* İsrail’in Gazze’ye yönelik mevcut savaşı, dördüncü ölümcül ayına girmek üzereyken, Filistinlilerin ve İsraillilerin yanı sıra Arap dünyası, daha geniş Orta Doğu ve genel olarak dünyanın hayatlarına vahim bir gölge düşürdü. 

* Elbette, 7 Ekim 2023 öncesi dönemde bölgede hüküm süren durum (İsrail’in katıksız kibri ve Filistinlileri ve onların haklarını açıkça göz ardı etmesi) tüm niyet ve amaçlar açısından dizginsiz şiddetle sonuçlandı. 

TÜHA / TÜRKUAZ İnternational News Agency

Araştırma ve Analiz Direktörü Profesör İmad K. HARB, “Gazze Savaşına Rağmen Normalleşme Sürüyor” başlıklı bir yazı kaleme aldı.

İsrail’in ölüm makinesi Filistinlilerin canına kast etmeye devam ediyor (şu ana kadar yaklaşık 23.000 kişi öldü ve 59.000’den fazla kişi yaralandı) ve Birleşmiş Milletler’e göre Gazze Şeridi’ni “yaşanmaz” hale getirmeye devam ediyor. Gazze nüfusunun ezici çoğunluğunu oluşturan neredeyse  iki milyon insan, İsrail bombardımanı ve bölgedeki tüm evlerin yaklaşık yüzde 70’inin ve tüm binaların yarısından fazlasının yıkılması veya hasar görmesi nedeniyle artık yerinden edildi .

Ancak yine de 2020’de İsrail ile ilişkilerini İbrahim Anlaşması aracılığıyla normalleştiren Arap ülkeleri (Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn ve Fas), sözde tek yolun bu olduğu için Siyonist devletle normalleşme anlaşmalarına bağlı kalmakta ısrar ediyorlar. Ortadoğu bölgesine barışı getirmek. Onlara göre, anlaşmaları iptal etmek ve İsrail’i tanımayı askıya almak savunulamaz ve apartheid rejimine rağmen İsrail’le ilişkileri başlatma konusundaki orijinal gerekçelerinin yanlış yönlendirildiğinin sinyalini verebilir. Gerçekten de, Gazze’de devam eden katliam ve İsrailli politikacıların Gazzelileri mülksüzleştirme ve yerinden etme yönündeki açık tehditleri karşısında, normalleştiriciler, görünüşte Filistinlilerin başına ne gelirse gelsin, onların barış içinde ve bağımsız bir devlet içinde yaşama haklarına bakılmaksızın kararlarına bağlı kalıyorlar. .

BAE: En Kararlı Normalleştirici

Trump yönetiminin bölge çapında barış ve ekonomik refah vaadinden yola çıkarak kendi çıkarlarını geliştirmeyi amaçlayan Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn, Eylül 2020’de hevesli ve coşkulu bir şekilde Abraham Anlaşmalarını imzaladı ve İsrail ile açık diplomatik ilişkiler kurdu. 

Fas, Trump yönetiminin krallığın Batı Sahra üzerindeki egemenliğini tanımasının ardından aynı yılın Aralık ayında aynı şeyi yaptı . İmzacıların en kararlılarından biri olan BAE, İsrail ile çoğunlukla ekonomik anlamda normalleşme gördü; İki ülke arasındaki ikili ticaret 2020 ile 2023 yılları arasında 6 milyar doları buldu .

Bahreyn, normalleşmeyi ulusal güvenliğine bir destek ve İran’a karşı bir savunma olarak değerlendirdi. Fas, barış anlaşmasını 2023’te İsrail’i Batı Sahra üzerindeki tartışmalı egemenliğini tanımaya ikna etmek için kullandı.

Bugün her üç ülke de, Gazze’de ateşkes sağlanması, sivillerin korunması ve uluslararası hukuka saygı gösterilmesi konusunda gerekli basmakalıp sözlerle normalleşmeye bağlılıklarını gerekçelendirme ihtiyacı duyuyor.

Bugün her üç ülke de normalleşmeye bağlılıklarını gerekçelendirme ihtiyacı duyuyor.

BAE liderleri İsrail ile normalleşmenin doğru karar olduğuna inandıklarını ifade etmeye devam ediyor. Ocak 2024’te, Gazze savaşının başlamasından yaklaşık üç ay sonra, Emirlik diplomatik danışmanı Anwar Gargash, ülkesi Gazze’deki koşulları hafifletmeye çalışırken “BAE stratejik bir karar aldı ve stratejik kararlar uzun sürüyor” dedi.  Arap dünyasının İsrail’le yüzleşmesinin başarılı olmadığını da sözlerine ekledi. Ancak stratejik kararlarla ilgili gerçekler, BAE’nin artık Filistinlilerle dayanışmaya veya onların haklarını elde etmelerine yardımcı olmaya bağlı olmadığına karar verdikten sonra ilişkileri normalleştirmeyi seçtiği gerçeğini ortadan kaldırmıyor.

