkiye-Azerbaycan müttefikliği rol model olarak görülmüştür. Bu durumun yarattığı heyecan 2009 Nahçivan Anlaşması ile kurulan Türk Konseyi’nin 2021 İstanbul zirvesinde Türk Devletleri Teşkilatına dönüşmesine vesile olmuş ve bu kongrede Türk Devletleri Teşkilatının stratejik rehberi niteliğindeki Türk Dünyası 2040 Vizyon Belgesi kabul edilmiştir. Prof. Dr. Mehmet YÜCE Türk dünyasına karşı Ermenistan üzerinden...
Ülkemizde bir çok insanın hayalini süsleyen Avrupa Birliği ekonomik açıdan fena sallanmaya başladı. TÜHA / TÜRKUAZ İnternational News Agency Prof. Dr. Ata ATUN, KKTC Cumhurbaşkanı Politik Danışmanı Bazı bilmişlerin “AB’ye beyin göçü hızlandı”, “Binlerce doktor ve mühendis AB’ye göç etti”, “Gençlerimiz bir bir AB’ye kaçıyor” gibi boylarından büyük lafların pek bir...
Merz başkanlığında kurulması muhtemel yeni Alman hükümetinin Türkiye politikasının nasıl şekilleneceğini dört temel faktör çerçevesinde ele alabiliriz; Merz ve ekibinin Türkiye’ye bakışı, ABD ile ilişkiler çerçevesinde küresel siyasal sistemde Almanya’yı nasıl pozisyonlandırmak isteyecekleri, AB’nin genişlemesine ve güvenlik politikalarına bakışları ve Ukrayna Savaşı ve Ortadoğu savaşları gibi bölgesel sorunlarda Türkiye’yi bir...
* Avrupa’nın birçok ülkesinde olduğu gibi Almanya’da da yıllardan beri İslam düşmanlığı, kurumsal ayrımcılık, nefret söylemleri, camilerin kundaklanması, Müslümanlara yönelik hakaret, şiddet ve cinayetlerin artması siyasi ve sosyal bir sorundu. * 7 Ekim’in ardından ise Almanya’da bu sebeplerden dolayı hâlihazırda tedirgin bir ruh haliyle hayatlarını idame ettiren Müslümanlarda korku cumhuriyetinde...