AGİT toplantısında Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ile Batılı bakanlar arasında Ukrayna gerilimi

ABD’nin de aralarında bulunduğu Batılı ülkeler Perşembe günü Malta’da düzenlenen Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) yıllık toplantısında Ukrayna savaşı nedeniyle Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’a yüklendi.

TÜHA / TÜRKUAZ İnternational News Agency

TÜHA Haber’in Associated Press, Reuters’e dayandırdığı haberinde, toplantıda konuşan Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski, “Rus heyetine mesajım şudur: Yalanlarınıza kanmıyoruz. Ne yaptığınızı biliyoruz. Rus imparatorluğunu yeniden inşa etmeye çalışıyorsunuz ve biz buna izin vermeyeceğiz. Size sonuna kadar direneceğiz” dedi.

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha da toplantıda yaptığı konuşmada ülkesinin var olma hakkı için mücadele etmeye devam ettiğini söyledi.

Sybia, “Bu masadaki Rus savaş suçlusu bilmelidir ki Ukrayna bu hakkı kazanacak ve adalet galip gelecek” dedi.

Lavrov ise Batı’yı Soğuk Savaş’ı yeniden canlandırmak ve Rusya ile doğrudan bir çatışmayı kışkırtmakla suçladı.

ABD’nin eylemlerinin “NATO’yu siyasi spot ışıklarına geri döndürme” arzusundan kaynaklandığını söyleyen Lavrov, “Afganistan rezaletinden sonra yeni bir ortak düşmana ihtiyaç vardı” dedi.

Rusya Dışişleri Bakanı, “Sonuç Soğuk Savaş’ın yeniden dirilişi oldu ancak şimdi sıcak aşamaya tırmanma riski çok daha yüksek” diye konuştu.

Sikorksi, Sybiha ve diğer bakanlar, uluslararası toplantılarda sıklıkla olduğu gibi Lavrov’un konuşması sırasında salonu terketti.

Lavrov’un salonu terketmesinin ardından söz alan Blinken, bölgedeki gerilimin sorumluluğunu Rusya’ya yükledi ve dördüncü konuşmacı olan Rusya Dışişleri Bakanı’nın diğer konuşmacıları dinlemek için kalmadığına dikkat çekti.

Blinken konuşmasında, “Meslektaşımız Sayın Lavrov’un, bizim onu dinlediğimiz gibi bizi dinleme nezaketini göstermeyerek salonu terketmesinden üzüntü duyuyorum. Elbette Rus meslektaşımız dinleyicileri yanlış bilgi tsunamisinde boğma konusunda çok usta” dedi.

Lavrov’un gerilimin tırmandırılması suçlamasına yanıt veren Blinken, Kuzey Kore güçlerinin Avrupa’da konuşlandırılmasını, Ukrayna’ya saldırmak için orta menzilli balistik füze kullanılmasını, Moskova’nın nükleer silah kullanım eşiğini düşürme hamlesini ve Ukrayna’nın enerji altyapısına yönelik saldırıları örnek göstererek Rusya’nın sorumluluğuna dikkat çekti.

Lavrov ve görev süresi önümüzdeki ay sona erecek olan Blinken’in biraraya gelmesi planlanmamıştı.

Lavrov, Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’yı geniş çaplı işgal etmeye başlamasından bu yana Avrupa Birliği üyesi bir ülkeye ilk ziyaretini gerçekleştirdi. Moskova, Ukrayna’daki savaştan defalarca Batı’yı sorumlu tuttu.

Türkiye ve Yunanistan’ın ortak adımı

Dışişleri Bakanları toplantısına siyasi açıdan Ukrayna damgasını vururken, temsilcilerin de bazı konulardaki anlaşmaları resmen onaylaması bekleniyor. Bu konular arasında Batılı güçlerin Rusya’yı sık sık insan hakları ve diğer uluslararası normları çiğnemekle suçladığı AGİT’in üst düzey personel pozisyonları da yer alıyor.

Diplomatlar, Türkiye’nin eski BM Daimi Temsilcisi Feridun Sinirlioğlu’nun üstleneceği AGİT Genel Sekreterliği için anlaşmaya varıldığını söylüyor.

2015’teki geçici hükümette Dışişleri Bakanlığı görevini üstlenen Feridun Sinirlioğlu, Türkiye ve Yunanistan’ın Genel Sekreterlik için ortak adayı olmuştu. Türkiye de Yunanistan’ın AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi’nin Direktörlüğü’ne aday gösterdiği Mania Telalian’ı destekleyeceğini açıklamıştı.

ABD’de yeni Trump dönemi

Kuzey Amerika, Avrupa ve Orta Asya’daki 57 katılımcı devletin dışişleri bakanları ve diğer yetkililerinin biraraya geldiği AGİT toplantısı, danışmanları Ukrayna’nın büyük bölümünü Rusya’ya bırakacak savaşı sona erdirme planları sunan Donald Trump’ın yakında Beyaz Saray’a dönecek olmasının gölgesinde kaldı.

Trump’ın 20 Ocak’ta göreve başlayacak olmasıyla birlikte Batılı güçler Ukrayna’ya desteklerini, Rusya ise AGİT’e eleştirilerini yineledi. Lavrov geçen yıl AGİT’in “esasen NATO ve Avrupa Birliği’nin bir uzantısına dönüştüğünü” söylemişti.

AGİT, Soğuk Savaş sırasında Doğu ve Batı’nın birbirleriyle ilişki kurması için oluşturulan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı’nın halefi. Son yıllarda ve özellikle Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden bu yana Moskova, her ülkenin kararları engellemek için sahip olduğu veto hakkını kullanıyor.

Diplomatlar, bu yıl Ermenistan ve Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ’daki anlaşmazlıklarıyla ilgili konular yüzünden AGİT bütçesini bloke ettiklerini söylüyor.

AGİT’te her yıl alınan en önemli karar olan yıllık dönem başkanlığının hangi ülke tarafından yürütüleceği konusu ise uzun zamandır karara bağlanmış durumda. Finlandiya, mevcut AGİT’in temelini oluşturan Helsinki Nihai Senedi’nin 50. yıldönümünde bu görevi üstlenecek.

EK Kaynaklar* Associated Press, Reuters