enflasyonemeklilikötvdövizakpchpmhp
SON DAKİKA
07:56 İletişim Başkanı Duran: Türkiye, geleceğin enerjisini bugünden inşa ediyor
07:51 Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Göktaş,”Şiddetle mücadelede güçlü bir teknoloji altyapısı oluşturuyoruz”
07:49 Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığından yapay zeka destekli yeni dönem
07:35 Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Suriye Tarım ve Tarım Reformu imza töreninde konuştu…
07:35 Göç İdaresi Başkanlığının yürüttüğü çalışmalar sonucunda, Mobil Göç Noktası araçlarının sayısı bu yıl itibarıyla 375’e çıkarıldı.
07:30 SPD Başkanı Yıldız: Teknik çözümleri biliyoruz; ihtiyacımız olan bilgiyi politikaya, politikayı da uygulamaya dönüştürmektir.
07:24 Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca, Anka Çocuk Destek Programı ile bugüne kadar yaklaşık 20 bin çocuğa destek verildi.
07:16 İstanbul Havalimanı günlük ortalama 1624 uçuşla bir kez daha Avrupa’da birinci, dünyada beşinci en yoğun havalimanı oldu
07:15 Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kudüs Rum Ortadoks Patriğini kabul etti
07:09 Dışişleri’nden Yunanistan’a tepki
07:03 Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu bu hafta 2 kez toplanacak
07:33 Her eylül ayında New York’ta toplanan Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu; 80. Yılda Çatının Altında Derinleşen Çatlaklar
07:25 Milli Eğitim Bakanı Tekin, CNN Türk’te canlı yayınlanan “Hafta Sonu” programında gündeme ilişkin soruları yanıtladı,
00:50 Söke’nin tescillenen “Kulak Çorbası” ilçenin gastronomi mirasına yeni bir değer kazandırdı.
00:21 Süper Lig’de bugün oynanacak Fenerbahçe-Trabzonspor karşılaşmasının başlama saati, A Milli Basketbol Takımı’nın EuroBasket 2025’teki final maçı dolayısıyla saat 19.00’a alındı.
22:04 Bakan Uraloğlu, Tunceli’nin Pertek ilçesindeki Singeç Köprüsü’nde düzenlenen “Karayolları Genel Müdürlüğü Projeleri Toplu Açılış Töreni”nde konuştu…
21:51 Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, yarın Katar’ın başkenti Doha’da yapılacak Dışişleri Bakanları Toplantısı’na iştirak edecek
21:24 Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Cumhuriyet Halk Partisi’ne tepki göstererek, “Muhalefet, karalama siyaseti yapmaya devam ediyor.
19:43 Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Göktaş,”Şiddet önleme faaliyetlerimizi güçlendiriyoruz”…
09:50 Dünyanın en büyük Türk Pazarı’nı Hollanda’da kurarak tarihe geçen Bart Van Kampen hayata veda etti…
TÜMÜNÜ GÖSTER →

Bin Selman’ın Ziyaretinin Türkiye-Suudi İlişkilerine Etkisi

Bin Selman’ın Ziyaretinin Türkiye-Suudi İlişkilerine Etkisi
27.06.2022
A+
A-

Türkiye ile Suudi Arabistan ilişkileri hem Osmanlı döneminde hem de 20. yüzyıl boyunca soğuk ve mesafeli oldu. 2005 yılında merhum Kral Abdullah’ın Türkiye’ye yaptığı ziyaret tarihi bir kırılmayı ifade etmektedir. İkili ilişkiler pek çok alanda hızlı bir şekilde gelişti. Ancak 2011 yılı sonlarında patlak veren Arap isyanları ve devrimlerinden sonra iki ülkenin farklı taraflarda yer alması dolayısıyla ilişkiler gerildi, hatta çatışmacı bir hal…

SETA Dış Politika Direktörü Ataman: Türkiye Trablus'un ele geçirilmesini engelledi

