Kongolu ‘Mucize Doktor”dan cinsel taciz mağdurlarına yardım

TÜHA HABER / Tecavüzün savaşlarda bir silah olarak kullanılmasını engellemek amacıyla yürüttüğü çalışmalardan dolayı 2018 yılında Nobel Barış Ödülü’ne ödüle layık görülen Kongolu jinekolog doktor Denis Mukwege, cinsel şiddete maruz kalanların hak ettiği adalete ulaştırılması için çalışmalarını sürdürüyor.

Isabel da Silva/euronews:

Küresel Tartışmalar’a hoş geldiniz. Konuğumuz, 20 yılı aşkın süredir Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki (DCR) cinsel şiddet mağdurlarına yardım eden jinekolog Doktor Denis Mukwege. Doktor ve insan hakları aktivisti olarak yaptığı çalışmalar 2014’te Sakharov Ödülü’ne ve 2018’de Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü.

Cinsel şiddet mağduru kadınlara tıbbi ve sosyal hizmetler sağlamada Covid 19 salgınının hastane ve Panzi Vakfı’nın çalışmaları üzerinde nasıl bir etkisi oldu?

Doktor Denis Mukwege:

Hastane cinsel şiddet mağdurlarına sadece tıbbi tedavi sağlamakla kalmaz, aynı zamanda dört temelden oluşan bütünsel bakım dediğimiz; tıbbi, psikolojik, yasal ve sosyo-ekonomik destekleri de sağlar. Fakat ekonomik aktivite, Covid-19 salgını nedeniyle büyük zarar gördü.

Dolayısıyla, geçinmek için küçük sermaye ile yaşayan tüm kadınların, bugün işlerini yeniden başlatabilmek adına bizden destek istemek için geri döndüklerini görüyoruz. Kadınlar ekonomik olarak kendi kendilerini geçindiremediklerinde cinsel şiddete karşı daha savunmasız hale geliyor.

‘Pandemide çocuklara tecavüz sayısında artış gözlemledik’

Isabel da Silva/euronews:

Peki pandemi nedeniyle daha az hareketlilik olduğu için, hastaneye gelen vakalarda herhangi bir değişiklik fark ettiniz mi?

Doktor Denis Mukwege:

Hastanede çocuklara tecavüz sayısında artış gözlemledik. Bunu belki de çocukların şu anda okula gitmemesi ve ebeveynlerin de onlara bakabilmek, besleyebilmek için daha çok dışarıda olması dolayısıyla da çocuklarıyla ilgilenememesine bağlayabiliriz.

Pandeminin bu döneminde tedavi edilen çocuk sayısının normalden daha fazla olduğu doğrudur.

Isabel da Silva/euronews:

Bir savaş silahı olarak tecavüz suçlarına karşı çalışıyorsunuz. Neden uluslararası bir mahkeme kurulmasını savunuyorsunuz?

Doktor Denis Mukwege:

Bir gecede tecavüze uğrayan yüzlerce kadın oldu, bunlar sistematik tecavüzlerdi. Tecavüze uğrayan çocukları, bebekleri, yaşlıları, hatta erkekleri gördük. Bugün bu suçların failleri biliniyor ve cezasız kalıyor. Bu failler arasında yabancılar olduğu kadar bu ülkenin vatandaşları da var. Mesela şu an sizinle konuşurken, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde suç işlemeye devam eden yabancı silahlı gruplar var.

Her şeyi denedik; silahları denedik, müzakereleri denedik, barış anlaşmalarını denedik ama işe yaramadı. Kullanılmayan tek unsurun adalet olduğuna inanıyorum. Uluslararası bir Kongo mahkemesi “büyük balık” ile ilgilenebilir, ancak aynı zamanda Cumhuriyet genelinde karışık uzman odalarına ihtiyacımız var. Amacımız, sadece nüfusun gerçeği bilmesi değil aynı zamanda bir daha asla diyebilmesi.

‘Kadınlar şikayette bulunma cesaretine sahipse, onlara yardımcı olmak bizim görevimiz’

Isabel da Silva/euronews:

Bir yıl önce cinsel şiddet mağdurları için tazminat projeleri finanse etmek adına oluşturduğunuz Küresel Hayatta Kalanlar Fonu nasıl çalışıyor?

Doktor Denis Mukwege:

Cinsel şiddet mağdurlarının bakımı için, özellikle tıbbi ve psikososyal alanda, Avrupa Birliği’nin sürekli desteğine sahibiz. Küresel Fon’un amacı tazminat projelerini desteklemek, Kadınların mahkemeye gitme ve şikayette bulunabilme cesaretİ var. Biz de bu cesaretlerinin kırılmaması gerektiğine inanıyoruz. Çünkü daha sonra tazminat almama durumu söz konusu olabiliyor. İnanıyorum ki, eğer kadınlar acılarının üstesinden gelme ve şikayette bulunma cesaretine zaten sahipse, onlara sonuna kadar yardımcı olmak da bizim, insanlığın görevi. Bu şifa, adalet ve tazminat olmadan gerçekleşmez.ı

Isabel da Silva/euronews:

Avrupa ve Afrika Birliği, 2021’de yeni bir ortaklık kurmayı planlıyor. Kongo gibi çatışmalar ve insani krizlerden etkilenen ülkelerde eylem için öncelikler neler olmalı?

Doktor Denis Mukwege:

Avrupa ve Afrika arasında ortak siyasi çıkarlara ilişkin kalkınma, göç, iklim değişikliği, barış ve güvenlik gibi konularda işbirliği asıl hedefler. Ben bugün en büyük sorunun uygulama olduğuna inanıyorum, acı çeken bir uygulama stratejisi var.

Afrika’da barış ve güvenlik için çalışmazsak ne olur? Gençlerin umudu yok, onlar tüm sonuçlarını göze olarak göç etme eğiliminde. Bu da Afrika’da beyin göçü anlamına geliyor. Aynı zamanda göç nedeniyle Avrupa’da yükselen ‘aşırılık’ da iyi bir şey değil. Ama en çokta Akdeniz’de olan bitenler, yüzlerce Afrikalı’nın ölmesi yok mu; bu bizim insanlığın gurur duyduğu bir şey değil.

Isabel da Silva/euronews:

İnsanlar size Doktor Mucize diyor, ancak işiniz nedeniyle tehdit almaya devam ediyorsunuz. Günlük rutininiz nedir?

Doktor Denis Mukwege:

Gelecekte daha az tecavüz vakası görebilmek için kadınlara yardımcı olabilmeyi umuyoruz. Bizim için, kadına yönelik bu şiddete bir son vermek, işimizin zirvesi olacak. Biz bir gün Kongolu kadınların çiftliğe gidebilmelerini, su veya yakacak odun alabilmelerini ve tüm bunları tecavüze uğrama korkusu olmadan yapabilmelerini umuyor ve bunun için çalışıyoruz.

Röportaj : İsabel Marques da SİLVA 

[TÜHA Haber Ajansı, 16 Ekim 2020]