Birleşmiş Milletler çatısı altında oluşturulan Kayıp ve Zarar Fonu’ndan (FRLD), 250 milyon dolarlık ilk destek…
TÜHA / TÜRKUAZ İnternational News Agency
NEW YORK, 29 NİSAN 2025 – Birleşmiş Milletler çatısı altında oluşturulan Kayıp ve Zarar Fonu (FRLD), iklim felaketlerinden etkilenen gelişmekte olan ülkeleri desteklemek amacıyla 2026 sonuna kadar 250 milyon dolarlık bir bütçeyle ilk destek sürecini başlatıyor. Barbados’ta gerçekleşen toplantıların ardından fonun yönetim kurulu, başlangıç aşamasında izlenecek stratejiyi belirledi. “Barbados Uygulama Yöntemleri (Barbados Implementation Modalities – BIM)” adı verilen bu ilk fazda, topluluk düzeyinde müdahaleler yerine, ulusal iklim felaketlerine müdahale kapasitesinin güçlendirilmesine odaklanılacak. Bu yaklaşım, daha yerel temelli müdahaleler isteyen aktivistlerin eleştirilerine rağmen kabul edildi. Fon kapsamında gelişmekte olan ülkeler, 5 ila 20 milyon dolar arasında değişen hibeler için başvuru yapabilecek. Ayrıca, afet durumlarında geçici barınma gibi acil müdahaleler için doğrudan bütçe desteği de sağlanabilecek.
En kırılgan ülkelere öncelik
Toplantının en çok tartışılan konularından biri, fonun dağıtımında hangi ülkelerin önceliklendirileceğiydi. Alınan kararla, küçük ada devletleri ve en az gelişmiş ülkeler, başlangıç döneminde fonun en az yüzde 50’sini alacak. Gelişmiş ülkeler bu oranı “asgari sınır” olarak belirlemek isterken, gelişmekte olan ülkelerin çoğu bu hedefin bağlayıcı olmamasını savundu. Nihai karar ise, oy birliğiyle değil, uzlaşıyla alındı. Fon yönetim kurulu eş başkanı Richard Sherman, toplantının ardından yaptığı açıklamada, “Zor ve çok tarafl ı müzakereler yaşandı, ancak bu sonuç çok tarafl ı iş birliğinin hala mümkün olduğunu gösteriyor” dedi.
Diğer fonlarla iş birliği ve hibe mekanizması
Bir diğer tartışmalı başlık, FRLD’nin, Yeşil İklim Fonu (GCF) gibi diğer çok tarafl ı fonlarla nasıl çalışacağıydı. Yönetim kurulu, başlangıç aşamasında diğer kuruluşlarla iş birliği yapılabileceğini kabul etti ve Sekretarya’ya bu konuda bir öneri geliştirme görevi verdi. Finansal araçlar konusunda ise net bir sınırlama getirildi: Fon, sadece hibe sağlayacak. Ancak alıcı ülkeler bu hibeleri, isterlerse özel sektör finansmanıyla birleştirebilecek.
Fon açığı sürüyor
Fonun elindeki kaynak, iklim krizinin yol açtığı tahribatı telafi etmeye yetmiyor. 768 milyon dolar vaat edilmiş olmasına rağmen, bugüne kadar yalnızca 321 milyon dolar fiilen fona aktarılmış durumda. STK ağı olan Loss and Damage Collaboration’a göre, gelişmekte olan ülkelerin yıllık kayıp ve zarar ihtiyaçları yaklaşık 400 milyar dolara ulaşıyor. Fonun genel direktörü, Senegalli bankacı Ibrahima Cheikh Diong, 2025 sonuna kadar fonun kaynaklarını artırmaya yönelik bir strateji sunacaklarını açıklamış durumda.
Sınırlı kaynakla büyük adım, ama yeterli değil
Sivil toplum temsilcileri, fonun ilk adımını olumlu ama yetersiz bir gelişme olarak değerlendiriyor. Hindistan merkezli Satat Sampada İklim Vakfı kurucu direktörü Harjeet Singh, bu süreci “gecikmiş ama gerekli bir adım” olarak nitelendirirken, “destek yalnızca ulaşmalı değil, etkilenen topluluklara doğrudan karar hakkı da verilmelidir” diyerek uyarıda bulundu.
