Birleşmiş Milletler çatısı altında oluşturulan Kayıp ve Zarar Fonu’ndan (FRLD), 250 milyon dolarlık ilk destek…
TÜHA / TÜRKUAZ İnternational News Agency
NEW YORK, 29 NİSAN 2025 – Birleşmiş Milletler çatısı altında oluşturulan Kayıp ve Zarar Fonu (FRLD), iklim felaketlerinden etkilenen gelişmekte olan ülkeleri desteklemek amacıyla 2026 sonuna kadar 250 milyon dolarlık bir bütçeyle ilk destek sürecini başlatıyor. Barbados’ta gerçekleşen toplantıların ardından fonun yönetim kurulu, başlangıç aşamasında izlenecek stratejiyi belirledi. “Barbados Uygulama Yöntemleri (Barbados Implementation Modalities – BIM)” adı verilen bu ilk fazda, topluluk düzeyinde müdahaleler yerine, ulusal iklim felaketlerine müdahale kapasitesinin güçlendirilmesine odaklanılacak. Bu yaklaşım, daha yerel temelli müdahaleler isteyen aktivistlerin eleştirilerine rağmen kabul edildi. Fon kapsamında gelişmekte olan ülkeler, 5 ila 20 milyon dolar arasında değişen hibeler için başvuru yapabilecek. Ayrıca, afet durumlarında geçici barınma gibi acil müdahaleler için doğrudan bütçe desteği de sağlanabilecek.
En kırılgan ülkelere öncelik
Toplantının en çok tartışılan konularından biri, fonun dağıtımında hangi ülkelerin önceliklendirileceğiydi. Alınan kararla, küçük ada devletleri ve en az gelişmiş ülkeler, başlangıç döneminde fonun en az yüzde 50’sini alacak. Gelişmiş ülkeler bu oranı “asgari sınır” olarak belirlemek isterken, gelişmekte olan ülkelerin çoğu bu hedefin bağlayıcı olmamasını savundu. Nihai karar ise, oy birliğiyle değil, uzlaşıyla alındı. Fon yönetim kurulu eş başkanı Richard Sherman, toplantının ardından yaptığı açıklamada, “Zor ve çok tarafl ı müzakereler yaşandı, ancak bu sonuç çok tarafl ı iş birliğinin hala mümkün olduğunu gösteriyor” dedi.
Diğer fonlarla iş birliği ve hibe mekanizması
Bir diğer tartışmalı başlık, FRLD’nin, Yeşil İklim Fonu (GCF) gibi diğer çok tarafl ı fonlarla nasıl çalışacağıydı. Yönetim kurulu, başlangıç aşamasında diğer kuruluşlarla iş birliği yapılabileceğini kabul etti ve Sekretarya’ya bu konuda bir öneri geliştirme görevi verdi. Finansal araçlar konusunda ise net bir sınırlama getirildi: Fon, sadece hibe sağlayacak. Ancak alıcı ülkeler bu hibeleri, isterlerse özel sektör finansmanıyla birleştirebilecek.
Fon açığı sürüyor
Fonun elindeki kaynak, iklim krizinin yol açtığı tahribatı telafi etmeye yetmiyor. 768 milyon dolar vaat edilmiş olmasına rağmen, bugüne kadar yalnızca 321 milyon dolar fiilen fona aktarılmış durumda. STK ağı olan Loss and Damage Collaboration’a göre, gelişmekte olan ülkelerin yıllık kayıp ve zarar ihtiyaçları yaklaşık 400 milyar dolara ulaşıyor. Fonun genel direktörü, Senegalli bankacı Ibrahima Cheikh Diong, 2025 sonuna kadar fonun kaynaklarını artırmaya yönelik bir strateji sunacaklarını açıklamış durumda.
Sınırlı kaynakla büyük adım, ama yeterli değil
Sivil toplum temsilcileri, fonun ilk adımını olumlu ama yetersiz bir gelişme olarak değerlendiriyor. Hindistan merkezli Satat Sampada İklim Vakfı kurucu direktörü Harjeet Singh, bu süreci “gecikmiş ama gerekli bir adım” olarak nitelendirirken, “destek yalnızca ulaşmalı değil, etkilenen topluluklara doğrudan karar hakkı da verilmelidir” diyerek uyarıda bulundu.
