Belirsizlikler Çağında BRICS+ ve Yeni Küresel Düzen
* BRICS+ Batı’nın hakim olduğu normatif düzene alternatif bir değerler sistemi öneriyor mu? Yoksa sadece çıkar temelli bir bloklaşma mı söz konusu?
* Detayı bültenimizde!…
TÜHA/TÜRKUAZ İnternational News Agency
Dr. Tunç DEMİR, SETA Araştırmacı
ANKARA, 10 TEMMUZ 2025
BRICS, kurulduğu 2009’dan itibaren Batı merkezli küresel düzene yönelik eleştirilerin taşıyıcısı konumunda olan bir örgütlenme. Aynı zamanda çok kutupluluğu savunan ve Küresel Güney’in temsil gücünü artırmayı hedefleyen bir anlayışa sahip. Topluluğun temelini oluşturan Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nin dış politika öncelikleri, yönetim biçimleri ve ideolojik angajmanları aslında birbirinden oldukça farklıydı. Ayrıca Mısır, Etiyopya, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin dahil olduğu son genişlemeyle bu çeşitliliğe monarşiler, teokratik rejim ve kırılgan demokratik yapıların da eklemlendiği görüldü. Bu durum ise BRICS+ içinde daha fazla ideolojik çeşitliliği beraberinde getirdi. Kısacası ortaya çıkan tablo ortak bir değerler sistemi oluşturmayı oldukça güçleştiriyor.
Nitekim BRICS+ üyesi ülkeler Batı’nın egemenliğindeki küresel yönetişimi, siyasi ve ekonomik yapıları sorgulayan bir yaklaşım geliştirmeye çalışıyor. Bunu yaparken de çok taraflılık, kapsayıcılık ve kalkınmayı önceleyen ilkeler üzerinden alternatif değerler sistemi önerme niyetiyle hareket ediyor. Ancak yine de BRICS+ üyeleri arasındaki çıkar ve siyaset farklılıkları bu niyetin pratiğe geçmesinin önünde engel veya sınırlılık olarak bulunmakta. Ayrıca BRICS+’ın giderek hibrid bir yapıya büründüğü de dikkat çekmektedir. Yani hem ideolojik hem de pragmatik boyutları olan ve anti-Batı bir platformdan ziyade çok kutupluluğu araçsallaştıran stratejik bir iş birliği zemini haline gelmektedir.
Sonuç olarak BRICS+’ın şu aşamada Batı’nın kurduğu değerler sistemine karşı pozitif bir alternatif sunmaktan çok bu sistemi dengelemeye çalışan, çıkar temelli pragmatik bir güç bloku görünümüne sahip olduğu öne sürülmekte. Ancak küresel yönetişimdeki meşruiyet krizinin derinleşmesiyle birlikte BRICS+’ın zamanla sadece karşı çıkmakla yetinmeyip alternatif ilkeler ve normlar üretme yönünde dönüşüm yaşaması da ihtimal dahilinde bulunuyor.
***
Yazar hakkında
Tunç Demirtaş
Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden 2012’de mezun oldu. 2013’te Uludağ Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak göreve başladı. 2015’te BUÜ Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde “Türkiye’nin Afrika Politikasında Yumuşak Güç” adlı teziyle yüksek lisansını tamamladı. 2022’de doktorasını aynı üniversitede “Devletin Yeniden Yapılandırılmasında Riskler ve Fırsatlar: Afrika Boynuzu Örneği” adlı tez çalışmasıyla tamamladı. Çalışma ve ilgi alanları arasında Afrika Boynuzu siyaseti, Afrika’da küresel/bölgesel güç rekabeti ve Türkiye-Afrika ilişkileri yer almaktadır.
Yorumlar
Benzer Konular
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in zaten uzatılmış olan görev süresi sona yaklaştıkça yeni Genel Sekreter arayışları ve “tatlı” rekabeti hız kazanmaya başladı. NATO Genel Sekreterliği genellikle kendi ülkelerinde Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık veya Dışişleri Bakanlığı gibi üst düzey devlet görevi yürütmüş olanlar arasından seçiliyor. Doç. Dr. Murat ASLAN, Hasan Kalyoncu Üniversitesi öğretim...
TÜHA HABER / Araştırmacılar uyarıyor: Son sel felaketleri, iklimde istikrarın sona erdiğini gösteriyor. Ban Ki Moon ve Patrick Verkooijen, aşırı hava olaylarından kaynaklanan hasarı en aza indirmek için daha fazla çaba talep ediyor. Almanya’nın batısı, Belçika ve Hollanda’daki sel felaketleri, iklim değişikliği ile mücadele için küresel çapta daha fazla önlem...
İkinci Karabağ Savaşı sonrasında Kafkasya’da yeni bir statüko oluşmuş ve bölgesel barışın tesis edilmesinin önündeki en büyük engel olan Karabağ’daki işgal sona ermiştir. Dr. Doğacan BAŞARAN & ANKASAM Uluslararası İlişkiler Uzmanı Buna bağlı olarak Türkiye ve Azerbaycan tarafından önerilen ve tüm bölge devletlerinin birlikte hareket etmesini öngören “Altılı İşbirliği Platformu”,...
İsrail-Filistin çatışması, 20. yüzyılın başlarından bu yana süregelen, köklü bir sorun olarak dünya gündemindeki yerini korumaktadır. 1948 yılında İsrail’in kurulmasıyla Filistinlilerin topraklarından sürülmesi, bölgede kalıcı bir çatışma ortamı yaratmıştı. Özellikle 1967’deki Altı Gün Savaşı sonrasında İsrail’in Batı Şeria, Gazze ve Doğu Kudüs’ü işgal etmesi, Filistinlilerin bağımsız bir devlet kurma mücadelesini...
Son dönemde yaşanan gelişmeler Türkiye-Suriye ilişkilerinin normalleşmesine yönelik tartışmaları yeniden gündeme getirdi. Suriye Haber Ajansı’na göre Esad, Rusya Devlet Başkanı Putin’in özel temsilcisi Alexander Lavrentiev ile görüşmesinin ardından şunları söyledi: “Suriye, ülke topraklarının tamamı üzerindeki egemenliği ve terör ve terör örgütleriyle mücadeleye dayalı Suriye-Türkiye ilişkileri için her türlü girişime açıktır”....
Türkiye, uluslararası sistemin gidişatına dair söyleyecekleri olan ve bu fikirleri kamusal ortamlarda ifade etmekten çekinmeyecek bir lider profiline de sahiptir. Birçok uluslararası aktörün içe kapanma eğiliminde olduğu bir dönemde Türkiye’nin yapıcı eleştirileri ve krizleri çözmeye dair girişimci ve insani diplomasi yaklaşımı zamanla hak ettiği konuma gelecektir. Talha KÖSE & SETA...