Hamas’ın 7 Ekim saldırısından haftalar önce Gargash, Filistinlileri ülkesinin desteğiyle “hiçbir şey” yapmamakla suçladı ve başarısızlığın BAE’yi İsrail ile ilişkileri normalleştırmeye teşvik rttiğini belirtti.

Gargash, Filistinlileri suçlayarak, Filistinlilerin İsrail karşısında zayıf olduğu gerçeğini ve ikisi arasındaki güç dengesizliğini, ABD’nin İsrail lehine önyargısını ve Arap dünyasının Filistinlileri genel olarak terk ettiğini görmezden geldi.

BAE, Hamas’ın 8 Ekim’de İsrail’e yönelik saldırısını derhal kınayan birkaç Arap ülkesi arasında yer aldı ve bunu “ciddi ve ciddi bir gerilim” olarak nitelendirdi.Birkaç gün sonra, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde Rusya’nın bir kararına ilişkin yapılan oylama sırasında, BAE Daimi Temsilcisi Lana Nusseibeh, bir yandan Hamas’ı kınarken, bir yandan da uluslararası toplumu Filistin hakları meselesini ele almaya çağırmaya kararlıydı. Nusseibeh, Hamas’ın “Filistin halkını veya Gazze halkını temsil etmediğini” belirtti ve daha geniş bir bölgesel çatışma olasılığına karşı uyarıda bulundu.

Hamas’ın ilk saldırısını kınamak ve örgütün Filistin halkını temsil etmediğini dünyaya hatırlatmak, onu BAE liderlerinin nefret ettiği Müslüman Kardeşler’in bir kolu ve Gazze’nin yöneticisi olarak gayri meşrulaştırma girişiminin iki koludur. 2011 Arap Baharı’nın başlamasının ardından BAE, Arap dünyasında önde gelen karşı-devrimci güç haline geldi ve Abu Dabi’nin otoriter rejimlerin çöküşünden faydalandığına inandığı İslamcı partileri istikrarsızlaştırmak ve yenmek için çok çalıştı. Dolayısıyla Hamas’a karşı çıkmak BAE’nin İslamcı güçlerle mücadele gündeminin bir parçası. Ayrıca BAE’nin, esas olarak Biden yönetiminin öncülüğünde mevcut savaşın ‘ertesi gün’ hakkındaki tartışmalarda ‘yarışta atı’ olabilir. 1990’larda Filistin Yönetimi’nin Gazze’deki Önleyici Güvenlik gücüne komuta eden Muhammed Dahlan, şu anda BAE’de sürgünde yaşıyor ve Başkan Muhammed bin Zayed’in danışmanı olarak çalışıyor,  İsrail ile ilişkilerin korunması BAE’nin Filistin meselelerini etkilemesine yardımcı oluyor. (devam edecek-Bahreyn: İpte Yürümek)

Bu yayında ifade edilen görüşler yazara aittir. Arab Center Washington DC’nin, ve  TÜRKUAZ Uluslararası Haber Ajansı (TÜHA)’nın görüşünü yansıtmayabilir.

***

Yazar hakkında

Imad K. Harb

Araştırma ve Analiz Direktörü, Arap Merkezi Washington DC

Imad K. Harb, Washington DC Arap Merkezi’nde Araştırma ve Analiz Direktörüdür. Bir araştırma ve danışmanlık firması olan Quest for Middle East Analysis’in Kurucusu ve Direktörüdür. Daha önce Georgetown Üniversitesi Çağdaş Arap Çalışmaları Merkezi’nde Orta Doğu Çalışmaları alanında Yardımcı Profesör olarak çalışmıştır. Ayrıca Abu Dabi’de BAE merkezli Emirates Stratejik Araştırmalar ve Araştırma Merkezi’nde Kıdemli Analist olarak görev yaptı ve Utah Üniversitesi ile San Francisco Eyalet Üniversitesi’nde siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler dersleri verdi. Ayrıca Amerika Birleşik Devletleri Barış Enstitüsü’nde Kıdemli Program Sorumlusu olarak çalıştı. Harb, sivil-asker ilişkileri, bölgesel politika ve Orta Doğu/Kuzey Afrika ve Basra Körfezi’ndeki ABD politikası dahil olmak üzere çeşitli konularda yazıyor ve yayınlıyor ve John Bruni ile birlikte Yurtiçi ve Bölgesel Zorluklar ABD’nin ortak yazarıdır. -İran İlişkileri (Emirates Stratejik Araştırmalar ve Araştırma Merkezi, 2015). Zeina Azzam ile birlikte The Arab World Beyond Conflict (ACW, 2019) kitabının ortak editörüdür. Harb, Utah Üniversitesi’nden siyaset bilimi alanında doktora derecesi aldı.