Corona’ya Karşı Hidroksiklorokin Kullanımı Neden Tartışma Yarattı?

TÜHA HABER / ABD Başkanı Donald Trump sıtma, romatizma ve lupus hastalıklarının tedavisinde kullanılan ancak Corona virüsüne karşı etkili olduğu henüz bilimsel verilerle kesin olarak kanıtlanmamış “hidroksiklorokin” ilacını öne çıkarıyor.

Ancak Amerikan Tıp Derneği Başkanı Patrice Harris, ilacın küçümsenemeyecek kadar ciddi yan etkileri olduğu konusunda uyarıda bulunarak “Ben şahsen kapsamlı bilimsel araştırmayla etkisi ve güvenli olup olmadığı kanıtlanana kadar bu ilacı Corona hastasına yazmam” diyor.

Peki ilacın Corona hastaları üzerindeki etkilerinin araştırıldığı farklı ülkelerde yürütülen bilimsel çalışmalar ne diyor? Araştırmalara ilişkin uzmanların dile getirdiği soru işaretlerinin sebebi ne? Uzmanlar ilacın hangi yan etkilerinden endişeli?

ABD’de ilacın Corona hastalarında kullanılması nasıl gündeme geldi?

ABD’de muhafazakar medya kuruluşu Fox News, 16 Mart’ta ilacın etkili olduğunu iddia eden kapsamı dar bir araştırmayla ilgili yayın yapmış, yayına katılan bir konuk da bulguların bu ilacın virüsü vücuttan tamamen temizleyebileceğini gösterdiğini iddia etmişti. 3 gün sonra da Başkan Trump ilacı ilk kez gündeme getirdi.

Söz konusu ilacın Corona hastalarında kullanılması, hafta sonu Beyaz Saray’da Başkan Trump’ın ticaret danışmanı Peter Navarro ve ABD Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü Direktörü Dr. Anthony Fauci arasında hararetli tartışmaya neden olmuştu.

Dr. Fauci hidroksiklorokine ilişkin çalışmaların, ilacın Corona hastalarındaki etkisi konusunda sadece sınırlı bulgu sağladığı konusunda uyarıda bulunmuştu. ABD basınındaki haberlerde, Beyaz Saray’daki toplantıya elinde bir dosya ile geldiği belirtilen Navarro ise ilacın Corona hastalarındaki etkisi konusunda yeterli bilimsel veri olduğunu savundu, aksini söyleyen Dr. Fauci’ye de kendisinin de sosyal bilimci olduğunu ve istatistik bildiğini söyleyerek itiraz etti.

ABD’de ilacın kullanılmasını teşvik eden isimlerden biri de Başkan Trump’ın avukatı Rudy Giuliani. Verdiği röportajlarda ilacın kullanılmasını savunan Giuliani, yaptığı podcast yayınlarında da ilacın etkili olduğunu iddia eden uzmanları konuk almıştı. Başkan Trump’ın oğlu Donald Trump Jr. da geçtiğimiz 3 Nisan’da ilacın olası başarısına değinen bir makalenin linkini paylaşmıştı.

İlacın Corona hastalarındaki etkisine ilişkin araştırmalar ne diyor?

İlaç 1940’lardan bu yana sıtma hastalığının hem tedavisi hem de engellenmesinde, romatizma ve lupus hastalıklarının da sadece tedavisinde kullanılıyor. Bu ilaç “Plaquenil” adı altında da satılıyor. İlacın Corona virüsünün hücreye tutunmasını zorlaştırdığı belirtiliyor. Ancak ilacın etkisine ilişkin yapılan ilk araştırmalarda çelişkili bulgulara rastlandı.

Bir laboratuvar araştırmasına göre, ilaç virüsün hücrelere girmesini zorlaştırdı. 11 hasta üzerinde yapılan bir başka araştırmada ise ilacın hastaların iyileşme hızında olumlu bir etki sağlamadığı gözlemlendi. Şu anda ilacın etkisine ilişkin daha kapsamlı çalışmalar yürütülüyor.

Çin’de yayımlanan bir araştırmada, ilacın 10 ayrı hastanede tedavi gören 100’den fazla hastada etkili olduğu iddia edildi. Ancak bu hastaların enfeksiyon düzeyinin farklı olduğu, farklı sürelerde farklı dozlar uygulandığı belirtildi. Bu araştırmada ilacın verilmediği bir kontrol grubuna yer verilmedi.

Bir diğer araştırmada hidroksiklorokinin kullanıldığı 31 hastada öksürük, nefes darlığı ve ateş gibi semptomların, ilacı kullanmayan 31 hastaya kıyasla daha çabuk geçtiği iddia edildi. Ancak araştırmada kontrol grubunda bu belirtilerin görüldüğü daha az sayıda hastanın olması, araştırma konusunda soru işaretlerini beraberinde getirdi. Bu araştırmanın sonuçları sadece internette paylaşıldı, herhangi bir bilimsel dergide yayımlanmadı.

Fransa’da yapılan bir araştırmada ise hidroksiklorokinin kullanıldığı 26 hastanın bazıları, araştırmanın nihai raporuna dahil edilmedi. İlacı kullanan bu hastaların üçünün durumu ağırlaşmış ve yoğun bakıma kaldırılmış, biri Corona virüsü testinin negatif çıkmasından bir gün sonra hayatını kaybetmiş, biri de kusma şikayetinin ardından ilacı bırakmıştı. Araştırmayı yayımlayan Uluslararası Antimikrobiyal Kemoterapi Derneği’nin başkanı ise raporun derneğin standartlarını karşılamadığını yazmış, araştırmada kullanılan metotla ilgili kaygıları olduğunu ifade etmişti.

İlacın hangi yan etkileri bulunuyor?

Plaquenil’in prospektüsünde yaygın yan etkiler arasında baş ağrısı, baş dönmesi, kulakta çınlama, mide bulantısı, istifra, mide ağrısı, sinirlilik hali, ruh halinde değişim, deride tahriş, kaşıntı ve saç kaybı sayılıyor.

Ancak doktora haber vermeyi gerektiren daha ciddi yan etkileri de prospektüste yer alıyor. İlacın düşük tansiyona, göğüs ağrısına, bayılmaya, zayıf nabza ya da çarpıntıya, kalp ritmi bozukluklarına, kas zayıflığına, uyuşma ya da karıncalanmaya, kan şekerinin düşmesine ve düşük kan sayımına neden olabileceği belirtiliyor.

Uzmanlar ilacın bilimsel deney kapsamı dışında kullanılmasının, ilacın bu yan etkilerinin takip edilememesi ya da sorun yaşandığında hızlı bir şekilde müdahale edilememesi risklerini beraberinde getirdiği konusunda uyarıda bulunuyor.

[TÜHA Haber Ajansı, 08 Nisan 2020]