İlaçlı sebze ve meyveye karşı ne yapmalı?

4 yaşındaki Saliha Çakır, 30 Ekim 2019’da Yeşilhisar ilçesinde karın ağrısı ve baş dönmesi şikayetiyle Kayseri Şehir Hastanesi’ne sevk edildi.

Durumu kötüleşen minik Saliha doktorların tüm müdahalesine rağmen yaşamını yitirdi.

Saliha’nın ölüm nedeniyle ilgili savcılık soruşturma başlattı.

Tarım ilacından öldüğü kesinleşti

Jandarma ekipleri ailenin yediği narlardan örnek aldı, örnekler Ankara Adli Tıp Kurumu’nda incelendi. Saliha’nın yediği narda ölümüne yol açan kimyasal maddelerin bulunduğu belirlendi.

İncelemeler sonucu küçük kızın nara sıkılan tarım ilacından öldüğü kesinleşti.

Yaşanan bu olayın ardından tüketicilerde korku oluştu. Peki sebze ve meyveyi alırken nelere dikkat edilmesi gerekiyor?

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cem Özkan, konuyla ilgili, “Çok üzücü bir olay ama bu tip olayların olması muhtemel. Tarımda zararlılarla mücadele etmek gerekiyor ama mücadele ederken sadece tarım ilacı kullanmak bu gibi problemleri çok fazla artırır” dedi.

Tarım ilacı narın kabuğunu geçip nasıl içeri geçti?

Prof. Dr. Özkan ilaçlarla ilgili birçok sınıflandırma olduğunu belirterek şunları söyledi:

“Birçok sınıflandırma var. Bunlardan bir tanesi sistemik ilaç, bir de değme etkili ilaç. Değme etkili ilaç, narın dış kabuğunda kalır ve ordaki zararlılara müdahale eder. Sistemik ilaç kullandığınız zaman o ilaçlar bütün bitkinin dokusunda dolaşır. Dolayısıyla kullanılan tüm ilaçların, ilaç kullanıp hasat edene kadar bir süre geçmesi lazım. Mesela bu ilacın teknik yapısına göre bir ya da iki hafta olabilir. Eğer bu süreyi beklemezseniz bunu tüketen insanlarda zehirlenme durumu olabilir. Tabii mahkeme kararları elimizde yok ama mahkeme tarım ilacından kaynaklandığını kabul etmiş. Burada muhtemelen ilaçlama ile hasat arasındaki süreye dikkat edilmemiş ya da başka bir alternatif olarak ilacın dozu fazla kullanılmış olabilir. Buna da dikkat edilmesi gerekir.”

Tüketici neye dikkat etmeli?

Gıda güvenliğinin çok önemli olduğunu bunun içinde üretici ve tüketiciye de ayrı ayrı görevler düştüğünü aktaran Özkan şu ifadeleri kullandı:

“Tüketicinin bilinçli olması lazım. Tüketici, üreticiyi zorlayacak. Tarım ilacı azaltılmış ürünlerin kullanılması gerekir. Dış görünüşüyle bu pek anlaşılmaz. Bunu anlamanın bir yolu var. Sadece büyük aletlere girip orda kalıntı analizi yapılır, görerek ya da koklayarak bunun anlaşılma şansı yok. Bunu da devlet yapıyor ama devlet her üreticinin başına zabıt dikemez. Tüketiciler, sertifikalı ürün isteyecek. Sertfikalı ürün de izlenebilir ürün demektir. Ya iyi tarım ürünlerini kullanacak ya da organik tarım ürünlerini kullanacak. O üründe bir problem çıktığında hangi ilden, hangi bahçeden geldi ve o bahçede nasıl ilaçlar kullanılmış onlar belirlenir ve gerekli cezalar yazılır. Yani tüketicinin yapacağı en önemli şey izlenebilir ürünleri almak ve üreticiye bu baskıyı yapmak.”

‘Üreticiler tarım ilaçları alternatiflerini kullanmalılar’

Prof. Dr. Özkan üreticiye de çok önemli görevler düştüğünü şu sözlerle anlattı:

“Normalde artık tarım ilaçlarının devri kapanıyor. Gelişmiş olan ülkelerde tarım ilacı son çare olarak kullanılır. Ama Türkiye’de hala ilk çare olarak kullanılıyor. Tarım ilacı alternatifleri kullanılması gerekiyor. Bunların başında da biyolojik mücadele geliyor. Biz Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi olarak Teknokent ile işbirliği yaptık. Günde 50 milyon faydalı böcek üretiyoruz. Bu faydalı böcekleri üreticilere dağıtıyoruz. Üreticiler bunu kullanarak tarım ilaçlarını yüzde 50 azalttılar. Bu ne demek. Çevre daha temiz kalacak, insanlar daha az zehirlenecek, yurt dışına sattığımız ürünler artık geri dönmeyecek. Dolayısıyla çevreye, biyolojik çeşitliliğe, insan sağlığına önem vermek için üreticiler de tarım ilaçları alternatiflerini kullanacaklar, biyolojik mücadeleyi kullanacaklar, kültürel önlemleri kullanacaklar. Üreticimizin kazanması için tüketicimizin de sağlıklı yaşaması için gıda güvenliği çok önemli.”