Türkiye ile Suudi Arabistan ilişkileri hem Osmanlı döneminde hem de 20. yüzyıl boyunca soğuk ve mesafeli oldu. 2005 yılında merhum Kral Abdullah’ın Türkiye’ye yaptığı ziyaret tarihi bir kırılmayı ifade etmektedir. İkili ilişkiler pek çok alanda hızlı bir şekilde gelişti. Ancak 2011 yılı sonlarında patlak veren Arap isyanları ve devrimlerinden sonra iki ülkenin farklı taraflarda yer alması dolayısıyla ilişkiler gerildi, hatta çatışmacı bir hal aldı. Türkiye Ortadoğu’daki değişim güçlerine destek verirken, Suudi Arabistan statüko yanlısı aktörlerin yanında durdu. Özellikle 2013 yılında Mısır’da gerçekleşen askeri darbe sonrasında ilişkiler kopma noktasına geldi. 2 Ekim 2018 tarihinde Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’daki Suudi konsolosluğunda öldürülmesinden sonra ikili ilişkiler çatışmacı bir karakter kazandı. Batılı devletlerin de başını Birleşik Arap Emirlikleri ile Suudi Arabistan’ın çektiği statükocu devletlere arka çıkmasıyla Türkiye bir süre bölgede yalnız kaldı. Sadece diğer Körfez ülkelerinin ve statükocu devletlerin dışladığı ve abluka uyguladığı Katar Türkiye’nin yanında yer aldı.

2021 yılının başlarından itibaren bölgede başlayan normalleşme süreci ile birlikte de Ankara-Riyad ilişkilerinde de bir normalleşme teşebbüsü oldu. Farklı düzeylerde yapılan görüşmelerden sonra Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 28-29 Nisan 2022 tarihlerinde Suudi Arabistan’a bir ziyaret gerçekleştirdi. 2017 yılından bu yana ilk kez gerçekleşen lider ziyareti ikili ilişkilerin somut bir normalleşme sürecine girdiğini gösterdi. Muhammed Bin Selman’ın (MBS) 22 Haziran’da Ankara’ya gerçekleştirdiği ziyaret ise ilişkilerin yeniden kurumsal bir zemine oturtulması için fırsat sundu.

Bin Selman’ın bu önemli ziyareti üç farklı bağlamda değerlendirilebilir. İlki, ikili ilişkiler bağlamıdır. Bu bağlamda MBS’nin ziyareti her iki ülkenin de bazı beklentilerinin karşılanmasını sağlayacaktır. Bir kere, Bin Selman’ın Ankara ziyareti her iki ülkenin de ihtiyaç duyduğu bir dönemde gerçekleşti. Birbirini tamamlayan iki ekonomiye sahip olan Ankara ile Riyad’ın ikili ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi yönünde beklentilerinin karşılanması kuvvetle muhtemeldir.

Suudi Arabistan tarafı bakımından ziyareti önemli kılan bazı önemli hususlar vardır:

  1. Bu ziyaret, MBS’nin hem Suudi Arabistan içerisindeki hem de bölgedeki meşruiyet sorununu çözecek önemli bir hamle olmuştur. Hem Suudi Arabistan devleti hem de Ortadoğu bölgesi ciddi bir dönüşümden geçmektedir. Görece yeni bir aktör olan MBS’nin özellikle Kaşıkçı cinayeti sonrası sarsılan imajının düzelmesi için cinayetin işlendiği ülke olan Türkiye ile ilişkilerinin normalleşmesi gerekir.
  2. Türk halkının yeniden umre ziyaretlerine başlaması. Suudi Arabistan umre ziyaretlerinden ciddi bir gelir elde etmektedir. En fazla umrecinin de Türkiye’den geldiği dikkate alındığında Riyad’ın Ankara ile ilişkileri normalleştirmesi beklenir.
  3. Suudi Arabistan’ın NEOM projesi gibi devasa altyapı ve inşaat projelerinin tamamlanmasında, dünya çapında haklı bir tecrübeye sahip olan Türk firmalarından faydalanmak istiyor.
  4. Küresel aktörlere yönelik artan güvensizlik duygusu dolayısıyla Suudi Arabistan Türkiye’nin savunma sanayiine ilgi duymaktadır. Türk silahlarının, özellikle dronlarının, bölgesel çatışma ortamlarında elde ettiği başarı Suudi Arabistan’ın da bunları edinme talebini tetiklemiştir.

MBS ziyaretinin Türkiye bakımından da önemli çıktıları vardır:

  1. Yabancı sermaye girişine ihtiyacı duyan bir ülke olan Türkiye, milyarlarca dolar bütçe fazlası veren Suudi Arabistan sermayesini ülkeye çekmek istemektedir. Böylece ülkedeki ekonomik kırılganlığı ortadan kaldırmayı hedeflemektedir.
  2. Türkiye yeniden Suudi Arabistan pazarını Türk mallarına ve yatırımcılarına açmak istemektedir. İlişkilerin gerildiği dönemde Suudi Arabistan’da Türk mallarına ve iş adamlarına karşı yarı resmi bir ambargo uygulanıyordu. Bu fiili ambargonun kaldırılmasıyla Türk şirketleri yeniden Suudi piyasasında aktör olacaklar.
  3. Dünyanın önde gelen turizm destinasyonlarından biri olan Türkiye, Suudi Arabistan’dan gelecek turistleri beklemektedir. Çok zengin olan Suudi halkının Türkiye’de bırakacağı para kayda değer bir miktar olacaktır.

