İngiltere’den BM’de Kıbrıs Tasarısı Hazırlığı

TÜHA HABER / Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Kıbrıs’ın Maraş bölgesinin yüzde 3,5’inin açılması ve adada iki devletli çözüm önerisine uluslararası tepkiler sürerken konunun Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne taşınmasıyla ilgili girişimler de sürüyor.

ABD’nin, Türkiye’nin Maraş konusunda yaptığı açıklamaları kabul edilemez olarak değerlendirerek kınamasının ardından, Rusya’da Kıbrıs’ta çözüm sürecinin uluslararası hukuk çerçevesinde yürütülmesini desteklediklerini açıkladı.

Rusya Dışişleri Bakanlığı, BM Güvenlik Konseyi kararlarına aykırı biçimde atılan ve müzakerelerin yeniden başlatılmasını zorlaştıran tek taraflı adımlarının tamamının kabul edilemez olduğunu bildirdi.

“BM kararlarına uyun, gerilimi arttırmayın”

Güvenlik Konseyi’nin veto hakkı bulunan daimi üyeleri Fransa ve ABD’nin Türkiye’nin son açıklama kararına konseyde alınacak güçlü bir yanıt verme çağrısına ilk adım diğer daimi üye İngiltere’den geldi.

İngiltere’nin BM Güvenlik Konseyi’ne Maraş konusunda Türkiye’nin son açıklamalarını kınayan, Türk hükümetinden Maraş bölgesinin kısmen yeniden açılması konusundaki kararından geri adım atmasını isteyen, bölünmüş adada gerilimi artırabilecek tek taraflı eylemlerden kaçınma çağrısında bulunan bir açıklama metni taslağı hazırladığı kaydedildi.

İngiltere’nin konsey başkanlık açıklaması olarak hazırladığı taslak metinde, Maraş bölgesinin BM yönetimine devredilmesi de dahil olmak üzere Güvenlik Konseyi kararlarına uyulmasının önemini vurgulandığı da belirtildi.

New York’ta yoğun diplomasi trafiği

İngiltere’nin hazırladığı taslak metninde ayrıca BM Güvenlik Konseyi’nin Kıbrıs halkının isteklerine uygun, iki toplumlu, iki bölgeli ve siyasi eşitliğe dayalı federasyon temelinde, kalıcı, kapsamlı ve adil bir çözüme yönelik kararlılığını yeniden teyit edileceği bildiriliyor.

Maraş konusunda İngiltere tarafından hazırlanan karar tasarısı konusunda New York’ta yoğun bir diplomasi trafiği yaşanıyor. İngiltere’nin hazırladığı metni Çarşamba akşamı konseyin diğer üye ülkeleriyle de paylaştığı, hazırlanan karar tasarısına diğer üyelerden herhangi bir itiraz gelmezse tasarının en yakın zamanda sunulacağı iddia edildi.

İtirazların dayanağı 1986 ve 1992 yılında alınan Güvenlik Konseyi kararları

Maraş’ın bir bölümünün yeniden açılmasına yapılan itirazların temelini BM Güvenlik Konseyi’nin 11 Mayıs 1984 tarihli bir kararı oluşturuyor. Karar, Maraş’ın herhangi bir bölümünün, asıl sakinleri dışındakiler tarafından yerleşime açılmasına yönelik her türlü girişimi ‘kabul edilemez’ olarak değerlendiriyor.

Güvenlik Konseyi kararı, olası bir yerleşim girişiminde ise bölgenin BM yönetimine devredilmesi gerektiğini belirtiyor. Maraş konusunda BM Güvenlik Konseyi’nde 14 Eylül 1992 tarihinde alınan diğer bir kararda da 1984 tarihli kararın uygulaması için adada 1964’ten bu yana görev yapan Barış Gücü birliklerinin denetimi altındaki bölgenin Maraş’ı da kapsayacak şekilde genişletilmesi gerektiğini yineliyor.

BM’den Türkiye’ye tepki

İngiltere’nin hazırladığı Güvenlik Konseyi başkanlık metni taslağının Çarşamba akşamı 15 üyeli konsey üyelerin görüşlerini almak için paylaşıldığı sırada, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarını değerlendirdi.

Genel Sekreter Guterres, Erdoğan’ın Kıbrıs Barış Harekatı’nın 47. yıldönümü dolayısıyla yaptığı konuşmada Maraş’ın yüzde 3,5’lik bölümünün askeri bölge olmaktan çıkarılarak yeniden sivil kullanıma açılması yolundaki açıklamasına tepki gösterdi.

BM Genel Sekreter Sözcülüğü tarafından yapılan yazılı açıklamada, Guterres’in Maraş bölgesinin yeniden açılmasına ilişkin son açıklamalardan “derin endişe duyduğu” bildirildi.

Guterres’in ayrıca tüm taraflara, gerilimi kışkırtacak, Kıbrıs sorununun kalıcı çözümü için taraflar arasında devam eden ortak zemin arama çabalarını tehlikeye atabilecek tek taraflı eylemlerden kaçınmaları çağrısında bulunduğu kaydedildi.

Genel Sekreter Guterres’in, BM’nin Maraş konusundaki açıklamalar sonrasında tavrında bir değişiklik olmayacağını ifade ettiği, bu konuda Güvenlik Konseyi’nin daha önce almış olduğu kararlarının geçerli olduğunu hatırlattığı belirtildi.

ABD’den sonra Rusya’da tepki gösterdi

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, Maraş’ın bir kısmının açılması tartışmalarına ilişkin soru karşısında, söz konusu bölgenin statüsünün tek taraflı olarak değiştirilmesini desteklemediklerini söyledi.

Sözcü Zaharova, “Bölgenin statüsünün değiştirilmeye devam etmesinin endişe yaratmaması beklenemez. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarına aykırı olacak biçimde gerçekleştirilen ve müzakereleri yeniden başlatılmasını zorlaştıran tek taraflı eylemlerin tamamını kabul edilemez buluyoruz. Eskiden beri olduğu gibi, Kıbrıs sorununun, belirlenmiş olan uluslararası hukuk çerçevesi temelinde çözümlenmesini destekliyoruz” dedi.

Haber: Can Kamiloğlu / VOA 

[TÜHA Haber Ajansı, 23 Temmuz 2021]