Barbados Başbakanı Mia Mottley
Mottley’den fosil yakıt CEO’larına sert mesaj:
“Eğer Mars’ta ya da Pluto’da yaşanabilir bir planları yoksa bu krizden onlar da nasibini alacak”
Toplantıda söz alan Barbados Başbakanı Mia Mottley, iklim eylemi için “alışılmışın dışında düşünmeye” ihtiyaç olduğunu vurguladı. Mottley, iklim finansmanı sağlamak için uçuşlardan, deniz taşımacılığından ve fosil yakıt üretiminden alınacak küresel vergileri gündeme getirdi. Barbados, bu tür vergileri ele alan Küresel Dayanışma Vergileri Görev Gücü’ne Fransa ve Kenya ile birlikte eş başkanlık yapıyor. Mottley, ayrıca petrol ve doğalgaz şirketlerinin CEO’larına doğrudan çağrıda bulunarak, iklim çözümüne maddi katkı sunmaları gerektiğini söyledi: “Eğer Mars’ta ya da Pluto’da yaşanabilir bir planları yoksa — ki şu an görünürde böyle bir şey yok — bu krizden onlar da nasibini alacak.” Ancak iklim finansmanı için önerilen denizcilik vergisi, geçtiğimiz hafta önemli bir darbe aldı. Hükümetler, kirletici gemi sahiplerine kesilecek cezaların, sektör dışı alanlarda kullanılamayacağını karara bağladı.
Yorumlar
Benzer Konular
TÜHA HABER / Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Ermenistan’a ait Su-25 savaş uçağının imha edildiğini açıkladı. Bakanlıktan yapılan açıklamada, söz konusu uçağın, Cebrail istikametinde Azerbaycan mevzilerine hava saldırıları düzenlemeye çalıştığı kaydedildi. Su-25 tipi uçağın, Azerbaycan ordusuna ait hava savunma sistemlerince imha edildiği belirtildi.
TÜHA HABER / ABD güçlerinin Afganistan’dan çekilmesinin ardından Taleban ve ABD heyetleri ilk kez biraraya geldi. İki taraftan gelen açıklamalarda, Katar’ın başkenti Doha’daki görüşmeler “olumlu, samimi ve profesyonel” olarak nitelendi. Taleban Sözcüsü Süheyl Şahin, toplantıdan sonra yaptığı açıklamada, “İlgili tüm konularda detaylı görüşmeler yapıldı. Diplomatik ilişkileri geliştirmek için çaba...
Biden yönetimi, İsrail hükümetine bir mektup göndererek önümüzdeki 30 gün içinde Gazze’deki insani durumun iyileştirilmesi için harekete geçmediği takdirde ABD’nin yabancı askeri yardımları düzenleyen yasalarını ihlal etme riskiyle karşı karşıya kalacağını belirtti. TÜHA / TÜRKUAZ İnternational News Agency ABD yasalarına ve Başkan Biden tarafından Şubat ayında imzalanan ulusal güvenlik memoramdumuna göre,...
TÜHA HABER / ABD’de George Floyd protestolarının önüne geçmek için uygulanan sokağa çıkma yasağına rağmen birçok kentte gösteriler devam etti. Bazı kentlerde polis ve askerler de diz çökerek protestocularla dayanışma gösterdi. (TÜHA) Türkuaz Haber Ajansı’nın Deutsche Welle Türkçe’ye (DW) dayandırdığı habere göre, ABD’de George Floyd’un polis tarafından öldürülmesinin ardından düzenlenen...
İran ve Rusya’dan üst düzey yetkililer, ilişkilerin güçlendirilmesi, Orta Doğu’daki çatışmalar ve uluslararası güçlerle mücadele konuları kapsamında Tahran’da bir araya geldi. Bu haberin orjinalinin yayınlandığı dil İngilizce TÜHA / TÜRKUAZ İnternational News Agency Gazeteci* Angela SKUJİNS’in haberine göre, Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Sergey Şoygu, Orta Doğu’da gerilimin tırmandığı bir dönemde İran’ın...
* Türkiye’ye gerçekleştirilen bu ziyaret, yalnızca “dini nezaket” çerçevesinde okunacak basit bir program değil. Uzmanlara göre Papa’nın adımları, tarih boyunca Anadolu’yu Hristiyan dünyasının kayıp mirası olarak gören çevrelerin sembolik hamleleriyle örtüşüyor. * Diplomatik nezaketiyle karşılanan bu tur, kimi gözlemcilere göre Türkiye’nin egemenlik hassasiyetlerini sınayan ve Batı’nın tarihsel iddialarını yeniden canlandıran...