Barbados Başbakanı Mia Mottley
Mottley’den fosil yakıt CEO’larına sert mesaj:
“Eğer Mars’ta ya da Pluto’da yaşanabilir bir planları yoksa bu krizden onlar da nasibini alacak”
Toplantıda söz alan Barbados Başbakanı Mia Mottley, iklim eylemi için “alışılmışın dışında düşünmeye” ihtiyaç olduğunu vurguladı. Mottley, iklim finansmanı sağlamak için uçuşlardan, deniz taşımacılığından ve fosil yakıt üretiminden alınacak küresel vergileri gündeme getirdi. Barbados, bu tür vergileri ele alan Küresel Dayanışma Vergileri Görev Gücü’ne Fransa ve Kenya ile birlikte eş başkanlık yapıyor. Mottley, ayrıca petrol ve doğalgaz şirketlerinin CEO’larına doğrudan çağrıda bulunarak, iklim çözümüne maddi katkı sunmaları gerektiğini söyledi: “Eğer Mars’ta ya da Pluto’da yaşanabilir bir planları yoksa — ki şu an görünürde böyle bir şey yok — bu krizden onlar da nasibini alacak.” Ancak iklim finansmanı için önerilen denizcilik vergisi, geçtiğimiz hafta önemli bir darbe aldı. Hükümetler, kirletici gemi sahiplerine kesilecek cezaların, sektör dışı alanlarda kullanılamayacağını karara bağladı.
Yorumlar
Benzer Konular
İSTANBUL – TÜHA HABER / Türkiye son üç yıldır Avrupa’nın en çok atık ithal eden ülkesi. Uzmanlara göre, bu atıkların doğaya verdiği zarar ekonomiye sağladığı yarardan daha fazla. “Türkiye Avrupa’nın plastik çöplüğü değil.” Bu eleştiri, Türkiye’de son zamanlarda sık sık duyuluyor. Nedeni ise Türkiye’ye Avrupa’dan her yıl binlerce ton plastik...
TÜHA HABER / ABD, Almanya’dan asker çekme planını resmen açıkladı. Plana göre yaklaşık 12 bin Amerikan askerinin Almanya’dan ayrılması bekleniyor. Savunma Bakanı Mark Esper, ilk aşama çekilmenin haftalar içinde başlayabileceğini söyledi. ABD Savunma Bakanı Mark Esper, Almanya’daki asker sayısının 36 binden 24 bine indirileceğini açıkladı. 12 bin askerin 5 bin...
TÜHA HABER / İsrail Bakanlar Kurulu’nun Birleşik Arap Emirlikleri’yle normalleşme anlaşmasını onaylamasının ardından İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, Abu Dabi Veliaht Prensi’yle kısa süre içinde biraraya geleceğini açıkladı. Netanyahu, normalleşme anlaşmasının onaylanmasının ardından Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayid El-Nahyan’la bir telefon görüşmesi yaptı. Telefon görüşmesinde iki lider, en kısa...
ANKARA – TÜHA HABER / Kriz bölgeleri ve zamanlarının dengeli ilişkilerine sahip iki ülkesi olarak gösterilen Rusya ve İsrail, Ukrayna savaşı ile birlikte uzun zaman sonra ilişkilerdeki dengeyi kaybetmiş görünüyor. TRT Haber : Selami Kökçam 19’uncu yüzyılın büyük sömürge imparatorlukları ve kurulan sistem dağılmış, bir tarafta SSCB diğer tarafta ise...
TÜHA HABER / ABD, Haitili göçmenlerin sınıdışı etmeyi hızlandırmak amacıyla Teksas eyaletinden Haiti’ye kalkan uçakları arttırıyor. Ancak aynı zamanda binlerce Haitili, 60 gün sonra göçmenlik dairesine başvurmaları taahhüdü karşılığında ABD içinde serbest bırakılıyor. ABD’li yetkililerin, sayıları 14 bin olduğu tahmin edilen ve son günlerde Meksika üzerinden Teksas’taki sınır kasabası Del...
TÜHA HABER / Kudüs’e giden ABD Dışişleri Bakanı Blinken, Gazze’nin yeniden imarı için kapsamlı uluslararası yardım taahhüt etti. Blinken yardımlardan Hamas’ın faydalanmayacağını belirtti. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Dışişleri Bakanı Antony Blinken, İsrail ile Hamas arasındaki çatışmaların ardından geçen cuma günü varılan ateşkesin sürdürülmesi için güçlü destek taahhüdünde bulundu. Kudüs’te İsrail...