Çin, Rusya’ya askeri yardım sağlayabilir mi? Uzmanlar ne diyor?

WASHINGTON – TÜHA HABER / Amerika Birleşik Devletleri, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşla ilgili Çin’den askeri destek istediğini öne sürüyor. Hem Moskova hem Pekin yönetimi iddiaları yalanladı. Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü de bunu bir ‘dezenformasyon’ faaliyeti olarak tanımladı.

Buna rağmen Çin’in kısa bir süre önce “en önemli stratejik ortağı” olarak tanımladığı Moskova için ne kadar ileri gidebileceği merak konusu.

Rusya Devlet Başkanı Putin, Çin Devlet Başkanı Şi tarafından resmi törenle karşılandı. 

ABD ne demişti?

Rusya’nın Çin’den askeri destek istediği raporlarının ardından isminin açıklanmasını istemeyen Amerikalı yetkililer, Washington’un Çin’in Rusya’ya Ukrayna’daki savaş için askeri destek ve batılı ülkelerin yaptırımlarının etkisini azaltmak için finansal destek vermeye hazır olduğu yönünde mesaj gönderdiğini tespit ettiğini açıklamıştı.

Pazartesi günü Roma’da yapılan bir toplantıda Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan her ne kadar Kremlin iddiaları yalanlasa da Çin’in kıdemli dış politika danışmanı Yang Cieçi’yi böyle bir destek vermemeleri konusunda uyarmıştı.

Pekin yönetiminin diyalog ve ulusal toprak bütünlüğüne saygı duyma çağrılarına rağmen Rus işgalini doğrudan eleştirmemesi nedeniyle ABD, Çin’in niyeti konusunda temkinli.

Çin’in katkısı ne olabilir?

Uzmanlar Çin’in katkısının savaş uçağı ya da tank gibi büyük araçlar yerine kurşun veya yiyecek gibi küçük destekler olma ihtimalini daha yüksek buluyor.

Eski bir ABD savunma bakanlığı çalışanı olan Singapur Lee Kuan Yew Kamu Yönetimi Okulu’ndan Drew Thompson, Çin’in “büyük ihtimalle uluslararası yaptırımlara maruz kalmamak için Rusya’ya yüksek profilli, yüksek maliyetli silah satışından” kaçınacağının belirtti.

Thompson’a göre Pekin daha çok yedek parça, gıda, mermi ve çift kullanımlı araç ve gereçler sağlayarak uluslararası tepkiden kaçınmaya çalışacak.

Örneğin Rus helikopterleri yerden atılan ısı güdümlü Stinger gibi füzeleri savuşturmak için ısı fişekleri kullandığını vurgulayan Thompson, eğer Rus sistemleri ile uyumlularsa Çin’in bu fişeklerden tedarik edebileceğini söylüyor. Thompson ayrıca Çin’in gözetleme bilgisi ve istihbarat paylaşımında bulunabileceğini de belirtti.

Avustralya Lowy Enstitüsü Uluslararası Güvenlik Programından Sam Roggeveen ise, Rusya’nın kısa sürede Çin ekipman ve mühimmatını kendi sistemine entegre etmesinin mümkün olmadığını belirterek desteğin asker karavanası gibi temel şeylerle sınırlı olacağını vurguladı.

Çin buna girişir mi?

Her ne kadar imkansız olmasa da hem Çinli hem de Çinli olmayan uzmanlar bunun ihtimal dışı olması için bir çok neden sunuyor. Bunların ilki kötü bir imaj çizmesi.

Pekin Renmin Üniversitesi’nden Shi Yinhong “Çin’in sağladığı desteğin Ukrayna’da kullanılmaması için elinden geleni yapacaktır,” ifadelerini kullanarak Çin’in “Rusya’nın Ukrayna’daki operasyonuna destek sağlaması için” bir saik bulunmadığını vurguladı.

Roggeveen de Çin’in Moskova’ya destek vermesinde bir avantaj olmadığını aksine zayıflamış bir Rusya’nın Çin’in ekonomik ve stratejik çıkarları için daha iyi olduğunu belirtti.

Şangay Siyaset Bilimi ve Hukuk Üniversitesi Avrupa ve Asya Çalışmaları Enstitüsü Direktörü Li Xin de “Rusya’nın Ukrayna’daki askeri operasyonu doğal olarak bir işgale dönüştü e Çin asla bir ülkeye başka egemen bir ülkeye saldırması için silah temin etmeyecektir. Bu uluslararası hukuka aykırıdır,” ifadelerini kullandı.