Sellerle mücadele eden Güney Sudan’lılar; çocuklarımız kollarımızda ölüyor

TÜHA HABER / Güney Sudan’da halk, sürekli yükselen sel suları altındaki arazilerde yaşıyor ve lağım sularını da içine alan suyu hem içmek hem de temizlik için kullanıyorlar.

Ülkede yaklaşık 1 milyon insan, iklim değişikliğinin bir yansıması olarak görülen aşırı yağışların yol açtığı belki de yakın tarihin en kötü sel felaketi nedeniyle yerlerinden oldu ve aylardır izole bir yaşam sürüyor.

Haziran ayında yükselmeye başlayan sel önce mahsullerini vurdu, yollarını harap etti ve iç savaşın pençesindeki ülkede açlık ve hastalıkları arttırdı.

Jonglei eyaletinin Eski Fangak bölgesinde hayata tutunmaya çalışan aileler, sıtma ve ishal hastalıklarının yayılmaya devam ettiği bir ortamda biraz yiyecek bulmak ve çocukları için sağlık hizmetlerine erişebilmek için göğüslerine kadar yükseklikteki kirli suların içinde saatlerce yürümek zorunda kaldıklarını dile getiriyor.

Regina Nyakol Piny isimli dokuz çocuk annesi kadın, evi su altında kaldıktan sonra şimdi Wangchot köyünde bir ilkokulda yaşıyor.

“Burada yiyecek hiçbir şeyimiz yok, sadece Birleşmiş Milletler insani yardım kuruluşlarından gelenlere güveniyoruz. Biraz da odun toplayıp satıyoruz.” diyen Regina, “Çocuklarım sel suları yüzünden hastalanıyor ve burada tıbbi hizmetler de yok.” diyor.

Memleketine dönmeyi ümit ettiğini dile getiriyor ve ekliyor, “Savaş bitince sağlık hizmetleri de düzelecektir ki bize o bile yeter.” sözleriyle sabırsızlıkla iç savaşın biteceği günü beklediğini ifade ediyor.

“Kendimi çok yorgun hissediyorum ve vücudum gerçekten zayıf.” diye konuşan kadın, bir göğsünün şiştiğini ve bebeğinin vücudunda kızarıklık ve kaşıntı olduğunu anlatıyor.

Şimdilik biraz yiyeceğin yanı sıra ailesinin ıslanmadan kuru kalabilmesi için plastik bir örtü isteğini dile getiriyor.

Beş çocuk annesi Nyaduoth Kun ise sellerin mahsullerini mahvettiğini, hayatının aylardır devam eden bir mücadele içinde geçtiğini, ve buradaki insanların az da olsa yiyecek bir şeyler alabilmek için tek değerli varlıkları olan sığırlarını sattıklarını söylüyor.

Günde iki öğün yemekle idare ettiklerini anlatan Nyaduoth Kum, büyüklerin genellikle aç yattığını ve son günlerde karınlarını doyurmak için su zambağı ile yabani meyveler topladıklarını belirtiyor.

Dünyanın geri kalanını kasıp kavuran koronavirüs salgınıyla ilgili çok az şey bildiğini ve muhtemelen kaynakları yetersiz olan Güney Sudan’da büyük ölçüde fark edilmeden yayıldığını söylüyor ve ekliyor, “Çok fazla hastalıkla birlikte yaşıyoruz, bu yüzden koronavirüs olup olmadığını anlayamıyoruz.”

Kendisi koronavirüsten ziyade evinin etrafındaki derme çatma su setinin her an çökmesinden ve küçük çocuklarının sular altında kalmasından korkuyor.

Wangchot köyünün yöneticisi James Diang, sel felaketinin başlarında, birkaç kişinin boğularak ölmesi nedeniyle selden etkilenen çocukları şehir merkezine gönderme kararı almış. “Her şey hızla yok oldu.” diyor. Şimdi halkın sığırlarının da öldüğünü, bunun için hayatta kalanların daha kuru alanlara nakledildiği bilgisini paylaşıyor.

Bölge sakinlerin hayatta kalmak için ağaç yaprakları ve bazen balık yediklerini anlatan Diang, ateş ve eklem ağrısının halk arasında oldukça yaygın hale geldiğini belirtiyor.

O da herkes gibi kalıcı barış talebini ve toplumun tarımcılık yapabilmesi için yeterli derecede kuru bir zemine sahip olmasını umduğunu ifade ediyor.

“Çocuklarımız kollarımızda ölüyor”

Hükümetin bölgedeki temsilci yardımcısı Kueth Gach Monydhot, Güney Sudan halkının başlangıçta Başkan Salva Kiir ile eski silahlı muhalefet lideri Riek Machar’ın geçiş dönemine liderlik etmesi fikrine güvendiğini ama şimdi yüzüstü bırakıldıklarını belirtiyor.

Monydhot, “Umudumuz yok, onlara olan güvenimizi kaybettik. Suların yükseldiği ve insanları taşıyacak kano olmadığında, çaresiz kaldığımız için çocuklarımız kollarımızda ölüyor. Fangak’ta 60’tan fazla köyün neredeyse tamamının sellerden etkilenmesi ve hükümetin meseleye el atmaması nedeniyle durum kritik olmaya devam ediyor. Barış anlaşmasını uygulamada başarısız olanların insanlar için başka planlar yapacaklarını düşünüyor musunuz?” sorusunu yöneltiyor.

Sınır Tanımayan Doktorlar tarafından işletilen Old Fangak’taki kliniğe gelen Nyalual Chol isimli kadın, sel sularına karşı yapmaya setin çöktüğünü ve evinin de hızlı bir şekilde yıkıldığını anlatıyor.

Dört çocuğuyla evde yalnız kaldığını dile getiren Nyalual, birçok ailede olduğu gibi, kocasının asker olduğunu farklı bir şehirde görev yaptığını söylüyor.

Hikayesini anlatan Nyalual Chol, evinin çökmesinin ardından kano (kayık) ile suların içerisinde bir saatlik yolculuğun ardından Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü’nün kliniğine ulaştığını, buradan biraz yiyecek biraz da ilaç alabildiğini aktarıyor.

Sınır Tanımayan Doktorlar proje koordinatörü Dorothy I. Esonwune, yerlerinden edilmiş insanların hasır, battaniye ya da sineklik olmadan ağaçların altına sığındığı durumu anımsatıyor.

Bu arada, yardım kuruluşunun mobil klinikleri Covid-19 salgını nedeniyle askıya alınmış durumda bu da sel nedeniyle mahsur kalan hastalara ulaşma çabalarını daha da zor hale getiriyor.

Esonwune, “Su yükselmeye ve kanallar yıkılmaya devam ediyor. Çok sayıda yerinden olmuş insan var, temel ihtiyaçlarını bile karşılayamıyorlar. Çok sayıda insan küçük bir sığınağın içerisinde barınmaya çalışıyor” sözleriyle bölgedeki durumu özetliyor.

HABER : Mustafa BAĞ & EuroNews, AP

[TÜHA Haber Ajansı, 08 Ocak 2021]