Sudan’da ateşkes yine ihlal edildi, tahliyeler yavaşladı

Sudan’da tahliyelere olanak sağlamak amacıyla ilan edilen 72 saatlik ateşkese rağmen dün sabahtan itibaren başkent hava saldırısı ve top atışlarının başkent Hartum’u vurdu. Üçüncü haftasına giren çatışmalarda ölen yüzlerce sivil yaşamını yitirirken, on binlerce kişi komşu ülkelere sığındı. 

Yabancı ülkeler ise ülkedeki diplomat ve vatandaşlarını olabildiğince hızlı bir şekilde tahliye etmek için çabalarını sürdürüyor.

Ateşkesi kim ihlal etti?

Amerika Birleşik Devletleri ve diğer yabancı güçlerin çabaları sonucu ilan edilen son ateşkesin pazar günü yerel saatle gece yarısı sona ermesi bekleniyordu.

Ancak haber ajanslarına konuşan başkentliler güne savaş uçakları ve uçaksavar sesleriyle uyandıklarını belirtti.

Sudan ordusuyla çatışan paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) cumartesi günü yayınladıkları açıklamada Omdurman kentinde orduya ait bir savaş uçağını düşürdüklerini duyurdu ve orduyu ateşkesi ihlal etmekle suçladı.

HDK’nın başındaki General Hamdan Dakalu İngiliz yayın kuruluşu BBC’ye verdiği bir röportajda Sudan Ordusu’nun başındaki general Abdulfettah Burhan’ın “güvenilmez” olduğunu söyledi ve “vatana ihanet” suçlamasında bulundu.

Ordudan iddialara yönelik yorum gelmezken, haber ajansları ateşkesi hangi tarafın ihlal ettiğine dair bilgi doğrulayamadıklarını bildiriyor. General Burhan yönetimindeki ordu daha önceki ihlallerden HDK’yı suçlamış ve “isyanı” bitirene kadar mücadeleye devam edeceklerini duyurmuştu.

General Burhan komşu ülkeler Çad, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Nijer’den “paralı askerlerin” kaostan yararlanmak amacıyla ülkeye akın ettiğini ileri sürüyor.

Sivil ölümler ve göç

Çatışmalardaki ölümleri yakından takip eden Sudanlı Doktorlar Sendikası cumartesi günü yaptıkları açıklamada 411 sivilin çatışmalar sonucu öldüğünü, 2 binden fazla sivilin ise yaralandığını duyurdu.

Birleşmiş Milletler verilerine göre bu rakam daha da fazla. Buna göre ülkeyi saran şiddet olaylarında en az 512 kişi öldü, 4 binden fazla kişi yaralandı. Ancak gerçek rakamın bu sayıların çok üstünde olduğu sanılıyor.

Birleşmiş Milletler’e göre en az 75 bin kişi çatışmalar sebebiyle yerlerinden oldu. En çok terk edilen kentler arasında başkent Hartum, Nil’in karşı kıyısında başkenti ikizi olarak adlandırılan Omdurman ve Bahri geliyor. Bu kentlerdeki toplam nüfusun 10 milyon olduğu belirtiliyor. Ülkenin toplam nüfusu 46 milyon.

Dünya Gıda Programı da ülkedeki şiddetin 15 milyon kişinin halı hazırda açlığa düşmemesi için yardıma ihtiyaç duyduğu ülkede milyonlarca kişinin daha bu tehlikeyle karşı karşıya olduğu uyarısında bulundu.

Mültecilerin durumu ve Darfur

Öte yandan yine BM verilerine göre 50 bin kadar kişi başka ülkelere sığındı. Çoğunluğu kadın ve çocuklardan oluşan mülteciler komşu ülkeler Çad, Mıısır, Güney Sudan ve Orta Afrika Cumhuriyeti’ne sığındı. Ancak bu göçün bölgedeki istikrarsızlıkları körüklemesinden endişe ediliyor.

Bunun yanı sıra daha önce etnik kökenleri dolayısıyla sistemaki ölümlerin yaşandığı Sudan’ın batısındaki Darfur bölgesini yeniden şiddete sürüklemesi tehlikesine dikkat çekiliyor.

BM, en az 96 kişinin öldüğünün bildirildiği Darfur’daki durumu “alarm verici” olarak tanımayarak buradaki personelini tahliye ettiğini duyurdu.  Sınır Tanımayan Doktorlar ise bölgede yağmalama, yıkım ve kundaklama olaylarının arttığını rapor ediyor.

Tahliyelerde son durum

Yabancı ülkeler Sudan’daki ateşkes ilanından yararlanarak olabildiğince vatandaşını ülkeden tahliye edebilmek için çabaları yoğunlaştırdı.

Milli Savunma Bakanlığı, Türk vatandaşlarını tahliye için giden uçakların emniyetli şekilde Sudan’dan ayrıldığını ve saatlerinde Antalya’ya indiğini duyurdu. Bakanlıktan yapılan sosyal medya açıklamasında bu uçaklar arasında silah ateşiyle taciz edilen uçağın da bulunduğu bilgisi verildi.

İngiltere bugün, yaklaşık bin 500 vatandaşını ve yakınlarını ülkeden tahliye ettiğini ve operasyonlarını bitirdiğini açıkladı. ABD üç yüze yakın vatandaşının hava, kara ve deniz yoluyla tahliyesinin yapıldığını duyurdu. Avustralya ise ülkedeki 130 vatandaşını tahliye ettiğini bildirdi.

Suudi  Arabistan ise büyük çoğunlu başka ülke vatandaşı toplam 4 bin 879 kişiyi tahliye ettiğini açıkladı. Hindistan Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre 2 bin 400 Hint vatandaşı bölgeden tahliye edildi. İran ise 65 vatandaşını bölgeden çıkardığını bildirdi.