MBS’nin ziyaretinin bölgesel bağlamdaki önemi büyüktür. Bir kere, Körfez’de Katar ile başlayan normalleşme sonrasında, Türkiye-Suudi gerginliğinin nedenlerinden biri ortadan kalkmıştır. Sonrasında da her iki ülkenin İsrail ile kısmi normalleşmeleri söz konusudur. İkinci olarak, Suriye, Yemen ve Libya gibi bölgesel krizlerde benzer tavırlar alabilecek duruma gelmişlerdir. Üçüncü olarak, iki ülkenin İran’ın bölgesel yayılmacılığına karşı ortak bir tavır takınma ihtiyaçları vardır. Türkiye ile Suudi Suudi Arabistan Yemen, Lübnan, Suriye ve Irak gibi bölge ülkelerinde İran’ın etkisini kırmak için birlikte çalışabilirler. Dördüncü olarak, bölgesel istikrarın sağlanmasında iki ülkenin işbirliği çok mühimdir. Bir diğerini ötekileştirmenin maliyeti çok yüksektir.

Ziyaretin küresel bağlamda da bir karşılığı vardır. Hem Türkiye hem de Suudi Arabistan küresel güçlere olan bağımlılıklarını azaltmak ve daha otonom bir dış politika izlemek istemektedirler. Bunun için de öncelikle kendi aralarında işbirliği yapmak durumundadırlar. ABD Başkanı Biden iktidara geldikten hemen sonra yaptığı açıklamalarla her iki ülkeyi de ötekileştirip İran ile yakınlaşacağını göstermesi iki ülkeyi birbirine yakınlaştırdı. Ayrıca, her iki ülke de küresel devletleri bir diğerine karşı kullanma imkanı elde etmektedirler. Bölgesel istikrarın sağlanamaması durumunda küresel aktörlerin bölgeye müdahale ihtimali çok artmaktadır. Bundan dolayı da Türkiye ile Suudi Arabistan, işbirliğini geliştirerek bölgesel sorunlara çözüm getirmek ve küresel güçlerin bölgeye müdahalelerinin önüne geçmek için bu normalleşme sürecini başlattılar.

Sonuç olarak, denilebilir ki, Türkiye ile Suudi Arabistan arasındaki ilişkilerin genel seyri olumlu yönde değişmiştir. Karşılıklı ziyaretlerle ikili ilişkilerdeki gerilim düzeyi düşürülmüş; karşılıklı adımlarla da yeniden bir ikili ortaklık süreci başlatılmıştır. Bundan sonra atılacak adımlarla da yeni dönemde bu ortaklık tahkim edilecek ve kurumsallaştırılacaktır.

***

Muhittin Ataman

Insight Turkey Editörü
1992’de Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden mezun oldu. 1994-1996 arasında Central Oklahoma Üniversitesi’nde yüksek lisans, 1996-1999 arasında Kentucky Üniversitesi’nde ise doktora çalışmalarını tamamladı. 2001-2014 arasında Abant İzzet Baysal Üniversitesi İİBF Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde öğretim üyesi olarak görev yaptı. Bu süre zarfında bölüm başkanlığı, enstitü müdür yardımcılığı ve dergi editörlükleri gibi idari ve akademik görevlerde bulundu. 2012-2014 arasında Üniversitelerarası Kurul (ÜAK) genel sekreteri olarak görev yaptı. Aynı dönemde Yükseköğretim Kurulunda (YÖK) başkan danışmanı ve Dış İlişkiler Birimi koordinatörü olarak çalıştı. Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde öğretim üyesi olan Ataman aynı zamanda SETA tarafından yayımlanan Insight Turkey dergisi editörlüğü görevlerini de yürütmektedir. Ortadoğu siyaseti ve Türkiye dış politikası konularında yurt içi ve yurt dışında yayımlanan pek çok Türkçe ve İngilizce dergiye ve derleme kitaba makaleleriyle katkıda bulunan Ataman, Dünya Çatışma Bölgeleri I-II, Türk Dış Politikası Yıllığı 2009 ve Küresel Güç ve Refah adlı kitaplar ile Ortadoğu Yıllığı Dergisi’nin editörlerindendir. Daha çok Türk dış politikası ve Ortadoğu siyaseti konularında özellikle de Körfez ülkeleri hakkında akademik çalışmalar yapmaktadır.

[TÜHA Haber Ajansı, 27 Haziran 2022]

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.