Ortadoğu Neden Önemlidir?

Asırlardır savaşın pençesinde olan üzerinde türlü türlü oyunların oynandığı Ortadoğu’yu bu kadar paylaşılmaz kılan nedir? Toprakların her zerresinin kana ve barut kokusuna bulandığı bu kadim coğrafyada savaş neden bitmiyor? Akıllara ilk gelen cevap petrol oluyor ama manevi nedenlerin de bir hayli önemli olduğu da aşikardır. Bu topraklara barışın gelmemesinin arkasında yatan manevi nedenler;

Adı Değişti ama Kaderi Aynı!

Orta Doğu kavramı,  İkinci Dünya Savaşında sonra ilk defa Amerikan deniz tarihçisi Alfred Thayer Mahan tarafından kullanılmıştır. Önceden Şark, Yakın Doğu diye isim verilmiştir. Coğrafyanın adının değişmesi, kaderinin değişmesini sağlamamıştır. İnsanların en eski yaşam yerleri olarak bilinen bu coğrafya; tarihin her döneminde politik, kültürel, stratejik, ekonomik dengelerin açısından insanlığın gelişmesinde önemli bir yere sahiptir.

Ortadoğu  Tam Olarak Neresidir?

Orta Doğu dediğimiz bu coğrafya hangi ülkeleri kapsıyor? Türkiye’nin de aralarında bulunduğu Mısır, Arap Yarımadası, Körfez Bölgesi, İran ve Irak’ın yer aldığı bir bölge olarak belirlenmiştir. Tarihte ki en eski medeniyetleri içinde barındıran bu coğrafya medeniyetlerin beşiği olmuş ve insanlığın gelişimine önemli katkılar sağlamıştır.

Ortadogu’yu Önemli Kılan Nedenler?

Doğu ve Batının birleştiği önemli bir stratejik önem arz eden bu coğrafya, sadece ticari boyutuyla değil kültürlerin, ideolojilerin  en iyi şekilde  harmanlandığı bir noktadır. İnsanlık tarihinin en renkli bölgelerinden olan Orta Doğu sanayi devrimiyle birlikte gerilemiştir. Petrolün bulunmasıyla tekrardan önemli konumuna kavuşmuştur. Günümüzde bakıldığında hem stratejik hem de yer altı kaynakları bakımından zengin olan bu coğrafyayı süper güçlerin hakimiyetine almak istemeleri ve üzerinde bu yönde planlar yapmaları boşuna değildir.

Orta Doğu Üzerinde Hakimiyet Kuran Devletler

Tarih kitaplarında da okuduğumuz gibi Orta Doğu çok dinamik ve oldukça değişken bir yerdir. Emeviler, Abbasiler, Selçuklular, Osmanlılar modern çağda İkinci Dünya Savaşı öncesinde İngiltere ve Fransa hemen ardında Amerika ve Sovyet Birliği bu bölge üzerinde etkin olmuştur.

Dünyada İlk Yerleşim Yeri!

Dünyada insanların ilk olarak yerleşik hayata geçtikleri büyük su kenarında yerleştikleri Nil ve Mezopotamya havzaları bu bölgededir. Mezopotamya uygarlıkları olan; Asur, Babil,Akad ve Sümer gibi tarih açısından ilklerin yaşandığı yerin diğer adıdır. Tarihin sayfalarından da okumuş olduğumuz gibi ilk şehir devletleri bu uygarlıklar tarafından yapılmış, yazı Sümerliler tarafından bulunmuş, ilk anayasa, astroloji ve daha bir çok şey coğrafyada yaşayan uygarlıklar tarafından icat edilmiştir.

Üç Evresel Dinin Doğduğu Coğrafya

İnsanlığın yaşam kaynağı olan Orta Doğu, Musevilik, Hristiyanlık, Ve İslamiyet’in yani evrensel dinlerin doğduğu coğrafyadır. Mısır, Filistin ve Hicaz bu dinlerin doğduğu ve dünyaya yayıldığı beldelerdir. Evet üç evrensel dinin bu bölgede doğup gelişmesi, En eski ibadet yapıların, peygamberlerin bulunduğu mekanlar kısacası kutsal mekanların ana yeridir. Müslümanlar için, Mekke, Medine ve Kudüs; Hristiyan ve Museviler için Kudüs ve Filistin toprakları kutsal sayılmıştır. Dini amaçlarla her yıl binlerce insan bu kutsal mekanlara gitmektedir. İnsanların kalbi bu kutsal yerlerde huzur bulmaktadır. İnanç insanı bütünleyen en temel faktördür.

Müslümanların İbadet Mekanı “Mekke”

Dünyanın en eski medeniyetlerinin ve dinlerin doğuşunun bu coğrafyada yer almasının sonucu ilk yapılanmalar ve eserlerde burada kaleme alınmıştır. Hristiyanların Musevilerin ve Müslümanlar için oldukça önemli olan Orta Doğu hiçbir zaman dinmeyecek bir yanardağ gibidir. Hristiyanlar için dini önemi bulunan Roma ve İstanbul dışındaki Kudüs, Bethlehem, Nazareth, Galilee, Tabar Dağı, Jericgede bu bölge sınırları içindedir.  Hazreti İsa’nın doğduğuna inanıldığı yerde inşa edilen  Nativity Doğuş Kilisesi Batı Şeria’da Betlehem’dedir.

Hz. İsa’nın Doğduğu  “Yer Doğuş Kilisesi”

Hristiyanlar için de bölge oldukça kutsaldır. Kudüs, Ağlama Duvarı, Süleyman Mabedi, Sion Dağı, Carmel Dağı, Safad, Meiron ve Tiberias gibi yerlerin kutsallığına inanılıyor.

Yahudilerin Kutsal Mekanı “Ağlama Duvarı”

Bölge tarih boyunca yaşadığı hareketliliği de günümüzde de koruyor. Bir çok yabancı devletin sömürgesine ve oyunlarına maruz kalan bu coğrafyada öyle görülüyor ki savaşlar ve oyunlar bitmeyecek. Orta Doğu en etkin din Müslümanlıktır. İslam dini etrafında oluşan kültürlerin bütünlüğünü sağladığı bir ortak miras olarak öne çıkmıştır.

Kader BASAYOĞUL & Araştırmacı Gazeteci

[TÜHA Haber Ajansı, 21 Ocak 2021]