Dağlık Karabağ’da çatışmalar neden durmadı?

TÜHA HABER / Azerbaycan ile Ermenistan arasında Dağlık Karabağ toprakları üzerindeki anlaşmazlık sebebiyle 27 Eylül’de başlayan ve iki hafta boyunca tüm şiddetiyle bölgeyi sarsan ve uluslararası toplumu tedirgin eden çatışmaların nihayet Rusya’nın öncülüğünde 11 Ekim’de ilan edilen ateşkesle sona ereceği düşünülüyordu.

Ancak beklenen olmadı, bölgeden gelen ilk haberler 12 saat sürmesi planlanan ateşkesin pek de uzun ömürlü olmayacağına işaret etti. Taraflar da varılan ateşkes anlaşmasının ihlal edildiğini doğruladı. Bölgeye giden basın mensupları ve diğer gözlemciler de her iki tarafta can ve mal kaybı yaşandığını, karşılıklı güvensizliğin sürdüğünü bildiriyor.

Dağlık Karabağ’da yaşanan gelişmeleri Euronews Türkçe’ye değerlendiren Giresun Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Göktürk Tüysüzoğlu, Moskova’nın, 12 saatlik ateşkes hamlesiyle, eğer isterse daha uzun ömürlü bir ateşkes yapılmasını sağlayabileceğini ve hatta Azerbaycan’ı durdurarak durumu eski haline çevirebileceğini öncelikle Ermenistan’a sonra da tüm dünyaya göstermeye çalıştığını belirtiyor.

Tüysüzoğlu’na göre Rusya’nın istediği koşulsuz şartsız kendi kontrolünde olacak bir Erivan. Bu nedenle Moskova, özellikle Ermenistan’daki Paşinyan yönetimine ‘istediğimi vermezsen kriz daha da tırmanacak’ mesajını iletiyor.

“Moskova Erivan’dan henüz istediğini alamadı”

Tüysüzoğlu, Moskova’nın henüz Ermenistan’dan istediğini aldığını gösterecek herhangi bir siyasal değişiklik ya da bürokratik atama ve özellikle de eski devlet başkanı Koçaryan ile taraftarlarının yargıdaki davalarına ilişkin bir adım atılmadığının ya da en azından basına yansımadığının altını çiziyor:

“Rusya için bu adımları görmek çok önemli. Ateşkes masasına oturmadan önce ve sonra bu hususta görüşmeler devam etmiş ve Moskova Paşinyan’dan bir söz ya da yatıştırıcı bir tavır görmüş olmalı. Fakat Rusya’nın ateşkesin arkasında çok net açıklamalar ile durmuyor oluşu esasen Paşinyan’ın hamlelerini ve kendisine verdiği muhtemel sözleri yerine getirip getirmeyeceğini görmek istemesi ile ilgili olduğunu düşünüyorum”.

Ermenistan Rusya için neden önemli?

Rusya’nın Güney Kafkasya’daki en önemli askeri üsleri Ermenistan’ın başkenti Erivan ve Gümrü kentinde bulunuyor. Ayrıca Ermenistan, Kolektif Güvenlik Örgütü ile Avrasya Ekonomik Birliği’ne üye tek Güney Kafkas ülkesi.

Ermenistan’ın, Batılı ülkelerde, özellikle ABD ve Fransa’da güçlü bir diasporası olmasına karşın, Batı’dan daha çok Rusya’ya bağımlı olmasının en önemli nedeni ise, Dağlık Karabağ ve çevresinde süren işgale Rusya’nın verdiği askeri ve siyasal destek.

Ne var ki, Rusya’nın, Batı’ya daha yakın duran Nikol Pashinyan’ın iktidarını sonlandırabilmek ya da onu zor duruma düşürebilmek adına Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ ve çevresindeki toprakları geri alarak işgali sonlandırmasına izin vermesi, Tüysüzoğlu’na göre Ermeni toplumunun Rusya’ya olan bakış açısı da tamamen olumsuz bir yönde değiştirebilir ve genel itibarıyla güvenlik garantisi olarak görülen Moskova ‘güvenilmez’ bir aktöre dönüştürebilir.

Bu da Rusya’nın Ermenistan’daki siyasal etkinliğini ve hatta buradaki askeri üslerini kaybetme riskini de beraberinde getirebilir.

[TÜHA Haber Ajansı, 16 Ekim 2020]